Τον τελευταίο καιρό γίνεται αρκετός λόγος για την επανεκκίνηση του σιδηροδρόμου στην Πελοπόννησο, θέτοντας σε επαναλειτουργία το αδρανές από 2010 μετρικό δίκτυο που κατασκευάστηκε επί εποχής Τρικούπη και ανακαινίστηκε σχετικά πρόσφατα.
Κυρίως γίνεται λόγος για τουριστική εκμετάλλευση, χωρίς όμως να συγκεκριμενοποιείται το πως ακριβώς θα γίνει αυτό. Σε αυτό το άρθρο, που αποτελεί ανασύνταξη από παλιότερο κείμενο που έχω γράψει, θα ασχοληθώ με την πιθανή επαναλειτουργία της γραμμής στο κομμάτι Κόρινθος - Ναύπλιο με τακτικά δρομολόγια, και γενικότερα με την συγκοινωνιακή αναβάθμιση του νομού μας.
Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί κάποια έργα οδοποιίας στην Πελοπόννησο, με διαπλατύνσεις δρόμων και ολοκλήρωση σημαντικών οδικών αρτηριών, όπως η Εθνική Οδός Τρίπολης - Καλαμάτας. Με την κατάργηση του Σιδηρόδρομου στην Πελοπόννησο, δόθηκε πλέον έμφαση στον αυτοκινητόδρομο, αφού πλέον όλη η μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων γίνεται κυρίως οδικώς, και λιγότερο αεροπορικώς και ακτοπλοϊκώς.
Ο μοναδικός νομός που έχει καταφέρει μέχρι τώρα να συνδυάσει ιδανικά τρένο και σύγχρονους αυτοκινητόδρομους είναι και ο κοντινότερος στην Αττική, δηλαδή η Κορινθία, που τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε συγκοινωνιακό κόμβο, είτε πρόκειται για το Κτελ είτε για τον Προαστιακό. Όπως και να χει πάντως αγαπημένο μέσο των περισσότερων Ελλήνων παραμένει το ΙΧ, αν και ακριβότερο όλων! Αν τα βάλουμε κάτω και τα υπολογίσουμε με την παρούσα τιμή της βενζίνης και τις νέες αυξήσεις στα διόδια, σε συνδυασμό με την φοροκαταιγίδα και τις μειώσεις μισθών, η χρησιμοποίηση του αυτοκινήτου αδειάζει γρήγορα την τσέπη! Αν σε αυτό προσθέσουμε και το πανάκριβο κόστος συντήρησης ενός ΙΧ, τότε μάλλον δεν συμφέρει και πολύ η χρήση του, ειδικά για τις μετακινήσεις μέσω Εθνικών οδών.
Τι εναλλακτικές όμως υπάρχουν για την περιοχή της Πελοποννήσου που να μειώνουν το κόστος; Μία και μονοπωλιακή προς το παρόν είναι τα ΚΤΕΛ, αρκετά φθηνότερα από τα ΙΧ, και αναβαθμισμένα τα τελευταία χρόνια, λόγω του εκσυγχρονισμού του τροχαίου τους υλικού και των βελτιώσεων του Εθνικού οδικού δικτύου. Μία δεύτερη εναλλακτική, θεωρητική προς το παρόν, είναι το τρένο που λόγω της εγκατάλειψης και της παλαιάς χάραξης του δικτύου, φαντάζει ως μία σαφώς πιο χρονοβόρα και ασύμφορη λύση. Ή μήπως όχι;
Ουσιαστικά σε σύνδεση με τον προαστιακό η απόσταση «Αθήνα - Ναύπλιο» μπορεί να διανυθεί σε 2 ώρες και 10 λεπτά, σε συνδυασμό και με τα οικονομικά οφέλη στην τσέπη μας, δηλαδή ένα φτηνό εισιτήριο από και προς Αθήνα. Για να μπορέσει όμως να στεφθεί με επιτυχία μια τέτοια προσπάθεια είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται οι σωστοί χρόνοι χωρίς καθυστερήσεις στις μετεπιβιβάσεις και με αυστηρούς ελέγχους για την εισιτηριοδιαφυγή, παρέχοντας παράλληλα εκπτώσεις και διευκολύνσεις για τις ευαίσθητα κοινωνικές ομάδες.
Μέσα στην ιστορία αν ψάξουμε το τρένο ήταν πάντα ένα οικονομικό μεταφορικό μέσο που ο λαϊκός κόσμος το επιβράβευε και το επέλεγε για τις μετακινήσεις του. Και ακόμα και τώρα παρέχει αυτή την δυνατότητα, καθώς μπορεί να μεταφέρει μεγαλύτερο αριθμό επιβατών, γρήγορα και άνετα με ελάχιστο μεταφορικό κόστος, αν φυσικά στη θέση της πετρελαιοκίνησης υπήρχε σε όλο το μήκος του δικτύου η ηλεκτροκίνηση, με αντίστοιχη κανονικοποίηση της γραμμής (να διαπλατυνθεί δηλαδή από το 1 μέτρο στο 1,44 και να ενωθεί με τον προαστιακό). Αλλά ακόμα κι’ έτσι όπως είναι τώρα παρέχει τη δυνατότητα για φθηνότερο εισιτήριο σε σχέση με τα υπόλοιπα μέσα, με την προϋπόθεση ότι αυτή την φορά θα το προτιμήσει ο κόσμος για τις μετακινήσεις του, και δεν θα πηγαινοέρχεται άδειο...
Για να το αγκαλιάσει ο κόσμος θα πρέπει κατά πρώτον να υπάρχουν συχνά δρομολόγια, τουλάχιστον κάθε 2 ή 3 ώρες, ειδικά τις μέρες όπου είναι αυξημένη η επιβατική κίνηση, και σε πλήρη ανταπόκριση χρονικά με αυτά του προαστιακού. Σε αυτά θα πρέπει καθημερινά να περιλαμβάνεται και βραδινό δρομολόγιο σε ανταπόκριση με το τελευταίο δρομολόγιο του προαστιακού, ώστε να εξυπηρετούνται όσοι θέλουν να επιστρέψουν αργά από την Αθήνα στο Ναύπλιο και αντίστροφα, που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από το ΚΤΕΛ. Επίσης ο ταξιδιώτης θα πρέπει να αισθανθεί ότι έχει να κάνει με ένα απόλυτα αξιόπιστο και καθαρό μέσο, που θα του προσφέρει σιγουριά, ασφάλεια, γρήγορο και άνετο ταξίδι, και κυρίως απόλυτη συνέπεια! Αν όλα αυτά συνδυαστούν και με την κατάλληλη διαφήμιση, για να μπορέσει το τρένο να ξαναγίνει της μόδας και να το προτιμήσουν οι νέοι, τότε πιστεύω ότι μπορεί να ξαναγίνει βιώσιμο και κερδοφόρο για τον ΟΣΕ.
Μία επίσης βασική παράμετρος είναι η δυνατότητα μεταφοράς ποδηλάτων εντός των συρμών, στοιχείο που αποτελεί σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα για τον σιδηρόδρομο έναντι του ΚΤΕΛ. Το ποδήλατο αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, και πως να μη συμβαίνει αυτό αφού, συνδυάζει άψογα ευελιξία, οικολογία, άσκηση και οικονομία. Παράλληλα αποτελεί ιδανικό μέσο για τις κοντινές εξορμήσεις σε τουριστικούς προορισμούς, αλλά και για το κυκλοφοριακό της μεγαλούπολης.
Τρένο σημαίνει πολιτισμός, και ναι μεν θα πρέπει να είναι προσβάσιμο από τον καθένα, αλλά μέσα σε νόμιμα πλαίσια, παρέχοντας ένα ήσυχο, υγιές και ασφαλές περιβάλλον για τον ταξιδιώτη, στα πρότυπα των προηγμένων Ευρωπαϊκών Κρατών. Ουσιαστικά η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών σε συνδυασμό με τις διευκολύνσεις μετεπιβίβασης και την γρήγορη και συνεπή μετάβαση στον εκάστοτε προορισμό, αποτελούν τα σημεία-κλειδιά για ένα πετυχημένο επιβατικό μέσο μεταφοράς.
Για να μπορέσει όμως να στεφθεί με επιτυχία μια τέτοια προσπάθεια, θα πρέπει να συνδυαστεί και με τις εμπορικές μεταφορές. Και εκεί είναι που μπαίνει στην εξίσωση το Ναύπλιο καθώς η παρούσα θέση του Σιδηροδρομικού Σταθμού της πόλης, εξυπηρετεί απόλυτα την ενδεχόμενη εμπορική σύνδεση του σιδηρόδρομου με το λιμάνι, το οποίο μάλιστα αναμένεται να εξοπλιστεί στο άμεσο μέλλον με σύγχρονα συστήματα ασφαλείας, ενώ έχει ήδη ανακοινωθεί η εκβάθυνσή του, καθώς και η κατασκευή Υδατοδρομίου και Μαρίνας. Καταλαβαίνετε λοιπόν για τι αναπτυξιακή ευκαιρία για το Νομό μας μιλάμε! Δεν πρέπει όμως να κοιτάμε μόνο το τουριστικό κομμάτι, γιατί το εμπόριο είναι αυτό που με τον κατάλληλο σχεδιασμό, έστω και σε συνθήκες κρίσης, μπορεί να απογειώσει την τοπική αγροτική οικονομία, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες καριέρας για τους νέους αυτού του τόπου. Η κρίση άλλωστε γεννάει ευκαιρίες.
Και πως είναι δυνατόν να μην υπολογίζεται στην εξίσωση ο Σιδηρόδρομος, που διαχρονικά καθόριζε και συνεχίζει να καθορίζει τις μεταφορές παγκοσμίως; Ο Σιδηρόδρομος είναι σε θέση να προσφέρει φθηνότερες χερσαίες εμπορικές μεταφορές, και αυτό είναι κάτι που σπρώχνει τις τιμές των προϊόντων προς τα κάτω. Εαν μάλιστα συνδυαστεί αυτό και με απευθείας εμπορικά δρομολόγια από Πειραιά - Ναύπλιο και αντίστροφα, θα επιτυγχανόταν η απευθείας μεταφορά εμπορευμάτων από και προς το νομό μας, και η καλύτερη δυνατή σύνδεση του Ναυπλίου με το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Τεχνικά ίσως αυτό στην παρούσα φάση να μην είναι δυνατόν αλλά μελλοντικά θεωρώ ότι θα πρέπει να προβλεφθεί γιατί θα είναι προς όφελος της τοπικής οικονομίας.
Πέρα από αυτό το κομμάτι, το κυριότερο όφελος που μπορεί να αποκομίσει ο νομός μας από την επαναλειτουργία του Σιδηρόδρομου είναι η αθρόα μεταφορά τουριστών, καθώς το τρένο είναι ένα δημοφιλές μέσο μεταφοράς στις προηγμένες χώρες του εξωτερικού για τα πλεονεκτήματα που διαθέτει (οικονομικό - γρήγορο - οικολογικό - άνετο - ασφαλές). Επίσης θα γίνει ακόμα πιο εύκολο από το Ελευθέριος Βενιζέλος μέσω προαστιακού να φθάσει κάποιος στο νομό μας, και ποιος ξέρει, ίσως να προτιμήσει και το γραφικό επαρχιακό Ναύπλιο για τη διαμονή του, σε σχέση με την πολυπληθή και απρόσωπη μεγαλούπολη Αθήνα...
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τους νέους της περιοχής, που θα αναλάβουν να τρέξουν το νέο συγκοινωνιακό έργο, και μάλιστα σε δύσκολες εποχές όπου η αξιοπρεπώς αμοιβόμενη εργασία είναι πολυτέλεια και προνόμιο για λίγους! Ίσως μάλιστα αν παραχωρούταν σε κάποιον ιδιωτικό φορέα η εκμετάλλευση της γραμμής, να ήταν καλύτερα, γιατί έχουμε δει τι αποτελέσματα έχουν συνήθως όσα γίνονται με εργοδότη το ελληνικό δημόσιο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η Ολυμπιακή και οι ΣΠΑΠ, που όταν παρελήφθησαν από το δημόσιο τα πήρε ο κατήφορος...
Επίσης αναμενόμενο είναι ότι μια τέτοια προσπάθεια θα επιχειρηθεί υπογείως να ανακοπεί από συγκεκριμένους κύκλους συμφερόντων που έχουν συνηθίσει να θέλουν και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο...
Ο αυτοκινητόδρομος και ο Σιδηρόδρομος θα έπρεπε να διάγουν βίους παράλληλους, όπως σε κάθε προηγμένο Ευρωπαϊκό Κράτος, αλλά εδώ στην Ελλάδα επικρατούν ακόμα τα ιδιωτικοικονομικά και μικροπολιτικά συμφέροντα που κρατούν τη χώρα στο σκοτάδι, μακριά από οποιαδήποτε έννοια ανάπτυξης και πρόοδου.
Η ουσία είναι να επαναλειτουργήσει το τρένο στην Αργολίδα και σε συνδυασμό με τα σημαντικά έργα που γίνονται στο οδικό κομμάτι και τις υποδομές, ίσως και ο νομός μας να φθάσει στο σημείο να μην υπολείπεται από γειτονικούς νομούς και φυσικά να αναβαθμιστεί συγκοινωνιακά, διαθέτοντας όλα τα απαιτούμενα μέσα εξυπηρέτησης προς διευκόλυνση του εμπορίου και του επιβατικού κοινού.
Η εκτιμησή μου είναι πως αν ο Σιδηρόδρομος συνδυαστεί αρμονικά με τα ΚΤΕΛ και τα Ταξί, καθώς και με μια υπηρεσία ενοικιάσεως ποδηλάτων με χαμηλό κόστος, ουτώς ώστε να δημιουργηθεί ένα πρότυπο προαστιακό δίκτυο μεταφοράς επιβατών στο νομό μας, δεν θα ήταν αναγκαία πλέον η χρήση του ΙΧ για τις τουριστικές εξορμήσεις. Επίσης αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί και σε σημεία αρχαιολογικού και τουριστικού ενδιαφέροντος εκτός νομού, με συνεργασία όλων των διαθέσιμων μέσων.
Ένα τοπικό τουριστικό τρένο που θα ξεκινάει από το Ναύπλιο για να "επισκεφθεί" διαδοχικά τους αρχαιολογικούς χώρους της Τίρυνθας και των Μυκηνών, επιστρέφοντας πάλι στη βάση του τους τουρίστες δεν θα μου φαινόταν και τόσο άσχημη ιδέα. Όπως επίσης και ευρύτερες τρενοεξορμήσεις φυσιολατρικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στα νότια της Πελοποννήσου, πάντα με αφετηρία και τερματισμό τις πόλεις του Άργους και του Ναυπλίου.
Θέλω να πιστεύω ότι κάτι θα γίνει με την ανατολή του 2015, δεν πρέπει να μένουμε αδρανείς, και φυσικά να κινητοποιηθεί όλη η τοπική κοινωνία για να διεκδικήσει αυτό που άδικα της στέρησαν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι Σιδηρόδρομος σημαίνει επαναλειτουργία του γραναζιού μιας ξεχωριστής ανάπτυξης, πάντα σε συνδυασμό με όλο το σύνολο των παρεχόμενων μέσων και των υποδομών, με στόχο την ανάδειξη της περιοχής μας…
Κ.Κ.
anagnostis.org
