Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την 4η δέσμη μέτρων για τους σιδηρόδρομους

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και την παροχή περισσότερων δυνατοτήτων επιλογής όσον αφορά στις σιδηροδρομικές μεταφορές στην Ευρώπη.

Οι σιδηροδρομικές μεταφορές αποτελούν ζωτικής σημασίας μέρος των μεταφορών στην ΕΕ και διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης της κίνησης, της συμφόρησης, της ασφάλειας εφοδιασμού με καύσιμα και της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές.

Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές αγορές σιδηροδρομικών μεταφορών παρουσιάζουν σήμερα στασιμότητα ή παρακμή.

Η Επιτροπή προτείνει τη λήψη μέτρων μεγάλης εμβέλειας, ώστε να ενθαρρύνει περαιτέρω την καινοτομία στον τομέα των σιδηροδρόμων στην ΕΕ χάρη στο άνοιγμα της ενωσιακής αγοράς εσωτερικών επιβατικών μεταφορών στον ανταγωνισμό, καθώς και την ουσιαστική στήριξη τεχνικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ο αντιπρόεδρος της ΕΕ, Siim Kallas, αρμόδιος για τις μεταφορές, δήλωσε ότι «οι ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι φθάνουν σε ένα πολύ κομβικό σημείο. Αντιμέτωποι με τη στασιμότητα ή την παρακμή των σιδηροδρόμων σε πολλές αγορές σε ολόκληρη την Ευρώπη, έχουμε μια απλή επιλογή. Μπορούμε να λάβουμε τις δύσκολες αποφάσεις τώρα που απαιτούνται για την αναδιάρθρωση της ευρωπαϊκής αγοράς σιδηροδρόμων, ώστε να ενθαρρυνθεί η καινοτομία και η παροχή καλύτερων υπηρεσιών. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές θα μπορέσουν να αναπτυχθούν και πάλι προς όφελος των πολιτών, των επιχειρήσεων και του περιβάλλοντος. Διαφορετικά, μπορούμε να ακολουθήσουμε άλλο δρόμο. Μπορούμε να αποδεχθούμε μια μη αναστρέψιμη πτωτική πορεία στην Ευρώπη, στην οποία οι σιδηρόδρομοι θα είναι ένα πολυτελές εξάρτημα για λίγες πλούσιες χώρες, δυσπρόσιτο οικονομικά για τις περισσότερες χώρες λόγω δημοσιονομικών δυσχερειών».

Οι προτάσεις επικεντρώνονται σε τέσσερις βασικούς τομείς:

Λειτουργικά πρότυπα και εγκρίσεις

Η Επιτροπή επιθυμεί να μειώσει το διοικητικό κόστος των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και να διευκολύνει την είσοδο νέων στην αγορά.

Σύμφωνα με τις νέες προτάσεις, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων θα καταστεί «μονοαπευθυντική θυρίδα» επιφορτισμένη με την έκδοση έγκρισης οχημάτων σε όλη την ΕΕ με σκοπό τη διάθεση στην αγορά, καθώς και πιστοποιητικών ασφάλειας για τους φορείς εκμετάλλευσης σε όλη την ΕΕ. Σήμερα οι σιδηροδρομικές άδειες και τα πιστοποιητικά ασφάλειας εκδίδονται από τα κράτη-μέλη.

Τα προτεινόμενα μέτρα αναμένεται να επιτρέψουν μείωση κατά 20% του χρόνου διάθεσης στην αγορά για νέες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και μείωση κατά 20% του κόστους και του χρόνου που απαιτείται για την έκδοση της έγκρισης του τροχαίου υλικού. Συνολικά, τα εν λόγω μέτρα αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε εξοικονόμηση 500 εκατ. ευρώ για τις επιχειρήσεις έως το 2025.

Καλύτερη ποιότητα και περισσότερες δυνατότητες επιλογής θα επιτρέψουν σε νέους ενδιαφερόμενους παράγοντες να εκτελούν σιδηροδρομικές μεταφορές

Για την ενθάρρυνση της καινοτομίας, της αποτελεσματικότητας και της καλύτερης σχέσης κόστους-ωφέλειας, η Επιτροπή προτείνει οι εσωτερικές επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές να ανοίξουν για νεοεισερχόμενους και δρομολόγια από τον Δεκέμβριο του 2019.

Οι εταιρείες θα μπορούν να προσφέρουν εσωτερικές επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές σε ολόκληρη την ΕΕ: είτε προτείνοντας ανταγωνιστικά εμπορικά δρομολόγια είτε μέσω διαγωνισμού για συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας στον τομέα των σιδηροδρόμων, οι οποίες αποτελούν την πλειονότητα (με ποσοστό άνω του 90%) των σιδηροδρομικών διαδρομών στην ΕΕ και θα υπόκεινται σε υποχρεωτική προκήρυξη διαγωνισμού.

Οι προτάσεις θα προσφέρουν σαφή οφέλη στους επιβάτες λόγω βελτίωσης των μεταφορών, δεδομένου ότι θα προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες επιλογής. Σε συνδυασμό με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι εν λόγω προτάσεις θα μπορούσαν να αποφέρουν περισσότερα από 40 δισ. ευρώ σε οικονομικά οφέλη για τους πολίτες και τις εμπλεκόμενες εταιρείες έως το 2035 και να επιτρέψουν την παροχή έως 16 δισ. περίπου επιπλέον επιβατοχιλιομέτρων σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής.

Οι εθνικές εσωτερικές επιβατικές αγορές εξακολουθούν να είναι σε μεγάλο βαθμό κλειστές. Μόνον η Σουηδία και το Ην. Βασίλειο έχουν ανοίξει πλήρως τις αγορές τους, ενώ η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Τσεχική Δημοκρατία και οι Κάτω Χώρες έχουν ανοίξει τις αγορές τους σε περιορισμένο βαθμό.

Με βάση την εμπειρία από αυτές τις ανοικτές αγορές, προκύπτει πως έχει σημειωθεί βελτίωση στην ποιότητα και στη διαθεσιμότητα των δρομολογίων, ενώ η ικανοποίηση των επιβατών αυξάνεται από έτος σε έτος και η αύξηση των επιβατών σε ορισμένες περιπτώσεις έφθασε σε επίπεδο άνω του 50% σε διάστημα 10 ετών. Σε άλλες απελευθερωμένες αγορές, η δημοπράτηση των συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας έχει οδηγήσει σε εξοικονόμηση 20-30% για ένα δεδομένο επίπεδο εξυπηρέτησης, η οποία μπορεί να επενδυθεί εκ νέου με στόχο τη βελτίωση των δρομολογίων.

Μια δομή που παράγει αποτελέσματα

Για να εξασφαλιστεί η δίκαιη πρόσβαση στους σιδηρόδρομους για όλους, πρέπει να διαχειρίζονται τα δίκτυα ανεξάρτητοι διαχειριστές («υποδομής») δικτύων κατά τρόπο αποτελεσματικό, αμερόληπτο και συντονισμένο σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να ευνοηθεί η ανάπτυξη ενός πραγματικά ευρωπαϊκού δικτύου.

Για να εξασφαλιστεί ότι το δίκτυο αναπτύσσεται προς το συμφέρον όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και για να μεγιστοποιηθεί η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθούν οι διαχειριστές υποδομής ώστε να ελέγχουν όλες τις κεντρικές λειτουργίες του σιδηροδρομικού δικτύου – συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού επενδύσεων σε έργα υποδομής, της καθημερινής λειτουργίας και της συντήρησης, καθώς και του χρονοδιαγράμματος.

Αντιμέτωπη με πολυάριθμες καταγγελίες από τους χρήστες, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι διαχειριστές υποδομής πρέπει να διαθέτουν επιχειρησιακή και χρηματοοικονομική ανεξαρτησία από κάθε μεταφορέα υπεύθυνο για τη λειτουργία των τραίνων. Αυτό είναι καίριας σημασίας για να εξαλειφθεί το ενδεχόμενο συγκρούσεων συμφερόντων και να δοθεί πρόσβαση σε σιδηροδρομικές γραμμές σε όλες τις εταιρείες, χωρίς διακρίσεις.

Βάσει της πρότασης επιβεβαιώνεται ότι, ως γενικός κανόνας, ο θεσμικός διαχωρισμός είναι ο απλούστερος και πιο διαφανής τρόπος για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, απεξαρτημένες από τους διαχειριστές υποδομής θα έχουν άμεση πρόσβαση στην εσωτερική επιβατική αγορά το 2019.

Εντούτοις, η Επιτροπή μπορεί να δεχτεί ότι μια κάθετα ενοποιημένη ή «μια συμμετοχική δομή» μπορεί επίσης να προσφέρει την απαραίτητη ανεξαρτησία, με εγκατάσταση «σινικού τείχους» ώστε να εξασφαλίζεται ο απαραίτητος νομικός, οικονομικός και επιχειρησιακός διαχωρισμός.

Ρήτρα επαλήθευσης της συμμόρφωσης: Για τη διασφάλιση αυτής της ανεξαρτησίας, λόγω του πλήρους ανοίγματος των επιβατικών αγορών το 2019, μπορεί να απαγορευθεί στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που αποτελούν μέρος μιας κάθετα ενοποιημένης δομής να δραστηριοποιούνται σε άλλα κράτη-μέλη, εφόσον δεν έχουν προηγουμένως βεβαιώσει την Επιτροπή ότι έχουν λάβει κάθε μέτρο διασφάλισης ώστε να εξασφαλίζονται ίσοι όροι ανταγωνισμού στην πράξη και ότι είναι εφικτός ο θεμιτός ανταγωνισμός στην εσωτερική τους αγορά.

Ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό

Ένας δυναμικός σιδηροδρομικός κλάδος εξαρτάται από ένα εργατικό δυναμικό με δεξιότητες και κίνητρα. Κατά τα επόμενα 10 έτη, οι σιδηρόδρομοι θα αντιμετωπίσουν τη διπλή πρόκληση της προσέλκυσης νέου προσωπικού για την αντικατάσταση του ενός τρίτου του εργατικού δυναμικού που θα συνταξιοδοτηθεί, και της ανταπόκρισης σε ένα νέο και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Η πείρα στα κράτη-μέλη που άνοιξαν τις αγορές τους δείχνει ότι αυτό πρέπει να οδηγήσει σε νέες και καλύτερες θέσεις εργασίας. Βάσει του κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να προστατεύουν τους εργαζόμενους, απαιτώντας από τους νέους αναδόχους να τους προσλαμβάνουν όταν οι συμβάσεις δημόσιων υπηρεσιών μεταβιβάζονται, προχωρώντας πέρα από τις γενικές απαιτήσεις της ΕΕ σχετικά με τις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων.

metaforespress.gr