Δευτέρα 25 Ιουνίου 2012

Ιστορίες από την Ισπανία. Ταξιδεύντας με τρένο

Του Θόδωρου Σκυλακάκη

Ταξιδεύοντας με 300 χιλιόμετρα την ώρα από τη Μαδρίτη στη Βαλένθια διαπίστωσα τις δυνατότητες του συστήματος των σούπερ τρένων της Ισπανίας. Στόχος της αποστολής της Επιτροπής των Προϋπολογισμών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην οποία μετείχα ήταν ο έλεγχος του τρόπου με τον οποίο αξιοποιήθηκαν τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Μερικά στοιχεία για το σύστημα. Η γραμμή έχει συνολικό μήκος 430 χιλιόμετρα και συνολικό κόστος 5,6 δισ. ευρώ. Το τρένο που πήραμε πρωί της Τετάρτης είχε 365 θέσεις και 224 επιβάτες που πλήρωναν 70 ευρώ (παραπάνω η πρώτη θέση) ο ένας. Η επένδυση δεν είναι η ίδια κερδοφόρα. Ακόμα και η πρώτη γραμμή (Μαδρίτη-Βαρκελώνη) όπως μου εξήγησε ο αρμόδιος της Επιτροπής δεν είναι κερδοφόρα 25 χρόνια μετά την κατασκευή της. Γίνεται κερδοφόρα μόνο όταν προσθέσουμε τα παράπλευρα οφέλη που δημιουργήθηκαν στις τοπικές οικονομίες.

Οι επεκτάσεις του συστήματος που γίνονται τώρα με πολιτικά κριτήρια (π.χ. στη Γαλικία), είναι αμφίβολο αν θα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με οποιοδήποτε κριτήριο. Επίσης στην Ισπανία η Επιτροπή ανακαλύπτει (εκ των υστέρων ως συνήθως), πλήθος περιπτώσεις υπερεπένδυσης (οι λεγόμενοι «λευκοί ελέφαντες»). Λιμάνια χωρίς δρόμους πρόσβασης, λιμάνια χωρίς πλοία που κλείνουν γιατί κανείς δεν τα χρησιμοποιεί. Αεροδρόμια χωρίς αεροπλάνα και επιβάτες.

Παρόλα αυτά ταξιδεύοντας θυμήθηκα τον ΟΣΕ, που ως καταβόθρα πήρε δισεκατομμύρια για να καταλήξουμε να μην έχουμε στην ουσία τρένα. Σκέφτηκα επίσης τους αυτοκινητόδρομους. Πως ξοδέψαμε όλα αυτά τα χρήματα μετά το 2000 (πάνω από 200 δισ. νέα δάνεια και πάνω από 30 δισ. κοινοτικά χρήματα), χωρίς να τους τελειώσουμε.

Το δικό μας πρόβλημα δεν ήταν λοιπόν η υπερεπένδυση, ήταν ότι υπερκατανάλωση. Οι δημόσιες επενδύσεις από το 2000 και μετά, όταν τα χρήματα έρεαν άφθονα και το κράτος (Γενική Κυβέρνηση), ξόδεψε έκτοτε πάνω από 1000 δισεκατομμύρια ευρώ, ήταν κατά μέσο όρο μόλις 7% των συνολικών κρατικών δαπανών. Το υπόλοιπο 93% αφορούσε κατανάλωση. Οι ιδιωτικές επενδύσεις που έγιναν ήταν και αυτές ελάχιστες και αφορούσαν κυρίως σπίτια (φτάσαμε να έχουμε ιδιοκτησία 2 οικημάτων ανά νοικοκυριό), που στην πραγματικότητα δεν είναι επένδυση είναι κατανάλωση σε διαρκή αγαθά.

Σήμερα έχουμε 1,2 εκατ. ανέργους. Για να βρουν δουλειά και για να μην καταλήξουμε σε κοινωνική έκρηξη χρειαζόμαστε απεγνωσμένα επενδύσεις. Μετά από μια δεκαετία αποεπένδυσης κάθε συζήτηση περί ανάπτυξης χωρίς επενδύσεις είναι αερολογία. Ποιός θα τις χρηματοδοτήσει; Με ένα κράτος που δεν τιμά τις υποχρεώσεις του και τα σημερινά επίπεδα φορολογίας, γραφειοκρατίας και κοινωνικής στάσης έναντι της επιχειρηματικότητας, οι σοβαροί ιδιώτες επενδυτές ούτε πλησιάζουν. Μοναδική μας ελπίδα η Ευρώπη. Γι΄ αυτό και στο σχέδιο των Ευρωπαίων Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ελλάδα, που βοήθησα να καταρτιστεί και το οποίο επανέφερε ο Γκυ Φερχόφστατ, επικεφαλής της Ομάδας μας στο Ευρωκοινοβούλιο πριν μερικές μέρες, ζητείται αναθεώρηση του μνημονίου με την ανεύρεση επιπλέον 30 δισ. που να μοχλεύσουν ιδιωτικές (κυρίως) επενδύσεις. Πρόσθετα χρήματα που θα κληθεί να διαχειριστεί η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα αφιερωθούν αποκλειστικά στην μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων, με πιθανό συνολικό αναπτυξιακό αποτέλεσμα της τάξεως των 60-80 δισ. ευρώ. Τα χρήματα μπορούν να προέλθουν από την άμεση διάθεση (προείσπραξη στην ουσία), του επομένου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, την επιστροφή στην Ελλάδα με τη μορφή νέου δανεισμού μέρους των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις και από πρόσθετο δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Καθώς η υπερφορολόγηση, η αβεβαιότητα και η ισχυρή παρουσία της αντιεπιχειρηματικής αριστεράς και της άκρας δεξιάς διώχνουν τους ιδιώτες επενδυτές, είναι ανάγκη να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα που υπάρχει για να κινητοποιηθούν χρήματα για επενδύσεις με πρωτοβουλία της Ευρώπης. Επαναλαμβάνω, χωρίς νέες επενδύσεις η Ελλάδα της χρεοκοπίας και του 1,2 εκατ. ανέργων είναι καταδικασμένη. Για το μέλλον της χώρας και τη διασφάλιση της παραμονής στο ευρώ είναι συνεπώς καθοριστικής σημασίας η αναδιαπραγμάτευση αντί να ζητήσει δανεικά για να χρηματοδοτήσει την αναβολή των περικοπών των καταναλωτικών δημόσιων δαπανών, να ζητήσει χρήματα για επενδύσεις. Να είναι δηλαδή αναπτυξιακή και να αξιοποιήσει την πρόταση των Ευρωπαίων Φιλελευθέρων, που ως το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος σύμμαχος για την Ελλάδα.

* Ο κ. Θόδωρος Σκυλακάκης είναι Ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής, μέλος της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη