Σιδηροδρομική επιχείρηση είναι κάθε δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση, η οποία έχει λάβει άδεια από κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της οποίας η κύρια δραστηριότητα είναι η παροχή υπηρεσιών σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευμάτων και/ή επιβατών υπό τον όρο ότι η επιχείρηση αυτή εξασφαλίζει υποχρεωτικά και την έλξη.
Επομένως, το πρώτο βήμα για την πρόσβαση στη σιδηροδρομική υποδομή είναι η
απόκτηση άδειας σιδηροδρομικής επιχείρησης. Η άδεια που χορηγείται σε μία
σιδηροδρομική επιχείρηση δεν δίνει από μόνη της πρόσβαση στη σιδηροδρομική
υποδομή. Τα επόμενα βήματα που απαιτούνται είναι κατά σειρά τα εξής:
η απόκτηση πιστοποιητικού ασφάλειας από το Τμήμα Ασφάλειας Σιδηροδρόμων της
Διεύθυνσης Εμπορευματικών Μεταφορών του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και
Δικτύων,
η σύναψη σύμβασης με τον διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής για την
πρόσβαση στην υποδομή.
Στην Ελλάδα, ο αρμόδιος φορέας για την έκδοση άδειας σιδηροδρομικής
επιχείρησης είναι η ΡΑΣ όπου και θα πρέπει να απευθυνθεί κάθε ενδιαφερόμενη
σιδηροδρομική επιχείρηση, αν δεν κατέχει ήδη σχετική άδεια από άλλο
κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για την απόκτηση άδειας, η ενδιαφερόμενη σιδηροδρομική επιχείρηση που είναι εγκατεστημένη ή πρόκειται να εγκατασταθεί στην Ελλάδα καταθέτει αίτηση στη ΡΑΣ, η οποία συνοδεύεται από φάκελο με τα στοιχεία που αποδεικνύουν την φερεγγυότητα, χρηματοοικονομική επιφάνεια, επαγγελματική ικανότητα και κάλυψη της αστικής ευθύνης της αιτούσης, σύμφωνα με τα άρθρα 41 έως 47 και 49 (Παράρτημα ΙΙ) του Π.Δ. 41/2005 και την Υπουργική Απόφαση Φ4/οικ.1594/107 «Αδειοδότηση σιδηροδρομικών επιχειρήσεων» (ΦΕΚ Β' 56/25.01.2012).
Η άδεια σιδηροδρομικής επιχείρησης ισχύει για το σύνολο του Κοινοτικού εδάφους. Το έντυπο αίτησης για την παροχή άδειας σιδηροδρομικής επιχείρησης και όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα, στοιχεία και πληροφορίες που τη συνοδεύουν περιλαμβάνονται στον σχετικό αναλυτικό οδηγό της ΡΑΣ προς επιχειρήσεις που αιτούνται τη λήψη άδειας λειτουργίας σιδηροδρομικής επιχείρησης
Η ΡΑΣ αποφασίζει επί της αίτησης χορήγησης άδειας που της υποβάλλεται το συντομότερο δυνατόν και πάντως όχι πέραν των τριών μηνών από την υποβολή όλων των αναγκαίων πληροφοριών. Η απόφαση κοινοποιείται στην αιτούσα σιδηροδρομική επιχείρηση και σε περίπτωση απόρριψης αναφέρονται οι σχετικοί λόγοι.
Οι άδειες που έχουν χορηγηθεί σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις από τους αρμόδιους φορείς άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχύουν και στην Ελλάδα. Σε περίπτωση που μια σιδηροδρομική επιχείρηση είναι κάτοχος αδείας άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτίθεται και να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική σιδηροδρομική υποδομή, θα πρέπει να το γνωστοποιεί στη ΡΑΣ (Υπουργική Απόφαση Φ4/οικ.1594/107) πριν προχωρήσει στην απόκτηση πιστοποιητικού ασφάλειας και στην σύναψη συμφωνίας πρόσβασης με τον διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής.
Για την απόκτηση άδειας, η ενδιαφερόμενη σιδηροδρομική επιχείρηση που είναι εγκατεστημένη ή πρόκειται να εγκατασταθεί στην Ελλάδα καταθέτει αίτηση στη ΡΑΣ, η οποία συνοδεύεται από φάκελο με τα στοιχεία που αποδεικνύουν την φερεγγυότητα, χρηματοοικονομική επιφάνεια, επαγγελματική ικανότητα και κάλυψη της αστικής ευθύνης της αιτούσης, σύμφωνα με τα άρθρα 41 έως 47 και 49 (Παράρτημα ΙΙ) του Π.Δ. 41/2005 και την Υπουργική Απόφαση Φ4/οικ.1594/107 «Αδειοδότηση σιδηροδρομικών επιχειρήσεων» (ΦΕΚ Β' 56/25.01.2012).
Η άδεια σιδηροδρομικής επιχείρησης ισχύει για το σύνολο του Κοινοτικού εδάφους. Το έντυπο αίτησης για την παροχή άδειας σιδηροδρομικής επιχείρησης και όλα τα νομιμοποιητικά έγγραφα, στοιχεία και πληροφορίες που τη συνοδεύουν περιλαμβάνονται στον σχετικό αναλυτικό οδηγό της ΡΑΣ προς επιχειρήσεις που αιτούνται τη λήψη άδειας λειτουργίας σιδηροδρομικής επιχείρησης
Η ΡΑΣ αποφασίζει επί της αίτησης χορήγησης άδειας που της υποβάλλεται το συντομότερο δυνατόν και πάντως όχι πέραν των τριών μηνών από την υποβολή όλων των αναγκαίων πληροφοριών. Η απόφαση κοινοποιείται στην αιτούσα σιδηροδρομική επιχείρηση και σε περίπτωση απόρριψης αναφέρονται οι σχετικοί λόγοι.
Οι άδειες που έχουν χορηγηθεί σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις από τους αρμόδιους φορείς άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισχύουν και στην Ελλάδα. Σε περίπτωση που μια σιδηροδρομική επιχείρηση είναι κάτοχος αδείας άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτίθεται και να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική σιδηροδρομική υποδομή, θα πρέπει να το γνωστοποιεί στη ΡΑΣ (Υπουργική Απόφαση Φ4/οικ.1594/107) πριν προχωρήσει στην απόκτηση πιστοποιητικού ασφάλειας και στην σύναψη συμφωνίας πρόσβασης με τον διαχειριστή της σιδηροδρομικής υποδομής.
Πιστοποιητικό Ασφάλειας
Προκειμένου μία σιδηροδρομική επιχείρηση να αποκτήσει πρόσβαση στη
σιδηροδρομική υποδομή, οφείλει να έχει λάβει πιστοποιητικό ασφάλειας από το
Τμήμα Ασφάλειας Σιδηροδρόμων της Διεύθυνσης Εμπορευματικών Μεταφορών του
Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων. Το πιστοποιητικό ασφάλειας μπορεί να
καλύπτει ολόκληρο το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο ή μόνο ένα καθορισμένο τμήμα
αυτού.
Με την Υπουργική Απόφαση αριθ. ΑΣ. 4.2/οικ.26697/2422 (ΦΕΚ Β’ 986/22.05.2009)
καθορίστηκε η διαδικασία πιστοποίησης ασφάλειας σιδηροδρομικής επιχείρησης και
έγκρισης ασφάλειας διαχειριστή υποδομής κατ’ εξουσιοδότηση των άρθρων 10 και 11
του Π.Δ. 160 (ΦΕΚ Α’ 201/23.08.2007).
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία πιστοποίησης ασφάλειας,
τα έντυπα αίτησης για την έκδοση πιστοποιητικών ασφάλειας μέρους Α και μέρους Β
σιδηροδρομικής επιχείρησης, καθώς και οι οδηγίες συμπλήρωσης της αίτησης
διατίθενται στον σύνδεσμο Πιστοποίηση και Έγκριση Ασφάλειας
του Τμήματος Ασφάλειας Σιδηροδρόμων.
Η παροχή πρόσβασης υλοποιείται με τη σύναψη σύμβασης πρόσβασης μεταξύ της
ενδιαφερόμενης σιδηροδρομικής επιχείρησης και του διαχειριστή της εθνικής
σιδηροδρομικής υποδομής (ΟΣΕ), η οποία, όταν αφορά περισσότερες της μιας
δρομολογιακής περιόδου, συνιστά συμφωνία-πλαίσιο και εγκρίνεται από τη ΡΑΣ
σύμφωνα με την παρ. 14 του αρ. 28 του Π.Δ. 41/2005. Για τις συμβάσεις μιας
δρομολογιακής περιόδου, ο διαχειριστής της εθνικής σιδηροδρομικής υποδομής
οφείλει να ενημερώνει την ΡΑΣ.
Στη δημοσιευμένη δήλωση δικτύου του διαχειριστή υποδομής (ΟΣΕ) η ενδιαφερόμενη σιδηροδρομική επιχείρηση μπορεί να βρει τα απαραίτητα στοιχεία και να υπολογίσει το κόστος των τελών χρέωσης υποδομής που θα καταβάλει στον διαχειριστή της υποδομής ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των συρμών και των δρομολογίων που θα κυκλοφορούν. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις προθεσμίες που αναφέρονται στο Π.Δ. 41/2005 για την υποβολή αιτήματος χωρητικότητας (άρθρο 27 και 49, παράρτημα
Στη δημοσιευμένη δήλωση δικτύου του διαχειριστή υποδομής (ΟΣΕ) η ενδιαφερόμενη σιδηροδρομική επιχείρηση μπορεί να βρει τα απαραίτητα στοιχεία και να υπολογίσει το κόστος των τελών χρέωσης υποδομής που θα καταβάλει στον διαχειριστή της υποδομής ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των συρμών και των δρομολογίων που θα κυκλοφορούν. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις προθεσμίες που αναφέρονται στο Π.Δ. 41/2005 για την υποβολή αιτήματος χωρητικότητας (άρθρο 27 και 49, παράρτημα
Αναφορές-Καταγγελίες
κατά του Διαχειριστή της Σιδηροδρομικής Υποδομής και των Σιδηροδρομικών
Επιχειρήσεων
Όποιος έχει έννομο συμφέρον δικαιούται να υποβάλλει ενώπιον της ΡΑΣ
καταγγελία κατά του Διαχειριστή Υποδομής και/ή των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων
που παραβιάζουν την εν γένει σιδηροδρομική νομοθεσία, τις διατάξεις του
ελεύθερου ανταγωνισμού ή τους όρους των χορηγηθεισών από την ΡΑΣ αδειών.
