Την ώρα που η κυβέρνηση σχεδιάζει την ιδιωτικοποίηση του -ανύπαρκτου- εμπορευματικού κέντρου του ΟΣΕ στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, η πολιτική της ΤΡΑΙΝΟΣΕ “διώχνει” ουσιαστικά τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες παροχής ολοκληρωμένων υπηρεσιών logistics, οι οποίες από αρχές Ιουλίου ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τη Θεσσαλονίκη και να μεταφέρουν τον μεγαλύτερο όγκο των δραστηριοτήτων τους στη Σόφια της Βουλγαρίας.
Ρεπορταζ της Σοφίας Χριστοφορίδου στην «Μακεδονια»
Επιπλέον, μεγάλες βιομηχανίες που κατέβαζαν σιδηροδρομικώς από τα Βαλκάνια προϊόντα μεγάλου τονάζ στρέφονται τώρα σε άλλα λιμάνια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αιτία για αυτή την εξαιρετικά δυσμενή εξέλιξη αποτελεί η πρόσφατη απόφαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ να μειώσει τους συρμούς εμπορευματικών τρένων στη Βόρεια Ελλάδα και να μεταβάλει την τιμολογιακή της πολιτική. Οι παραπάνω εξελίξεις έρχονται να προστεθούν στα χρόνια προβλήματα συνεργασίας με το δυσκίνητο ελληνικό δημόσιο, που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην ανάγκη των πολυεθνικών εταιρειών για ευελιξία, αλλά και στη διετή λευκή απεργία των λιμενεργατών στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, που “γονάτισε” το διαμετακομιστικό εμπόριο.
Ταλαιπωρία και από πάνω αυξήσεις
Το Α και το Ω για τη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα είναι η προβλεψιμότητα και η αξιοπιστία σε ό,τι αφορά τον χρόνο παράδοσης. Καθυστέρηση σημαίνει αύξηση του τελικού κόστους, καθώς ο πελάτης θα πρέπει να διαθέτει αποθέματα ασφαλείας, ενώ οι εταιρείες μεταφοράς καθώς και η ίδια η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αναγκαστούν να πληρώνουν σταλίες για τον χρόνο αναμονής. Ήδη σήμερα η μεταφορά εμπορευμάτων αντιπροσωπεύει το 1% του συνολικού έργου των ελληνικών σιδηροδρόμων, ενώ με την επικείμενη μείωση των δρομολογίων αναμένεται να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα με την ομαλή διακίνηση εμπορευμάτων εκτός συνόρων. “Μετά την ταλαιπωρία της λευκής απεργίας στο λιμάνι, η Ελλάδα έρχεται και πάλι να δυσκολέψει τις εταιρείες logistics με την περικοπή των σιδηροδρομικών δρομολογίων. Όμως μια πολυεθνική εταιρεία δεν μπορεί να περιμένει στα σύνορα επί μέρες για να προσδέσει το βαγόνι της στον συρμό του ΟΣΕ, προκειμένου να μεταφέρει προϊόντα του πελάτη της στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης”, αναφέρουν ειδικοί επί των συνδυασμένων μεταφορών. Για τις κάθε άλλο παρά ιδανικές συνθήκες που δημιουργεί στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ σχεδιάζει να επιβάλλει και αυξήσεις(!) στα τιμολόγιά της. Ο “εξορθολογισμός” των κομίστρων προς τα πάνω, και μάλιστα εν μέσω οικονομικής ύφεσης, ανατρέπει τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό των διεθνών οίκων, που κάνουν πλάνα με ορίζοντα τουλάχιστον τριετίας. Σημειωτέον ότι διεθνώς στο ζήτημα των κομίστρων ακολουθείται μια πιο ευέλικτη πολιτική, που καθορίζει τα κόμιστρα βάσει όγκου των μεταφερόμενων αγαθών και προβλέπει εκπτώσεις.
Μετακομίζουν στη Βουλγαρία
Οι διεθνείς οίκοι logistics δεν φαίνονται πλέον διατεθειμένοι να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό αυτές τις συνθήκες. Καλά πληροφορημένες πηγές, που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις εξελίξεις στον τομέα των logistics, αναφέρουν ότι μεγάλοι “παίκτες” logistics που δραστηριοποιούνται και στη Θεσσαλονίκη ετοιμάζονται να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους εκτός ελλαδικού χώρου. Ήδη είναι στη διαδικασία δημιουργίας υποδομών στη Σόφια, ώστε από τις αρχές Ιουλίου να υποδέχονται τα φορτία που προορίζονται αποκλειστικά για την Ελλάδα. Τα φορτία θα φτάνουν σιδηροδρομικώς μέχρι τη Βουλγαρία και από εκεί με νταλίκες μέχρι τη Θεσσαλονίκη ή την Αθήνα. Αυτή η λύση μάλιστα μπορεί να αποδειχθεί έως και 20% οικονομικότερη από το κόστος της απευθείας σιδηροδρομικής μεταφοράς, και μάλιστα λαμβάνοντας υπόψιν το ισχύον, μη “εξορθολογισμένο” κόμιστρο. Από την άλλη, μεγάλες βιομηχανικές μονάδες που κατέβαζαν με βαγόνια προϊόντα μεγάλου τονάζ(όπως νικέλιο, κάρβουνο και σίδηρο) από τα Βαλκάνια στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, με τη νέα πολιτική της ΤΡΑΙΝΟΣΕ έχουν έναν ακόμη λόγο να στραφούν προς άλλα λιμάνια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. “Έγινε αγώνας για να κατεβούν αυτά τα φορτία στη Θεσσαλονίκη. Κάποια στιγμή έφτασαν να αντιπροσωπεύουν το 40%-50% της εμπορευματικής κίνησης στο λιμάνι και να αποφέρουν μεγάλα κέρδη και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Μετά ήρθε η 18μηνη λευκή απεργία των λιμενεργατών και πολλά από αυτά τα φορτία έφυγαν ανεπιστρεπτί για το Δυρράχιο, τη Βάρνα, το Μπουργκάς. Η πρόθεση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ να μειώσει τα δρομολόγια των εμπορευματικών τρένων θα οδηγήσει σε απαξίωση όχι μόνο τον σιδηρόδρομο αλλά και το λιμάνι”, σημειώνουν παράγοντες του χώρου των διεθνών εμπορευματικών μεταφορών.
Απαξίωση της Θεσσαλονίκης
Το διπλό χτύπημα από τις βιομηχανίες και τις εταιρείες logistics θα αναδείξει περαιτέρω τη Σόφια σε μεγάλο διαμετακομιστικό κέντρο και τα λιμάνια της Βουλγαρίας και της Αλβανίας σε κομβικά σημεία συνδυασμένων μεταφορών, εις βάρος της Θεσσαλονίκης, που μετά την περιπέτεια με το λιμάνι θα μπει στη “μαύρη λίστα” του διεθνούς εμπορίου και λόγω του απαξιωμένου σιδηρόδρομου. Κατόπιν τούτων, δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα για την πρόθεση της κυβέρνησης να “αποκρατικοποιήσει” εμπορευματικό σταθμό Θεσσαλονίκης, ο οποίος δεν υφίσταται παρά μόνο σε επίπεδο ευχολογίων. ΟΣΕ και ΟΛΘ σχεδιάζουν από το 2003 την ανάπτυξη ενός σύγχρονου διπολικού εμπορευματικού κέντρου, στο λιμάνι και το πρώην στρατόπεδο Γκόνου, ωστόσο, επτά χρόνια μετά, βρισκόμαστε ακόμα σε επίπεδο σύνταξης μελετών. Με τις περικοπές των δρομολογίων του ΟΣΕ και τη διαφαινόμενη απαξίωση των logistics στη Θεσσαλονίκη, ακόμη και αν δημιουργηθεί το περιβόητο εμπορευματικό κέντρο, το ζήτημα είναι αν τελικά θα υπάρχουν εταιρείες να εγκατασταθούν σε αυτό. “Ο σωστός συνδυασμός λιμανιού - σιδηροδρόμου μπορεί να επιβάλει την οικονομική κυριαρχία της Ελλάδας στα Βαλκάνια. Εάν ο εξορθολογισμός των κομίστρων γινόταν προς τα κάτω και αν η ΤΡΑΙΝΟΣΕ έδινε βάρος στην ανάπτυξη των εμπορευματικών μεταφορών αντί να περικόπτει δρομολόγια, η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να γνωρίσει τεράστια ανάπτυξη, ως κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη” εκτιμούν πηγές που γνωρίζουν σε βάθος τον συγκεκριμένο χώρο, προσθέτοντας την ανάγκη επαναφοράς στη Θεσσαλονίκη της Γενικής Διεύθυνσης Εμπορευμάτων της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που συνέβαλε τα μέγιστα προς αυτή την κατεύθυνση, μέχρις ότου αποφασίστηκε η μεταφορά της συγκεκριμένης υπηρεσίας στην Αθήνα. “Δυστυχώς κάποιοι υπηρεσιακοί παράγοντες κάνουν ασκήσεις επί χάρτου, χωρίς καν να συμβουλεύονται τους ανθρώπους που κατ’ εξοχήν δραστηριοποιούνται στον χώρο. Το χειρότερο είναι ότι οι σημερινοί υπηρεσιακοί παράγοντες ‘αντιγράφουν’ τις εισηγήσεις που έκαναν οι σύμβουλοι της προηγούμενης κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να οδηγούν την πολιτική ηγεσία σε βεβιασμένες αποφάσεις τύπου Ολυμπιακής Αεροπορίας και για τον ελληνικό σιδηρόδρομο”, καταλήγουν.
