Δεκαεπτά μεγάλα οδικά και σιδηροδρομικά έργα, αλλά και δεκάδες έργα βασικής υποδομής για τη διαχείριση αποβλήτων και λυμάτων, αποτελούν τη «βαριά λίστα» των 175 έργων, που έχει αποστείλει η χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προσδοκά να αποτελέσουν τα έργα «γέφυρες» μεταξύ του νέου και του παλιού ΕΣΠΑ. Μεταξύ αυτών,
• η ολοκλήρωση και επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης, προϋπολογισμού 500,1 εκατ. ευρώ,
• η ολοκλήρωση της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλών ταχυτήτων Τιθορέας - Λιανοκλαδίου - Δομοκού, δαπάνης 286,8 εκατ. ευρώ,
• η κατασκευή της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας-Πάτρας, προϋπολογισμού 379 εκατ. ευρώ,
• η επέκταση του Μετρό Αθήνας στο τμήμα Χαϊδάρι-Πειραιάς, δαπάνης 198,3 εκατ. ευρώ και,
• η επέκταση του τραμ στον Πειραιά με 40,8 εκατ. ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τέσσερα αυτά μεγάλα κατασκευαστικά έργα, θα απαιτήσουν ούτε λίγο ούτε πολύ 1,4 δισ. ευρώ από τα χρήματα που δικαιούται η χώρα από το νέο ΕΣΠΑ, που στο σύνολό τους μπορούν να φτάσουν τα 26 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020.
Η κριτική
Στον μακρύ κατάλογο των 175 έργων στοιχίζονται ημιτελή έργα που εκκρεμούν από το προηγούμενο ΕΣΠΑ και τα οποία δεν ολοκληρώθηκαν στον προγραμματισμένο χρόνο, όπως η διασύνδεση των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό διασυνδεδεμένο σύστημα υψηλής τάσης, το Εθνικό Ληξιαρχείο, η ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών σε αγροτικές περιοχές και το έργο Σύζευξις για την ενοποίηση 34.000 φορέων του δημόσιου τομέα. Η κριτική για την αδυναμία της χώρας να ολοκληρώσει έγκαιρα τα έργα αυτά την τελευταία επταετία (2007 - 2014), αντικρούεται από το επιχείρημα ότι εάν δεν είχε επιτευχθεί η ένταξή τους στη νέα περίοδο (2014-2020), τα χρήματα θα επιβάρυναν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με ορατό τον κίνδυνο ακόμη και να ακυρωθούν κάποια από αυτά. Κόντρα άλλωστε στις επιταγές της νέας Προγραμματικής περιόδου που δεν επιτρέπει τη διάθεση κονδυλίων για κατασκευαστικά έργα υποδομών, η χώρα μας καταφέρνει για άλλη μια φορά να εντάξει στο νέο ΕΣΠΑ, ως έργα - γέφυρες, σειρά οδικών έργων, όπως η κατασκευή της οδικής σύνδεσης της περιοχής Ακτίου με τον Δυτικό άξονα Βορρά-Νότου, συνολικού προϋπολογισμού 180,9 εκατ. ευρώ, με τα 118,6 εκατ. ευρώ να μεταφέρονται ως δαπάνη στο νέο ΕΣΠΑ, η ολοκλήρωση κατασκευής τμήματος του οδικού άξονα Ηράκλειο -Μεσσαρά στην Κρήτη, συνολικού προϋπολογισμού 86,9 εκατ. ευρώ, με μεταφερόμενη δαπάνη 38,4 εκατ. ευρώ και πλήθος άλλων μικρότερων έργων.
Εκτός από το βαρύ πυροβολικό των μεγάλων οδικών και σιδηροδρομικών έργων τα οποία η χώρα μεταφέρει προς ολοκλήρωση από τη μία προγραμματική περίοδο στην άλλη, η λίστα συμπληρώνεται με δεκάδες μικρά και μεσαία έργα. Πρόκειται κυρίως για δίκτυα αποχέτευσης, συλλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας λυμάτων, που ούτε λίγο ούτε πολύ αριθμούν περί τα 100 και αποκαλύπτουν την εικόνα ελλείψεων σε βασικά έργα, η οποία έρχεται κάθε φορά στην επιφάνεια με τραγικό τρόπο σε περιπτώσεις π.χ. βροχόπτωσης. Από τον μακρύ κατάλογο δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει η αποκατάσταση της λίμνης Κορώνειας στη Θεσσαλονίκη, η περιβαλλοντική διαχείριση της οποίας μελετάται από το 1998 (!).
Συνολικά στο νέο ΕΣΠΑ μεταφέρονται 23 μεγάλα έργα άνω των 50 εκατ. ευρώ με προϋπολογισμό 2,6 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 2,1 δισ. ευρώ, δηλαδή τη μερίδα του λέοντος, θα αποτελέσουν δαπάνες της νέας περιόδου. Στην ίδια λογική μεταφέρονται επίσης 152 μικρότερα έργα, με προϋπολογισμό έως 50 εκατ. ευρώ και συνολική 1,7 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 1,3 δισ. ευρώ, θα επιβαρύνουν το νέο ΕΣΠΑ.
Τα υπόλοιπα
Τα μεταφερόμενα έργα από τη μία Προγραμματική περίοδο στην άλλη, δεν εξαντλούνται εδώ. Επεκτείνονται και στα εμπροσθοβαρή, δηλαδή τα έργα που θα αποτελέσουν την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ, μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την έναρξή του, πριν ακόμη εγκριθούν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα. Ο προϋπολογισμός των εμπροσθοβαρών δράσεων ανέρχεται σε 4,9 δισ. ευρώ και εκτός από νέες δράσεις περιλαμβάνει και ουρές του παλιού ΕΣΠΑ, δηλαδή έργα που εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ 2007-2013 και εξαιτίας έλλειψης χρόνου ή διαθέσιμων πόρων δεν κατάφεραν να ολοκληρωθούν. Αντίστοιχα στα εμπροσθοβαρή περιλαμβάνονται και έργα που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο δημοσίευσης προσκλήσεων του προηγούμενου ΕΣΠΑ και για τους ίδιους επίσης λόγους, δεν εντάχθηκαν τελικώς.
3.000 παρατηρήσεις από Κομισιόν
Πυρετός συσκέψεων παρατηρείται στο υπουργείο Ανάπτυξης, προκειμένου να οριστικοποιηθούν τα Επιχειρησιακά και τα Περιφερειακά Προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, που αποτελούν βασική προϋπόθεση για την έναρξη εκταμίευσης των χρημάτων. Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει συμφωνήσει την έναρξη του ΕΣΠΑ μέσω εμπροσθοβαρών δράσεων, οι οποίες μπορούν να ενεργοποιηθούν άμεσα, αλλά στον βαθμό που τα Επιχειρησιακά Προγράμματα δεν έχουν εγκριθεί, θα πρέπει, να χρηματοδοτηθούν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Οι πληρωμές από την Ε.Ε. θα γίνουν απολογιστικά και με την προϋπόθεση ότι οι δράσεις αυτές δεν θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την έγκριση των Προγραμμάτων. Ο νέος γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Σπύρος Ευσταθόπουλος βρίσκεται σε διαρκείς διαβουλεύσεις με την Ε.Ε. σε μια προσπάθεια να απαντηθεί έγκαιρα ο μακρύς κατάλογος των 3.000 και πλέον παρατηρήσεων που έχει απευθύνει η Επιτροπή στην ελληνική πλευρά, αναφορικά με τα τέσσερα Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα δεκατρία Περιφερειακά Προγράμματα που αποτελούν την αρχιτεκτονική του νέου ΕΣΠΑ.
"Καθημερινή"
