Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

ΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ: Ενα «ματωμένο» κόσμημα στα έγκατα της ρωσικής πρωτεύουσας

Το ομορφότερο μετρό του κόσμου είναι και το πιο επικίνδυνο. Τα τελευταία ιδίως χρόνια δεκάδες συμβάντα, από επιθέσεις αυτοκτονίας μέχρι πυρκαγιές και εκτροχιασμοί, το έχουν μετατρέψει κυριολεκτικά σε ρώσικη ρουλέτα. Του χρόνου το μοσχοβίτικο μετρό θα μετρήσει 80 χρόνια ζωής. Τα θύματά του, όμως, μετριούνται σε εκατοντάδες

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΤΡΟΠΑΚΗ

Τα σχέδια για την κατασκευή τού μετρό της Μόσχας ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά έπρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του '30, στα χρόνια της παντοδυναμίας του Στάλιν, για να γίνουν πράξη. Στις 15 Μαΐου 1935, η «κόκκινη γραμμή» παραδόθηκε προς χρήση στους επιβάτες τής σοβιετικής πρωτεύουσας

«Επόμενος σταθμός, Ελπίδα», τραγουδά ο Manu Chao και, παρ' ότι δεν αναφέρεται καθόλου στο μετρό της Μόσχας, είναι σαν να μιλάει για τη μοίρα του και τους επιβάτες των συρμών του. Τους επιβάτες που με την ελπίδα ζούνε. Και αυτό διότι το ομορφότερο μετρό του πλανήτη μας, και δεύτερο σε μέγεθος στον κόσμο, από καιρού εις καιρόν έχει περάσει πολύ δύσκολες στιγμές μ. Αλλεπάλληλες εκρήξεις βομβών, επιθέσεις αυτοκτονίας και τα κατά συρροήν ατυχήματα το έχουν ανεβάσει στην πρώτη θέση επικινδυνότητας ανάμεσα στα μετρό του κόσμου, με αποτέλεσμα οι πολίτες να έχουν μειώσει τις μετακινήσεις τους. Ωστόσο, το μητροπολιτικό μετρό της Μόσχας, που τον επόμενο χρόνο θα γιορτάσει τα 80 του χρόνια, εξακολουθεί να είναι το πιο αξιόπιστο συγκοινωνιακό μέσο της ρωσικής μεγαλούπολης. Περισσότεροι από 9 εκατομμύρια επιβάτες το χρησιμοποιούν καθημερνά.

Τα σχέδια για την κατασκευή του ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά έπρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του '30, στα χρόνια της παντοδυναμίας του Στάλιν, για να γίνουν πράξη. Ηταν 15 του Μάη του 1935, όταν η «κόκκινη γραμμή» παραδόθηκε προς χρήση στους επιβάτες της σοβιετικής πρωτεύουσας. Είχε μήκος μόλις 8.400 μέτρα και 10 σταθμούς. Ομως, στα χρόνια που ακολούθησαν, ακόμα και στην περίοδο του πολέμου, η κατασκευή του γινόταν με ταχύτατους ρυθμούς. Ισως και εξ ανάγκης, καθώς οι σταθμοί και οι σήραγγές του χρησιμοποιήθηκαν ως καταφύγια. Μέχρι και συγκεντρώσεις με ομιλητή τον Στάλιν έγιναν εκεί.


Το πρώτο όνομα του μετρό ήταν Metropoliten imeni Lazarya Kaganovitcha προς τιμήν του στενού συνεργάτη και φίλου του Ιωσήφ Στάλιν, Λάζαρ Καγκανόβιτς, ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος της κατασκευής του μετρό. Ηταν αυτός που επινόησε και τον όρο «σταλινισμός». Το μετρό της Μόσχας μετονομάστηκε στα χρόνια της αποσταλινοποίησης, από τον Χρουστσόφ, σε Metropoliten imeni Lenina προς τιμήν του Λένιν και στα χρόνια του Γέλτσιν, σε μητροπολιτικό μετρό Μόσχας.

Στις μέρες μας το μετρό της Μόσχας αριθμεί 194 σταθμούς και στις 12 γραμμές του καθημερινά γίνονται σχεδόν 10.000 δρομολόγια, που στις ώρες αιχμής φτάνουν τα δύο δρομολόγια το λεπτό. Οι περισσότεροι σταθμοί έχουν εκπληκτική διακόσμηση, γι' αυτό τους αποκαλούσαν «παλάτια του λαού».

Ενας από τους ομορφότερους σταθμούς είναι ο Πλότσαντ Ρεβολούτσι, «Πλατεία Επανάστασης». Εγκαινιάστηκε τον Μάρτη του 1938 και είναι χάρμα οφθαλμών. Κοσμείται από 76 χάλκινα γλυπτά που απεικονίζουν το παρελθόν και οραματίζονταν το μέλλον του σοβιετικού λαού. Ανάμεσά τους υπάρχει και αυτό ενός σκύλου, του οποίου τη μουσούδα οι Μοσχοβίτες θεωρούν πολύ τυχερή, όπως και ολόκληρο το σταθμό άλλωστε, σε βαθμό που οι επιβάτες σχηματίζουν ουρά για να τη χαϊδέψουν.

Για την ιστορία πάντως αξίζει να πούμε ότι η πρώτη βομβιστική ενέργεια στην ιστορία του μοσχοβίτικου μετρό έγινε στον «τυχερό σταθμό» της πόλης. Ηταν 20 Οκτώβρη του 1974 όταν εξερράγη μια μικρής ισχύος βόμβα, χωρίς να υπάρξουν θύματα.

Ο σταθμός Πλότσαντ Ρεβολούτσι εκτός από εκπληκτικής ομορφιάς και αισθητικής, για τους Μοσχοβίτες θεωρείται και... γουρλής. Ιδιαίτερα το άγαλμα με τον κυνηγό και το σκύλο, όπου συχνά παρατηρούνται ουρές για να χαϊδέψουν τη μουσούδα του. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι στο συγκεκριμένο σταθμό έγινε η πρώτη τρομοκρατική ενέργεια, στις 20 Οκτωβρίου 1974 

****

40 χρόνια πόλεμος κάτω από τη γη

Διπλή επίθεση αυτοκτονίας στο μετρό της Μόσχας, στις 29/3/2010. Η πρώτη σημειώθηκε στις 7.56 στο σταθμό «Lubyanka» και η δεύτερη 41 λεπτά αργότερα, στο σταθμό «Park Kultury»* 20 Οκτωβρίου 1974: Η πρώτη επίθεση στην ιστορία του Μετρό της Μόσχας, στο σταθμό «Ploshchad Revolyutsi» (Πλατεία Επανάστασης).

Ηταν μια μικρής ισχύος έκρηξη και δεν υπήρξαν τραυματισμοί. Οσον αφορά τις σοβιετικές αρχές, φυσικά απέκρυψαν το γεγονός.

* 8 Ιανουαρίου 1977: Τρομοκρατική επίθεση στο μετρό, ανάμεσα στους σταθμούς «Izmaylovskaya» και «Pervomayskaya». Η έκρηξη σημειώθηκε σε ώρα αιχμής και υπήρξαν αρκετοί τραυματισμοί. Η ενέργεια αποδόθηκε σε 3 Αρμένιους αυτονομιστές, που καταδικάστηκαν σε θάνατο κι εκτελέστηκαν το 1979.

* 15 Απριλίου 1979: Από μηχανικά αίτια εκτροχιάστηκε ο συρμός μεταξύ των σταθμών «Avtozavodskaya» και «Kolomenskaya», με αποτέλεσμα να τραυματιστούν πολλοί επιβάτες. Ανεξάρτητες πηγές πάντως επιμένουν ότι υπήρξαν και 8 νεκροί.

* 17 Φεβρουαρίου 1982: Ο συνωστισμός στις κυλιόμενες κλίμακες και η ξαφνική αύξηση της ταχύτητάς τους ήταν η αιτία για να χάσουν τη ζωή τους 8 επιβάτες και να τραυματιστούν περισσότεροι από 30. Το ατύχημα έγινε στο σταθμό «Aviamotornaya».


Επίθεση αυτοκτονίας στις 6/2/2004, την ώρα που ο συρμός βρισκόταν ανάμεσα στους σταθμούς «Avtozavodskaya» και «Paveletskaya»* 20 Απριλίου 1987: Εξαιτίας βραχυκυκλώματος, ξέσπασε φωτιά σε συρμό μεταξύ των σταθμών «Avtozavodskaya» και «Paveletskaya». Στο τρένο δεν επέβαιναν επιβάτες και δεν υπήρξαν τραυματισμοί. Ο σταθμός «Paveletskaya» όμως υπέστη πολύ σοβαρές ζημιές.

* 17 Ιανουαρίου 1994: Παρόμοια με την προηγούμενη περίπτωση. Αυτή τη φορά το περιστατικό συνέβη στο σταθμό «Vladykino». Οι διαφορές είναι ότι ο συρμός καταστράφηκε ολοκληρωτικά, ενώ ο σταθμός δεν έπαθε τίποτα.

* 30 Μαρτίου 1994: Εκτροχιασμός του συρμού εξαιτίας διαρροής υδάτων ανάμεσα στους σταθμούς «Nagornaya» και «Nakhimovsky Prospekt». Δεν υπήρξαν σοβαροί τραυματισμοί.


Τα ασθενοφόρα έξω από το σταθμό «Park Kultury» έχουν μετατραπεί σε πρόχειρα ιατρεία για την άμεση περίθαλψη των τραυματιών* 31 Μαρτίου 1994: Από λάθος χειρισμό συγκρούστηκαν δύο συρμοί, ενώ κατευθύνονταν στο αμαξοστάσιο. Υπήρξαν μόνο σοβαρές υλικές ζημιές.

* 31 Μαρτίου 1994: Το κακό του 24ώρου τρίτωσε με τον εκτροχιασμό ενός συρμού τη στιγμή που έμπαινε στο σταθμό «Teply Stan», με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί πανικός, που πολλαπλασιάστηκε εξαιτίας των καπνών που άρχισαν να βγαίνουν από τα βαγόνια. Περισσότερα από 20 άτομα τραυματίστηκαν σοβαρά.

* 16 Απριλίου 1996: Εκτροχιασμός αμαξοστοιχίας στο σταθμό «Vladikino», με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 4 επιβάτες και να τραυματιστούν αρκετοί άλλοι. Οι Αρχές κατηγόρησαν τον μηχανοδηγό ότι ήταν μεθυσμένος, αλλά στο δικαστήριο αποδείχθηκε ότι αιτία του δυστυχήματος ήταν το επιβαρημένο εργασιακό ωράριο.

* 11 Ιουνίου 1996: Στο τρένο και μεταξύ των σταθμών «Tula» και «Nagatinskaya» εξερράγη αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός. Επί τόπου σκοτώθηκαν 4 άτομα και 14 τραυματίστηκαν σοβαρά.


Μια επιβάτιδα παρακολουθεί με δέος από την απέναντι πλατφόρμα τα σωστικά συνεργεία στο σταθμός Park Kultury* 8 Αυγούστου 2000: Ισχυρή έκρηξη βόμβας στην υπόγεια διάβαση που συνδέει δύο σταθμούς κάτω από την πλατεία Πούσκιν είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 13 άτομα και να τραυματιστούν σοβαρά 118.

* 5 Φεβρουαρίου 2001: Τρομοκρατική επίθεση στην πλατφόρμα του σταθμού «Belorusskaya». Η έκρηξη ήταν μικρής ισχύος, αλλά σημειώθηκε σε ώρα μεγάλου συνωστισμού. Τραυματίστηκαν 15 άτομα.

* 6 Φεβρουαρίου 2004. Επίθεση αυτοκτονίας την ώρα που ο συρμός βρισκόταν ανάμεσα στους σταθμούς «Avtozavodskaya» και «Paveletskaya» και ήταν κατάμεστος από επιβάτες. Εχασαν τη ζωή τους 41 και τραυματίστηκαν περισσότεροι από 250.

* 31 Αυγούστου 2004: Επίθεση αυτοκτονίας στο σταθμό «Rizhskaya». Από την ισχυρότατη έκρηξη έχασαν τη ζωή τους 10 επιβάτες και 46 τραυματίστηκαν, εκ των οποίων αρκετοί πολύ σοβαρά.

* 29 Νοεμβρίου 2004: Σφοδρή σύγκρουση δύο συρμών στο σταθμό «Chertanovskaya», εξαιτίας διάβρωσης των γραμμών. Τα τρένα ήταν χωρίς επιβάτες και έτσι δεν υπήρξαν τραυματισμοί.


Οι πολίτες αφήνουν λουλούδια στους σταθμούς-στόχους των τρομοκρατικών επιθέσεων* 25 Μαΐου 2005: Εξαιτίας διακοπής ρεύματος σημειώθηκε η μεγαλύτερη δυσλειτουργία στην ιστορία του μοσχοβίτικου μετρό, καθώς 52 σταθμοί αποκλείστηκαν. Παρά τον πανικό που δημιουργήθηκε, δεν υπήρξαν τραυματισμοί.

* 19 Μαρτίου 2006: Τη στιγμή που συρμός κατευθυνόταν από το σταθμό «Voikovskaya» προς το σταθμό «Sokol», αποκολλήθηκε από τη σήραγγα ένα τεράστιο κομμάτι μπετόν βάρους πολλών τόνων και έπεσε πάνω στο διερχόμενο τρένο. Από καθαρή τύχη δεν υπήρξαν θύματα. Ηταν Κυριακή πρωί και το τρένο ήταν άδειο.


Σωστικά συνεργεία και άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας ανάμεσα στις σορούς των επιβατών και τα συντρίμμια που άφησε η επίθεση αυτοκτονίας στις 6/2/2004* 25 Ιουνίου 2008: Εκτροχιασμός αμαξοστοιχίας μεταξύ των σταθμών «Vladikino» και «Otradnoe», εξαιτίας της απόσπασης της μηχανής του ενός συρμού από την υπόλοιπη αμαξοστοιχία. Δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα.

* 27 Μαρτίου 2010: Λόγω ενός βραχυκυκλώματος, ο συρμός που βρισκόταν ανάμεσα στους σταθμούς «Semyonovskaya» και «Elektrozavodskaya» γέμισε καπνούς και υπήρξαν αρκετές λιποθυμίες. Το τρένο σταμάτησε και οι 600 επιβάτες απομακρύνθηκαν πεζή μέσα στο τούνελ.

* 29 Μαρτίου 2010: Διπλή επίθεση αυτοκτονίας στο μετρό της Μόσχας. Η πρώτη σημειώθηκε στις 7.56 στο σταθμό «Lubyanka» και η δεύτερη 41 λεπτά αργότερα, στο σταθμό «Park Kultury». Οι εκρήξεις ήταν ισχυρότατες και έγιναν σε ώρα αιχμής -πρωινές ώρες, που όλοι οι κάτοικοι της ρωσικής πρωτεύουσας πηγαίνουν στις δουλειές τους- με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 41 επιβάτες και να τραυματιστούν σοβαρά περισσότεροι από εκατό.


Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, πρωθυπουργός τότε, επισκέπτεται και συμπαραστέκεται στους τραυματίες από τη διπλή επίθεση στις 29/3/2010 στους σταθμούς «Lubyanka» και «Park Kultury»* 26 Οκτωβρίου 2011: Φωτιά ξέσπασε σε υλικά επισκευής που βρίσκονταν ανάμεσα στους σταθμούς «Orekhovo» και «Tsaritsyno». Οι υπεύθυνοι των σταθμών πρόλαβαν και διέκοψαν την κυκλοφορία.

* 15 Απριλίου 2012: Μία από τις κυλιόμενες σκάλες που οδηγούν από την πλατφόρμα στην αίθουσα αναμονής του «Komsomolskaya» σταμάτησε απότομα, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν περισσότερα από 10 άτομα.

* 5 Μαΐου 2013: Από βραχυκύκλωμα ξέσπασε πυρκαγιά ανάμεσα στους σταθμούς «Vyhino» και «Ryazan», με αποτέλεσμα να τραυματιστούν ελαφρά 30 άτομα.

* 5 Ιουνίου 2013: Στη διάρκεια της διαδρομής από το σταθμό «Biblioteka Imeni Lenina» στο «Okhotny Ryad», στο συρμό ξέσπασε πυρκαγιά εξαιτίας βραχυκυκλώματος. Τραυματίστηκαν περισσότεροι από 80 επιβάτες.

* 11 Ιουνίου 2013: Ενας συρμός στο μέσον της διαδρομής του από το σταθμό «Serpukhovskaya» προς το σταθμό «Tula» σταμάτησε ξαφνικά εξαιτίας των ελαττωματικών βαγονιών, τα οποία μάλιστα ήταν εντελώς καινούργια. 23 άτομα τραυματίστηκαν.

* 21 Ιανουαρίου 2014: Κατά τη διάρκεια των έργων συντήρησης της σήραγγας υποχώρησαν τα υποστηρίγματα και κατέρρευσε ένα μεγάλο κομμάτι του τούνελ. Δεν υπήρξαν θύματα, αλλά το κομμάτι ανάμεσα στους σταθμούς «Avtozavodskaya» και «Kolomna» έκλεισε για καιρό.

* 15 Ιουλίου 2014: Από εκτροχιασμό που οφειλόταν σε υπερβολική ταχύτητα, συγκρούστηκαν δύο τρένα στα μέσα της διαδρομής ανάμεσα στους σταθμούς «Park Pobedy» και «Slavyansky Bulvar». Η σύγκρουση ήταν σφοδρότατη και είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 23 επιβάτες και να τραυματιστούν σοβαρά περισσότεροι από 200.

enet.gr