Δευτέρα 27 Οκτωβρίου 2025

Σύστημα αυτόματης προστασίας τρένων: Ο τρόπος λειτουργίας του, το χρονοδιάγραμμα εκκίνησης και ο στόχος των 4 ωρών για Αθήνα-Θεσσαλονίκη


Μια πλήρως λειτουργική, ασφαλή και σύγχρονη διπλή σιδηροδρομική γραμμή από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη φιλοδοξεί να έχει δημιουργήσει η κυβέρνηση μέχρι τον Αύγουστο του 2026.

Κωστας Παπαχλιμιντζος
parapolitika.gr

 «Κρυφός» στόχος του αρμόδιου υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι η διαδρομή από Αθήνα μέχρι Θεσσαλονίκη με το τρένο να διανύεται από τότε και στο εξής σε λιγότερο από τέσσερις ώρες, κάτι που θα καταστήσει και πάλι ελκυστικό τον σιδηρόδρομο, και ειδικά την παραδοσιακά πιο εμπορική επιβατικά διαδρομή του.


Σύστημα αυτόματης προστασίας τρένων: Πώς θα λειτουργεί και ο στόχος του Υπουργείου Μεταφορών


Κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή διαδραματίζει το περιβόητο ETCS, για το οποίο τόση συζήτηση έχει γίνει μετά την τρομερή σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη πριν από δυόμισι χρόνια. Το European Train Control System (ETCS) είναι το ευρωπαϊκό σύστημα αυτόματης προστασίας τρένων, που επιτηρεί διαρκώς την ταχύτητα και την πορεία κάθε αμαξοστοιχίας. Συνδυάζει δεδομένα από επί γραμμής στοιχεία (σηματοδότηση, eurobalises, κέντρα RBC) με συστήματα επί του συρμού (υπολογιστής ασφάλειας, διεπαφή οδηγού). Στόχος είναι να αποτρέπει ανθρώπινα λάθη και να επιβάλλει φρενάρισμα πριν από επικίνδυνες καταστάσεις. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, η υπέρβαση ταχύτητας, η παραβίαση ερυθρού σήματος και η είσοδος σε κατειλημμένο τμήμα γραμμής.

Το πλήρες λειτουργικό αποτύπωμα -που προϋποθέτει πιστοποίηση και θέση σε λειτουργία παρατρόχιου συστήματος ETCS και στόλου με on-board μονάδες- θα «τρέξει» κλιμακωτά μέσα στο 2026. Τον επόμενο Αύγουστο, λοιπόν, εφόσον όλα τα έργα υλοποιηθούν εγκαίρως, το σύστημα ETCS θα είναι εγκατεστημένο σε όλα τα τρένα και σε όλα τα απαραίτητα σημεία στις ράγες.

Η ειδική διαδρομή και η εικονική σιδηροδρομική γραμμή

Ηδη, εδώ και δύο εβδομάδες περίπου, έχει ξεκινήσει η εκπαίδευση των μηχανοδηγών σε ειδική αίθουσα με προσομοιωτή, στο κτίριο που στεγάζει το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του ΟΣΕ στου Ρέντη. Τα «Π» εξασφάλισαν πρόσβαση στον χώρο όπου γίνεται η εκπαίδευση και αποκλειστικές φωτογραφίες από τη λειτουργία του προσομοιωτή, που θα επιτρέψει στους μηχανοδηγούς -αλλά και στους σταθμάρχες- να εξοικειωθούν με τις λειτουργίες του ETCS, τις διαδικασίες οδήγησης και παράλληλα να εκπαιδευτούν στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων, σε ένα ασφαλές και ελεγχόμενο περιβάλλον.

Είδαμε, δηλαδή, στην πράξη πώς ο προσομοιωτής αναπαριστά μια εικονική σιδηροδρομική γραμμή, εξοπλισμένη με σύστημα ελέγχου αμαξοστοιχιών ETCS Level 1: Πέρα από τα βασικά, δηλαδή το να κόβεις ταχύτητα και να σταματάς πριν από το κόκκινο φανάρι, ο εκπαιδευτής που χειρίζεται το ηλεκτρονικό σύστημα δημιουργεί απροειδοποίητα αλλαγή συνθηκών, όπως την πτώση ενός δέντρου στις γραμμές, ώστε να τεστάρει την αντίδραση του μηχανοδηγού και την αντίληψη που έχει για τη λειτουργία του συστήματος.

Καθίσαμε στη θέση του οδηγού και κινήσαμε το τρένο στις ράγες ενός σιδηροδρόμου – ωστόσο, όπως ενημερωθήκαμε σχετικά, θα δημιουργηθεί ειδικά γι’ αυτόν τον simulator ένα τμήμα ελληνικής διαδρομής μήκους 10 χιλιομέτρων, το οποίο θα επιλεγεί από τον ΟΣΕ, για την εξοικείωση των μηχανοδηγών με οικείες διαδρομές. Οταν μάλιστα δεν «υπακούσαμε» σε εντολές και ενδείξεις φωτοσημάτων, λειτούργησε η αυτόματη πέδηση και ακινητοποιήθηκε η αμαξοστοιχία. Οπως μας εξήγησε ο εκπαιδευτής, το ETCS «διαβάζει» δεδομένα γραμμής και σημάτων μέσω συνδέσεων και γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την επιτρεπόμενη ταχύτητα και το όριο κίνησης. Αν ο οδηγός δεν επιβραδύνει έγκαιρα, το σύστημα παρεμβαίνει και εφαρμόζει αυτόματα φρένο έκτακτης ανάγκης, σταματώντας το τρένο με ασφάλεια.