Όταν το περιπολικό της αστυνομίας έφτασε στη
γέφυρα του Άδενδρου Θεσσαλονίκης, οι αστυνομικοί είδαν έκπληκτοι μπροστά τους
μια άριστα οργανωμένη ομάδα, με διακριτούς ρόλους και πλήρη εξοπλισμό. Κάποιοι
είχαν αναλάβει το κόψιμο τμημάτων της μεταλλικής γέφυρας του ΟΣΕ, κάποιοι άλλοι
το ξήλωμα και τη φόρτωση των κομματιών μετάλλου σε φορτηγό.
Υπήρχαν, μάλιστα, και όλα τα
απαραίτητα: φιάλες οξυγόνου και προπανίου, λάστιχα οξυγονοκόλλησης και
συρματόσχοινα- όσα, δηλαδή, χρειάζονται για να γίνει η δουλειά εύκολα και
γρήγορα και με τον μικρότερο δυνατό κόπο.
Το παραπάνω περιστατικό σημειώθηκε πριν από δύο μήνες και είναι ένα μόνο από τα χιλιάδες σε όλη τη χώρα που αφορούν κλοπές μετάλλων από οποιαδήποτε πηγή και προέλευση με σκοπό την πώλησή τους σε χυτήρια και στόχο το «ζεστό» και άμεσο χρήμα.
Το παραπάνω περιστατικό σημειώθηκε πριν από δύο μήνες και είναι ένα μόνο από τα χιλιάδες σε όλη τη χώρα που αφορούν κλοπές μετάλλων από οποιαδήποτε πηγή και προέλευση με σκοπό την πώλησή τους σε χυτήρια και στόχο το «ζεστό» και άμεσο χρήμα.
Οι κλέφτες δεν κάνουν
διακρίσεις. Ξηλώνουν τα πάντα: από σιδερένιες γέφυρες, ράγες του ΟΣΕ, σχάρες
και φρεάτια του οργανισμού ύδρευσης και αποχέτευσης, καλώδια χαλκού της ΔΕΗ,
μετασχηματιστές από τα συστήματα ποτίσματος των αγροτικών εκτάσεων ακόμη και
τους κινητήρες που έχουν αγοράσει οι ίδιοι οι καλλιεργητές για να αρδεύσουν τα
χωράφια τους.
Τα κυκλώματα δρουν παντού: σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια απ’ όπου αφαιρούν καλώδια, σωληνώσεις και εξοπλισμό, στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, σε αντλιοστάσια, μάντρες εμπορίας παλαιών αντικειμένων αλλά και, όπως συνέβη πριν ενάμιση χρόνο, σε αποθήκη της αστυνομίας στη Νέα Μαγνησία Θεσσαλονίκης, όπου φυλάσσονταν κατασχεμένα αντικείμενα.
Η πρωτοτυπία των καταγεγραμμένων περιστατικών δεν έχει όρια καθώς ανάμεσα στα κλεμμένα αντικείμενα συγκαταλέγονται βαρέλια μπύρας από εταιρείες παραγωγής αλκοολούχων ποτών, καντήλια από νεκροταφεία, υλικά ανακύκλωσης από τους μπλε κάδους, οι ίδιοι οι κάδοι συλλογής απορριμμάτων, αλεξικέραυνα από σχολεία, ακόμη και η χάλκινη επιχρυσωμένη προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εκλάπη το 2008 από την είσοδο του Επιμελητηρίου Ημαθίας!
Τα κυκλώματα δρουν παντού: σε εγκαταλειμμένα εργοστάσια απ’ όπου αφαιρούν καλώδια, σωληνώσεις και εξοπλισμό, στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, σε αντλιοστάσια, μάντρες εμπορίας παλαιών αντικειμένων αλλά και, όπως συνέβη πριν ενάμιση χρόνο, σε αποθήκη της αστυνομίας στη Νέα Μαγνησία Θεσσαλονίκης, όπου φυλάσσονταν κατασχεμένα αντικείμενα.
Η πρωτοτυπία των καταγεγραμμένων περιστατικών δεν έχει όρια καθώς ανάμεσα στα κλεμμένα αντικείμενα συγκαταλέγονται βαρέλια μπύρας από εταιρείες παραγωγής αλκοολούχων ποτών, καντήλια από νεκροταφεία, υλικά ανακύκλωσης από τους μπλε κάδους, οι ίδιοι οι κάδοι συλλογής απορριμμάτων, αλεξικέραυνα από σχολεία, ακόμη και η χάλκινη επιχρυσωμένη προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου που εκλάπη το 2008 από την είσοδο του Επιμελητηρίου Ημαθίας!
Η κατάσταση έχει …ξεφύγει
«Η κατάσταση είναι τραγική. Έχει ξεφύγει από κάθε όριο. Από τις αρχές του
χρόνου μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου εκλάπησαν 1160 μετασχηματιστές, κάθε ένας από
τους οποίους έχει κόστος από 3000 έως 4500 ευρώ» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης
Ντέμκας, βοηθός Διευθυντής της Περιφέρειας Μακεδονίας – Θράκης της ΔΕΔΔΗΕ
(Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας).
Όπως σημειώνει, μεγάλο είναι το
πλήγμα τόσο για την επιχείρηση που έχει να αντιμετωπίσει το τεράστιο κόστος
προμήθειας νέων μετασχηματιστών όσο και για τους αγρότες που δεν μπορούν να
κάνουν τη δουλειά τους και να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους καθώς οι κλέφτες
δεν αφαιρούν απλώς μετασχηματιστές, αλλά σωλήνες ποτίσματος, ακόμη και τους
ίδιους τους κινητήρες των ποτιστικών μηχανημάτων. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό
ότι «ξηλώνουν» ακόμη και τα τμήματα των σωληνώσεων της ύδρευσης, όπως συνέβη
πρόσφατα, με αποτέλεσμα να μείνουν χωρίς νερό χωριά της περιοχής Μαλγάρων και
Καλοχωρίου Θεσσαλονίκης.
«Επικίνδυνες» οι κλοπές Πριν από έναν χρόνο, στην Ηράκλεια Σερρών, ομάδα δραστών επιχείρησε να αφαιρέσει το μετασχηματιστή από κολώνα της ΔΕΗ. Όταν δεν τα κατάφερε, έκοψε την κολώνα, έριξε κάτω τον μετασχηματιστή, τον οποίο αφαίρεσε μαζί με τα καλώδια.
«Το περιστατικό αυτό αποδεικνύει την επικινδυνότητα των κλοπών αυτών καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ηλεκτροπληξίας ιδιαίτερα αν πρόκειται για κατοικημένη περιοχή» σημειώνει ο κ. Ντέμκας.
Τραγικό τέλος είχε, στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης, ένας άνδρας, ο οποίος, στην προσπάθειά του να αφαιρέσει καλώδια από την ηλεκτροκίνηση του ΟΣΕ, απανθρακώθηκε.
Κλοπές στα δίκτυα της ΔΕΔΔΗΕ, του ΟΣΕ, της ΕΥΑΘ Εκτός από τις κλοπές, η ΔΕΔΔΗΕ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα και με την αποκατάσταση των βλαβών στο δίκτυο καθώς, κατά την αφαίρεση υλικού, είτε πρόκειται για μετασχηματιστές είτε για καλώδια χαλκού που πωλούνται και ακριβότερα, οι δράστες προκαλούν εκτεταμένες ζημιές.
Σύμφωνα με τον Διευθυντή της ΔΕΔΔΗΕ στην περιοχή των Σερρών Μανώλη Εμμανουηλίδη, υπήρξαν κάποια βήματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου όπως η τοποθέτηση συναγερμών στους υποσταθμούς και στις παροχές των καταναλωτών σε όλο το νομό Σερρών. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμη κρούσματα κλοπών.
Σε ό,τι αφορά τον ΟΣΕ, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Παναγιώτης Θεοφανόπουλος εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι οι κλοπές αφορούν κυρίως τα καλώδια της ηλεκτροκίνησης που είναι κατασκευασμένα από χαλκό. Σύμφωνα, ωστόσο, με τον Διευθυντή της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Εγκλημάτων κατά ζωής και ιδιοκτησίας της ασφάλειας Θεσσαλονίκης, Αντώνη Τζιτζή, έχουν παρατηρηθεί περιστατικά κατά τα οποία οι κλέφτες αφαίρεσαν ακόμη και ράγες από το σιδηροδρομικό δίκτυο, στην περιοχή της Σίνδου και της Φιλαδέλφειας Θεσσαλονίκης. «Κάποιες γέφυρες έχουν απογυμνωθεί εντελώς και έχουν μείνει μόνο οι τσιμεντένιες βάσεις τους» προσθέτει χαρακτηριστικά.
Κλοπές σχαρών αποχέτευσης, καλυμμάτων υπονόμων και μετασχηματιστών από αντλιοστάσια αναφέρει ο Διευθυντής Αποχέτευσης της ΕΥΑΘ Παντελής Λεγμπέλος, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι, πέρσι το καλοκαίρι, οι δράστες αφαίρεσαν ακόμη και καλώδια κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων ανάπλασης στη νέα παραλία Θεσσαλονίκης.
Σε απόγνωση οι αγρότες «Όταν κάποιος πηγαίνει να ποτίσει το χωράφι του και αντιλαμβάνεται ότι λείπει ο μετασχηματιστής είναι σαν να αυτοκτονεί» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ευστάθιος Σπανίδης, αγρότης από τη Βυρώνεια Σερρών.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι στην περιοχή του κάμπου των Σερρών, όπου αντλείται νερό από τα δίκτυα του ποταμού Στρυμόνα, οι αγρότες διαπιστώνουν ότι λείπουν βάνες, αντλίες, μετασχηματιστές και οποιοδήποτε μεταλλικό τμήμα από τα συστήματα ποτίσματος, γεγονός που τους φέρνει σε απόγνωση.
Λίγο μακρύτερα, στην περιοχή του Δήμου Σιντικής, οι κάτοικοι βλέπουν, μέρα με τη μέρα, να λείπουν κομμάτια από την παλιά μεταλλική γέφυρα που συνδέει τη Βυρώνεια με το Μεγαλοχώρι.
Επιπλέον, μεγάλη αγανάκτηση βιώνουν οι άνθρωποι που επισκέπτονται τα κοιμητήρια των περιοχών τους και διαπιστώνουν ότι λείπουν καντήλια και άλλα μεταλλικά αντικείμενα που έχουν αφαιρεθεί, για να λιώσουν σε κάποιο χυτήριο και να μεταπωληθούν. Πριν από λίγο καιρό, κάτοικοι χωριών της Πέλλας είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι μονάδα περιφρούρησης των νεκροταφείων ώστε να αποτρέπουν παρόμοιες κλοπές.
Πού καταλήγουν τα κλεμμένα «Το πρόβλημα με το σκραπ, δηλαδή τις ποσότητες των μετάλλων που αποτελούν προϊόν κλοπής, είναι ότι καταλήγουν στα χυτήρια και εκεί είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσει η αστυνομία από πού προέρχεται κάτι. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ πριν από λίγα χρόνια τα χυτήρια στο νομό Θεσσαλονίκης ήταν μόλις 10 σήμερα είναι 52 και μάλιστα λειτουργούν με άδεια» σημειώνει ο κ. Τζιτζής.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες για τη μεταφορά των κλοπιμαίων στη Βουλγαρία, όπου τα μέταλλα πωλούνται σε καλύτερες τιμές. «Σενάρια αναφέρουν ότι, τα μέταλλα μεταφέρονται στη Βουλγαρία όπου διακινούνται με μεγαλύτερη ευκολία και με μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους» αναφέρει ο κ. Λεγμπέλος ενώ και ο κ. Σπανίδης σχολιάζει ότι την περιοχή του, που βρίσκεται στα δώδεκα χιλιόμετρα από τα σύνορα της Βουλγαρίας, διασχίζουν καθημερινά πλήθος βουλγαρικών αυτοκινήτων που κανείς δεν γνωρίζει τι μεταφέρουν κατά την επιστροφή τους από την Ελλάδα.
Μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου Απέναντι στην κατάσταση που διαμορφώνεται και λαμβάνει νέες διαστάσεις, αστυνομία, κεντρική διοίκηση ΟΣΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΑΘ, αγρότες και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης εξετάζουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο.
«Η κατάσταση θα βελτιωθεί εφόσον ληφθούν δύο μέτρα που σχεδιάζουμε, σε συνεργασία με τα υπουργεία Μεταφορών και Προστασίας του Πολίτη» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ Παναγιώτης Θεοφανόπουλος.
Τα μέτρα αυτά είναι αφενός η αύξηση των ελέγχων στα χυτήρια και τις εταιρείες εμπορίας παλαιών μετάλλων, όπου καταλήγουν τα προϊόντα της κλοπής, και η αλλαγή της νομοθεσίας ώστε τα συγκεκριμένα αδικήματα από πλημμελήματα να γίνουν κακουργήματα. «Αυτή τη στιγμή, οι κλέφτες δεν τιμωρούνται επαρκώς καθώς αντιμετωπίζουν ποινές πλημμελήματος και οι ποινές που επιβάλλονται είναι εξαγοράσιμες» τονίζει ο κ. Τζιτζής.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ΔΕΔΔΗΕ στην Περιφέρεια Μακεδονίας –Θράκης χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που σημειώθηκε πριν από δύο μήνες στα περίχωρα της Ξάνθης, όταν οι τεχνίτες της εταιρείας κατάφεραν να αντιληφθούν τους κλέφτες και τους κλείδωσαν μέσα στον υποσταθμό. Οι τελευταίοι, ωστόσο, αφέθηκαν ελεύθεροι όταν πέρασε η προθεσμία του αυτόφωρου.
Η Ελληνική Αστυνομία, έχοντας αναγνωρίσει το μεγάλο πρόβλημα από την κλοπή μετάλλων, προτείνει ορισμένες συμβουλές στους πολίτες προκειμένου να τους «θωρακίσει»- στο μέτρο του δυνατού –από τους κλέφτες. Μεταξύ των μέτρων αυτών, που διακρίνοντας σε «χαμηλού κόστους λύσεις» και «εξειδικευμένες λύσεις», η Αστυνομία προτείνει- μεταξύ άλλων –την κατάργηση πρόσβασης σε κτίρια και στέγες, την αποθήκευση εξοπλισμού σε ασφαλές μέρος με καλό φωτισμό, την επισήμανση των μετάλλων με χρώμα που θα αναγράφεται το όνομα της εταιρείας ή του ιδιοκτήτη, η εγκατάσταση κάμερας ασφαλείας με συσκευή εγγραφής βίντεο και ήχου για επαρκή χρονικό διάστημα, η ασφαλιστική κάλυψη των αντικειμένων σε περίπτωση κλοπής μετάλλου, η άμεση αποθήκευση των υλικών (καλωδίωση χαλκού, σωληνώσεων) μετά την προμήθειά τους κ.ο.κ. (Για περισσότερες πληροφορίες http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=22029&Itemi d=116&lang=).
Ένα πρόβλημα χωρίς σύνορα Η κλοπή μετάλλων είναι μία εγκληματική δράση που δεν γνωρίζει σύνορα και όχι μόνο στην περιοχή της Βαλκανικής, όπου η επονομαζόμενη «μαφία του σκραπ» έχει απλώσει τα δίχτυα της σε όλα τα κράτη της περιοχής με ομάδες Ρομά- και όχι μόνο –να δρουν ανεξέλεγκτα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μάλιστα, είναι τέτοιες οι διαστάσεις του φαινομένου που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε περίπου μία διετία πριν να στηρίξει οικονομικά, μέσω του Προγράμματός της για την Αντιμετώπιση και την Καταπολέμηση του Εγκλήματος, την πρωτοβουλία Pol-PRIMMET αποκλειστικός σκοπός της οποίας είναι να παταχθεί το φαινόμενο της κλοπής μετάλλων. «Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και των αρμόδιων διωκτικών αρχών σε κάθε χώρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλοπής μετάλλων. Επίσης, η προώθηση καλών πρακτικών διαχείρισης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και πληροφοριών» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Lucy Straker εκ των ιθυνόντων διαχείρισης του προγράμματος της πρωτοβουλίας.
Στην πρωτοβουλία συνεργασίας της Pol-PRIMETT μετέχουν εκπρόσωποι οργανώσεων και φορέων από πέντε χώρες και συγκεκριμένα από το Ηνωμένο Βασίλειο (People United Against Crime, British Transport Police, West Yorkshire Police, South Yorkshire Police, North Yorkshire, Humberside Police), την Ισπανία (Fundacion Comunidad Valenciana, Region Europea, Valencia Local Police), την Ιταλία (Agenfor Lombardia), την Ελλάδα (European Regional Framework for ERFC Cooperation) και τη Βουλγαρία (European Institute). Η κλοπή μετάλλων έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο στις επιχειρήσεις και τις κοινωνίες όσο και σε μεμονωμένα άτομα στην Ευρώπη. Οι συνέπειες αφορούν τόσο μία σειρά βασικών υπηρεσιών, που αποτελούν «κλειδί» στην καθημερινότητα κάθε πολίτη όπως οι τηλεπικοινωνίες, η ενέργεια, οι σιδηροδρομικές μεταφορές, αλλά και κάποιους τομείς που θίγουν το θρησκευτικό αίσθημα των πολιτών, όπως η βεβήλωση θρησκευτικών μνημείων και νεκροταφείων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ζημία που επιφέρει η κλοπή μετάλλου στο βασικό κορμό της οικονομίας ξεπερνά κατά πολύ την αξία των κλαπέντων προϊόντων, μία παράμετρος που, σε αρκετές χώρες, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων στις δικαστικές αίθουσες.
Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι η κλοπή μετάλλου κοστίζει στην εθνική οικονομία περίπου 770 εκ. λίρες (περίπου 950 εκ. ευρώ) το χρόνο.
Εκτός αυτού, οι βρετανικές ασφαλιστικές εταιρείες καλούνται, σύμφωνα με χονδρικούς υπολογισμούς, να καταβάλλουν περίπου ένα εκ. λίρες κάθε εβδομάδα στα θύματα τέτοιου είδους κλοπών! Στην Τσεχία, οργανωμένο εγκληματικό κύκλωμα έκλεψε μία ολόκληρη γέφυρα, βάρος δέκα τόνων και περίπου 200 μέτρα ράγας από μία σιδηροδρομική γραμμή στην πόλη Σλαβκόβ, ενώ στην Ιταλία, μόλις «έσφιξε» ο χειμώνας οι δράστες άρχισαν να στρέφονται στην κλοπή …καλοριφέρ.
Στην Πορτογαλία, όπου κι εκεί δρουν οργανωμένες ομάδες, οι συλλήψεις για σχετικές υποθέσεις το 2011 από την Guarda Nacional Republicana τριπλασιάστηκαν μέσα σε έναν χρόνο. Έτσι από 225 συλλήψεις το 2010 φτάσαμε στις 503 το 2011! Σύμφωνα, μάλιστα, με εκτιμήσεις των ειδικών της αστυνομίας, οι ζημίες από την κλοπή μετάλλων στην Πορτογαλία το 2011 ανήλθαν σε 43 εκατομμύρια ευρώ και αφορούσαν κυρίως τις εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Ένα από τα πλέον περίεργα φαινόμενα με τα όποια ήρθαν αντιμέτωποι οι αστυνομικοί στην Πορτογαλία ήταν η περίπτωση ενός 19χρονου, ο οποίος, αφού παρακολούθησε τον αγώνα της αγαπημένης του ομάδας αποφάσισε να πάρει ως …αναμνηστικό από το στάδιο ένα μεταλλικό κομμάτι, βάρους περίπου δύο κιλών, από το φωτισμό του γηπέδου.
Στο στόχαστρο των κλεφτών έχουν μπει και οι μεταλλικές πινακίδες σήμανσης του οδικού δικτύου με αποτέλεσμα να σημειώνονται συχνά ατυχήματα λόγω της μη έγκαιρης αντικατάστασής τους. Προκειμένου να απαλλαγούν από το φαινόμενο αυτό, οι αρχές του Στράτφορντ, στη Βρετανία, αποφάσισαν να αντικαταστήσουν τις μεταλλικές πινακίδες με πλαστικές.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κλοπή μετάλλων δεν περιορίζεται μόνο στα παραπάνω φαινόμενα. Όπως και στην Ελλάδα έτσι και στην Ιταλία, «θύματα» των κυκλωμάτων αυτών, που δεν έχει «ούτε ιερό ούτε όσιο», πέφτουν τα νεκροταφεία και συγκεκριμένα τα διάφορα μπρούτζινα διακοσμητικά που στολίζουν την τελευταία κατοικία ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή.
Στη Βρετανία, μνημεία και μπρούτζινες πλάκες αφιερωμένες στη μνήμη συγγενικών προσώπων ή θυμάτων του πολέμου αφαιρούνται παρανόμως και πωλούνται ως σκραπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αξία του μετάλλου μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα υψηλή αλλά η συναισθηματική φόρτιση για όσους στα μνημεία αυτά ή τις πλάκες «έβλεπαν» το πρόσωπο ενός δικού τους ανθρώπου είναι πολύ μεγάλη.
Μάλιστα, σύμφωνα με το BBC, το 2011 υποβλήθηκαν στις ασφαλιστικές εταιρείες της Βρετανίας περισσότερα από 2500 αιτήματα από εκκλησιαστικούς φορείς για αποζημιώσεις σχετικά με υποθέσεις που σχετίζονται με κλοπές από τα κυκλώματα μετάλλου της χώρας, ενώ μία τριετία πριν ο αριθμός τους ήταν μειωμένος κατά 100.
Θύμα της επονομαζόμενης «μαφίας του σκραπ» φαίνεται πως έπεσαν και οι Δίδυμοι Πύργοι της Νέας Υόρκης λίγο μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Δημοσίευμα της εφημερίδας “New York Post” λίγες μέρες μετά ανέφερε πως εκλάπησαν περίπου 250 τόνοι μετάλλου από το «σημείο μηδέν» (Ground Zero) προκαλώντας την οργή πολλών ανθρώπων για το γεγονός ότι κάποιοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν μία από τις πλέον τραγικές στιγμές στην αμερικανική ιστορία προκειμένου να βγάλουν χρήματα. Έκτοτε, η αμερικανική νομοθεσία έχει κάνει «άλματα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ειδικοί, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της «επιδημίας» αυτής, όπως χαρακτηρίζεται.
Πολλές φορές, ωστόσο, οι κλοπές αυτού του είδους μπορεί να έχουν ολέθριες συνέπειες και για τους ίδιους τους δράστες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός άνδρα στο Βέλγιο, ο οποίος έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια να κλέψει ένα καλώδιο από μία σιδηροδρομική γραμμή. Τραγικό τέλος είχε κι ένας 47χρονος άνδρας στο Τορίνο, ο οποίος απανθρακώθηκε στην προσπάθειά του να αφαιρέσει καλώδια από εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο, ενώ η αστυνομία στη Βρετανία χρησιμοποίησε καμένα ρούχα που εντόπισε σε περιοχή, όπου σημειώθηκε κλοπή καλωδίων, προκειμένου να εντοπίσει τους δράστες.
Βαρύ το τίμημα για τους ευρωπαϊκούς σιδηρόδρομους εν μέσω κρίσης Πριν από αρκετούς μήνες, η σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, του Βουκουρεστίου, και των πόλεων Κονστάνζα και Μπρασόφ παρουσίασε σημαντικά προβλήματα καθυστερήσεων εξαιτίας της κλοπής σημαντικών τμημάτων από τις ράγες, καλωδίων και όσων άλλων στοιχείων μπορούσαν να πωληθούν ως σκραπ.
Κι αυτό παρά το γεγονός ότι όσοι αγοράζουν κλεμμένα μεταλλικά τμήματα ή εξαρτήματα σιδηροδρόμων τιμωρούνται με πρόστιμο που κυμαίνεται από 20.000 έως 40.000 λέι και πρέπει να καλύψουν επιπροσθέτως και το κόστος της εργασίας για την αποκατάσταση των ζημιών.
Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του ρουμανικού υπουργείου Μεταφορών, οι σιδηροδρομικές εταιρείες κατέγραψαν απώλειες της τάξης των 4 εκ. λέι εξαιτίας της κλοπής μεταλλικών στοιχείων από το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Η περίπτωση της Ρουμανίας δεν είναι- δυστυχώς –μοναδική. Και στη γειτονική της Βουλγαρία η εικόνα είναι ανάλογη. Χαρακτηριστικό είναι, ότι σύμφωνα μ παλαιότερο δημοσίευμα της εφημερίδας Standard της Σόφιας, το 2011 καταγράφηκαν 1120 κλοπές από την εταιρεία υποδομής των βουλγαρικών σιδηροδρόμων, με αποτέλεσμα να καταγραφούν ζημίες συνολικού ύψους περίπου δύο εκατομμυρίων λέβα (περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ). Πάντως, το 2010 οι κλοπές ήταν ακόμη περισσότερες (1269) και οι ζημίες ξεπέρασαν τα 2,5 εκατομμύρια λέβα. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι στα προαναφερθέντα ποσά δεν συγκαταλέγεται το κόστος επισκευής των ζημιών που υπέστη το βουλγαρικό δίκτυο σιδηροδρόμων.
Στη Μεγάλη Βρετανία, έξι με οχτώ κλοπές σημειώνονται σε καθημερινή βάση στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Αυτού του είδους η εγκληματική δραστηριότητα στοιχίζει στη βρετανική οικονομία περίπου 16-20 εκ. λίρες και ωθεί περίπου μισό εκατομμύριο επιβάτες στη χρήση άλλων μέσων μεταφοράς.
Στη Σκωτία, μεταλλικά τμήματα των σιδηροδρόμων αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ εκλάπησαν την τελευταία τριετία.
Το γεγονός ότι από τις αρχές του 2008, η τιμή του χαλκού έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, φθάνοντας τα 10.000 δολάρια ανά τόνο, έχει οδηγήσει τους κλέφτες να μαζεύονται ως άλλα σμήνη «μελισσών» στους σιδηρόδρομους.
Πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των σιδηροδρόμων ανά την Ευρώπη επενδύουν μεγάλα ποσά σε υψηλής τεχνολογίας ασφάλεια προκειμένου να αποτρέψουν κλοπές τέτοιου είδους. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν εναέριες περιπολίες πάνω από το σιδηροδρομικό δίκτυο, με ελικόπτερα, αυξημένα μέτρα ασφάλειας μέσα στους συρμούς και ανάληψη νομικής δράσης κατά αυτών που μεταπωλούν το κλεμμένο σκραπ.
Μόνο στη Γαλλία, η κλοπή μετάλλου από το σύστημα των σιδηροδρόμων είχε ως αποτέλεσμα να καταγραφούν 5800 ώρες καθυστερήσεων σε δρομολόγια εντός του 2011.
Ο αριθμός αυτός είναι τριπλάσιος σε σχέση με το 2009 και είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί κατά 10-30 εκ. ευρώ το κόστος των επισκευών. Η γαλλική αστυνομία κατέγραψε το 2011 περίπου 50 κλοπές χαλκού την εβδομάδα, αριθμός επίσης τριπλάσιος σε σχέση με μία διετία πριν. Εκτός της Ελλάδας, όπου υπάρχουν ανάλογα προβλήματα, παρόμοια είναι η κατάσταση στην Ιταλία, την Ισπανία αλλά και το Βέλγιο, όπου η ομοσπονδιακή αστυνομία κατέγραψε 1236 κλοπές μετάλλου το 2011.
Βέβαια, το φαινόμενο της κλοπής μετάλλου στους σιδηροδρόμους δεν είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκό φαινόμενο. Για παράδειγμα, στην Ινδία, σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων της χώρας, είναι κοινό μυστικό μεταξύ των ιθυνόντων των σιδηροδρόμων πως ένα πολύ ισχυρό λόμπι, που δρα κυρίως στο ανατολικό τμήμα της χώρας, κλέβει και πουλά τόνους μεταλλικών στοιχείων από το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σε μία προσπάθεια να γιατρευτεί η «πληγή» αυτή, η βιομηχανία των σιδηροδρόμων αναζητεί εναγωνίως υποκατάστατα του μετάλλου. Ωστόσο, έως ότου το υποκατάστατο αυτό βρεθεί ή πέσουν οι τιμές, οι κλοπές είναι σίγουρο πως θα συνεχιστούν… «Κλειδί» οι αλλαγές στη νομοθεσία. Το παράδειγμα της Γαλλίας Το 2010, η Γαλλία, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Straker, έγινε η πρώτη χώρα -μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που άλλαξε τη νομοθεσία της προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κλοπή μετάλλων.
Βάσει των αλλαγών που έγιναν, μεταξύ άλλων, όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με την αγορά και πώληση σκραπ υποχρεούνται να κρατούν πλήρη στοιχεία για κάθε προϊόν που αγοράζουν καθώς και πλήρη περιγραφή αυτού αλλά και το απόκομμα της συναλλαγής με τον πωλητή. Μάλιστα, οι ιδιοκτήτες των σχετικών επιχειρήσεων υποχρεούνται να κρατούν στοιχεία των αγοραπωλησιών για τουλάχιστον μία πενταετία. Αν δεν το κάνουν, κινδυνεύουν με εξάμηνο φυλάκιση και επιβολή προστίμου 30.000 λιρών.
Το παράδειγμα της Γαλλίας ακολούθησαν στη συνέχεια αρκετά άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υιοθετώντας παρόμοια προσέγγιση. Μεταξύ αυτών, το Βέλγιο, η Μεγάλη Βρετανία, η οποία μόλις την περασμένη εβδομάδα έκανε τις απαιτούμενες αλλαγές στη σχετική νομοθεσία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Πορτογαλία κ.ο.κ. Στη Βουλγαρία, όπως εξηγεί η κ. Straker, οι προωθούμενες αλλαγές στη νομοθεσία προχωρούν με πιο αργούς ρυθμούς εξαιτίας των πολλών αντιδράσεων από ανθρώπους του χώρου.
Με δεδομένη τα αυξημένα περιστατικά κλοπών και την όξυνση των προβλημάτων στο συγκεκριμένο τομέα, αυξάνουν συνεχώς οι εκκλήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατάρτιση ενός ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Αυτό, τονίζουν οι ειδικοί, θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου, που δεν φαίνεται να γνωρίζει σύνορα, και θα στείλει ένα αποφασιστικό μήνυμα προς τους δράστες ότι δεν πρόκειται πλέον για μία εγκληματική δράση «χαμηλού ρίσκου- υψηλής απόδοσης» όπως είθισται να λέγεται.
«Κέρδος» με πληροφόρηση από το ΑΠΕ - ΑΜΠ
«Επικίνδυνες» οι κλοπές Πριν από έναν χρόνο, στην Ηράκλεια Σερρών, ομάδα δραστών επιχείρησε να αφαιρέσει το μετασχηματιστή από κολώνα της ΔΕΗ. Όταν δεν τα κατάφερε, έκοψε την κολώνα, έριξε κάτω τον μετασχηματιστή, τον οποίο αφαίρεσε μαζί με τα καλώδια.
«Το περιστατικό αυτό αποδεικνύει την επικινδυνότητα των κλοπών αυτών καθώς υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ηλεκτροπληξίας ιδιαίτερα αν πρόκειται για κατοικημένη περιοχή» σημειώνει ο κ. Ντέμκας.
Τραγικό τέλος είχε, στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης, ένας άνδρας, ο οποίος, στην προσπάθειά του να αφαιρέσει καλώδια από την ηλεκτροκίνηση του ΟΣΕ, απανθρακώθηκε.
Κλοπές στα δίκτυα της ΔΕΔΔΗΕ, του ΟΣΕ, της ΕΥΑΘ Εκτός από τις κλοπές, η ΔΕΔΔΗΕ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα και με την αποκατάσταση των βλαβών στο δίκτυο καθώς, κατά την αφαίρεση υλικού, είτε πρόκειται για μετασχηματιστές είτε για καλώδια χαλκού που πωλούνται και ακριβότερα, οι δράστες προκαλούν εκτεταμένες ζημιές.
Σύμφωνα με τον Διευθυντή της ΔΕΔΔΗΕ στην περιοχή των Σερρών Μανώλη Εμμανουηλίδη, υπήρξαν κάποια βήματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου όπως η τοποθέτηση συναγερμών στους υποσταθμούς και στις παροχές των καταναλωτών σε όλο το νομό Σερρών. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμη κρούσματα κλοπών.
Σε ό,τι αφορά τον ΟΣΕ, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Παναγιώτης Θεοφανόπουλος εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι οι κλοπές αφορούν κυρίως τα καλώδια της ηλεκτροκίνησης που είναι κατασκευασμένα από χαλκό. Σύμφωνα, ωστόσο, με τον Διευθυντή της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Εγκλημάτων κατά ζωής και ιδιοκτησίας της ασφάλειας Θεσσαλονίκης, Αντώνη Τζιτζή, έχουν παρατηρηθεί περιστατικά κατά τα οποία οι κλέφτες αφαίρεσαν ακόμη και ράγες από το σιδηροδρομικό δίκτυο, στην περιοχή της Σίνδου και της Φιλαδέλφειας Θεσσαλονίκης. «Κάποιες γέφυρες έχουν απογυμνωθεί εντελώς και έχουν μείνει μόνο οι τσιμεντένιες βάσεις τους» προσθέτει χαρακτηριστικά.
Κλοπές σχαρών αποχέτευσης, καλυμμάτων υπονόμων και μετασχηματιστών από αντλιοστάσια αναφέρει ο Διευθυντής Αποχέτευσης της ΕΥΑΘ Παντελής Λεγμπέλος, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι, πέρσι το καλοκαίρι, οι δράστες αφαίρεσαν ακόμη και καλώδια κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων ανάπλασης στη νέα παραλία Θεσσαλονίκης.
Σε απόγνωση οι αγρότες «Όταν κάποιος πηγαίνει να ποτίσει το χωράφι του και αντιλαμβάνεται ότι λείπει ο μετασχηματιστής είναι σαν να αυτοκτονεί» σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ευστάθιος Σπανίδης, αγρότης από τη Βυρώνεια Σερρών.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι στην περιοχή του κάμπου των Σερρών, όπου αντλείται νερό από τα δίκτυα του ποταμού Στρυμόνα, οι αγρότες διαπιστώνουν ότι λείπουν βάνες, αντλίες, μετασχηματιστές και οποιοδήποτε μεταλλικό τμήμα από τα συστήματα ποτίσματος, γεγονός που τους φέρνει σε απόγνωση.
Λίγο μακρύτερα, στην περιοχή του Δήμου Σιντικής, οι κάτοικοι βλέπουν, μέρα με τη μέρα, να λείπουν κομμάτια από την παλιά μεταλλική γέφυρα που συνδέει τη Βυρώνεια με το Μεγαλοχώρι.
Επιπλέον, μεγάλη αγανάκτηση βιώνουν οι άνθρωποι που επισκέπτονται τα κοιμητήρια των περιοχών τους και διαπιστώνουν ότι λείπουν καντήλια και άλλα μεταλλικά αντικείμενα που έχουν αφαιρεθεί, για να λιώσουν σε κάποιο χυτήριο και να μεταπωληθούν. Πριν από λίγο καιρό, κάτοικοι χωριών της Πέλλας είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι μονάδα περιφρούρησης των νεκροταφείων ώστε να αποτρέπουν παρόμοιες κλοπές.
Πού καταλήγουν τα κλεμμένα «Το πρόβλημα με το σκραπ, δηλαδή τις ποσότητες των μετάλλων που αποτελούν προϊόν κλοπής, είναι ότι καταλήγουν στα χυτήρια και εκεί είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσει η αστυνομία από πού προέρχεται κάτι. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ πριν από λίγα χρόνια τα χυτήρια στο νομό Θεσσαλονίκης ήταν μόλις 10 σήμερα είναι 52 και μάλιστα λειτουργούν με άδεια» σημειώνει ο κ. Τζιτζής.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες για τη μεταφορά των κλοπιμαίων στη Βουλγαρία, όπου τα μέταλλα πωλούνται σε καλύτερες τιμές. «Σενάρια αναφέρουν ότι, τα μέταλλα μεταφέρονται στη Βουλγαρία όπου διακινούνται με μεγαλύτερη ευκολία και με μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους» αναφέρει ο κ. Λεγμπέλος ενώ και ο κ. Σπανίδης σχολιάζει ότι την περιοχή του, που βρίσκεται στα δώδεκα χιλιόμετρα από τα σύνορα της Βουλγαρίας, διασχίζουν καθημερινά πλήθος βουλγαρικών αυτοκινήτων που κανείς δεν γνωρίζει τι μεταφέρουν κατά την επιστροφή τους από την Ελλάδα.
Μέτρα αντιμετώπισης του φαινομένου Απέναντι στην κατάσταση που διαμορφώνεται και λαμβάνει νέες διαστάσεις, αστυνομία, κεντρική διοίκηση ΟΣΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΑΘ, αγρότες και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης εξετάζουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο.
«Η κατάσταση θα βελτιωθεί εφόσον ληφθούν δύο μέτρα που σχεδιάζουμε, σε συνεργασία με τα υπουργεία Μεταφορών και Προστασίας του Πολίτη» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕ Παναγιώτης Θεοφανόπουλος.
Τα μέτρα αυτά είναι αφενός η αύξηση των ελέγχων στα χυτήρια και τις εταιρείες εμπορίας παλαιών μετάλλων, όπου καταλήγουν τα προϊόντα της κλοπής, και η αλλαγή της νομοθεσίας ώστε τα συγκεκριμένα αδικήματα από πλημμελήματα να γίνουν κακουργήματα. «Αυτή τη στιγμή, οι κλέφτες δεν τιμωρούνται επαρκώς καθώς αντιμετωπίζουν ποινές πλημμελήματος και οι ποινές που επιβάλλονται είναι εξαγοράσιμες» τονίζει ο κ. Τζιτζής.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της ΔΕΔΔΗΕ στην Περιφέρεια Μακεδονίας –Θράκης χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που σημειώθηκε πριν από δύο μήνες στα περίχωρα της Ξάνθης, όταν οι τεχνίτες της εταιρείας κατάφεραν να αντιληφθούν τους κλέφτες και τους κλείδωσαν μέσα στον υποσταθμό. Οι τελευταίοι, ωστόσο, αφέθηκαν ελεύθεροι όταν πέρασε η προθεσμία του αυτόφωρου.
Η Ελληνική Αστυνομία, έχοντας αναγνωρίσει το μεγάλο πρόβλημα από την κλοπή μετάλλων, προτείνει ορισμένες συμβουλές στους πολίτες προκειμένου να τους «θωρακίσει»- στο μέτρο του δυνατού –από τους κλέφτες. Μεταξύ των μέτρων αυτών, που διακρίνοντας σε «χαμηλού κόστους λύσεις» και «εξειδικευμένες λύσεις», η Αστυνομία προτείνει- μεταξύ άλλων –την κατάργηση πρόσβασης σε κτίρια και στέγες, την αποθήκευση εξοπλισμού σε ασφαλές μέρος με καλό φωτισμό, την επισήμανση των μετάλλων με χρώμα που θα αναγράφεται το όνομα της εταιρείας ή του ιδιοκτήτη, η εγκατάσταση κάμερας ασφαλείας με συσκευή εγγραφής βίντεο και ήχου για επαρκή χρονικό διάστημα, η ασφαλιστική κάλυψη των αντικειμένων σε περίπτωση κλοπής μετάλλου, η άμεση αποθήκευση των υλικών (καλωδίωση χαλκού, σωληνώσεων) μετά την προμήθειά τους κ.ο.κ. (Για περισσότερες πληροφορίες http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=22029&Itemi d=116&lang=).
Ένα πρόβλημα χωρίς σύνορα Η κλοπή μετάλλων είναι μία εγκληματική δράση που δεν γνωρίζει σύνορα και όχι μόνο στην περιοχή της Βαλκανικής, όπου η επονομαζόμενη «μαφία του σκραπ» έχει απλώσει τα δίχτυα της σε όλα τα κράτη της περιοχής με ομάδες Ρομά- και όχι μόνο –να δρουν ανεξέλεγκτα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μάλιστα, είναι τέτοιες οι διαστάσεις του φαινομένου που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε περίπου μία διετία πριν να στηρίξει οικονομικά, μέσω του Προγράμματός της για την Αντιμετώπιση και την Καταπολέμηση του Εγκλήματος, την πρωτοβουλία Pol-PRIMMET αποκλειστικός σκοπός της οποίας είναι να παταχθεί το φαινόμενο της κλοπής μετάλλων. «Στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και των αρμόδιων διωκτικών αρχών σε κάθε χώρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλοπής μετάλλων. Επίσης, η προώθηση καλών πρακτικών διαχείρισης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και πληροφοριών» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Lucy Straker εκ των ιθυνόντων διαχείρισης του προγράμματος της πρωτοβουλίας.
Στην πρωτοβουλία συνεργασίας της Pol-PRIMETT μετέχουν εκπρόσωποι οργανώσεων και φορέων από πέντε χώρες και συγκεκριμένα από το Ηνωμένο Βασίλειο (People United Against Crime, British Transport Police, West Yorkshire Police, South Yorkshire Police, North Yorkshire, Humberside Police), την Ισπανία (Fundacion Comunidad Valenciana, Region Europea, Valencia Local Police), την Ιταλία (Agenfor Lombardia), την Ελλάδα (European Regional Framework for ERFC Cooperation) και τη Βουλγαρία (European Institute). Η κλοπή μετάλλων έχει καταστροφικές συνέπειες τόσο στις επιχειρήσεις και τις κοινωνίες όσο και σε μεμονωμένα άτομα στην Ευρώπη. Οι συνέπειες αφορούν τόσο μία σειρά βασικών υπηρεσιών, που αποτελούν «κλειδί» στην καθημερινότητα κάθε πολίτη όπως οι τηλεπικοινωνίες, η ενέργεια, οι σιδηροδρομικές μεταφορές, αλλά και κάποιους τομείς που θίγουν το θρησκευτικό αίσθημα των πολιτών, όπως η βεβήλωση θρησκευτικών μνημείων και νεκροταφείων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ζημία που επιφέρει η κλοπή μετάλλου στο βασικό κορμό της οικονομίας ξεπερνά κατά πολύ την αξία των κλαπέντων προϊόντων, μία παράμετρος που, σε αρκετές χώρες, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων στις δικαστικές αίθουσες.
Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι η κλοπή μετάλλου κοστίζει στην εθνική οικονομία περίπου 770 εκ. λίρες (περίπου 950 εκ. ευρώ) το χρόνο.
Εκτός αυτού, οι βρετανικές ασφαλιστικές εταιρείες καλούνται, σύμφωνα με χονδρικούς υπολογισμούς, να καταβάλλουν περίπου ένα εκ. λίρες κάθε εβδομάδα στα θύματα τέτοιου είδους κλοπών! Στην Τσεχία, οργανωμένο εγκληματικό κύκλωμα έκλεψε μία ολόκληρη γέφυρα, βάρος δέκα τόνων και περίπου 200 μέτρα ράγας από μία σιδηροδρομική γραμμή στην πόλη Σλαβκόβ, ενώ στην Ιταλία, μόλις «έσφιξε» ο χειμώνας οι δράστες άρχισαν να στρέφονται στην κλοπή …καλοριφέρ.
Στην Πορτογαλία, όπου κι εκεί δρουν οργανωμένες ομάδες, οι συλλήψεις για σχετικές υποθέσεις το 2011 από την Guarda Nacional Republicana τριπλασιάστηκαν μέσα σε έναν χρόνο. Έτσι από 225 συλλήψεις το 2010 φτάσαμε στις 503 το 2011! Σύμφωνα, μάλιστα, με εκτιμήσεις των ειδικών της αστυνομίας, οι ζημίες από την κλοπή μετάλλων στην Πορτογαλία το 2011 ανήλθαν σε 43 εκατομμύρια ευρώ και αφορούσαν κυρίως τις εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Ένα από τα πλέον περίεργα φαινόμενα με τα όποια ήρθαν αντιμέτωποι οι αστυνομικοί στην Πορτογαλία ήταν η περίπτωση ενός 19χρονου, ο οποίος, αφού παρακολούθησε τον αγώνα της αγαπημένης του ομάδας αποφάσισε να πάρει ως …αναμνηστικό από το στάδιο ένα μεταλλικό κομμάτι, βάρους περίπου δύο κιλών, από το φωτισμό του γηπέδου.
Στο στόχαστρο των κλεφτών έχουν μπει και οι μεταλλικές πινακίδες σήμανσης του οδικού δικτύου με αποτέλεσμα να σημειώνονται συχνά ατυχήματα λόγω της μη έγκαιρης αντικατάστασής τους. Προκειμένου να απαλλαγούν από το φαινόμενο αυτό, οι αρχές του Στράτφορντ, στη Βρετανία, αποφάσισαν να αντικαταστήσουν τις μεταλλικές πινακίδες με πλαστικές.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η κλοπή μετάλλων δεν περιορίζεται μόνο στα παραπάνω φαινόμενα. Όπως και στην Ελλάδα έτσι και στην Ιταλία, «θύματα» των κυκλωμάτων αυτών, που δεν έχει «ούτε ιερό ούτε όσιο», πέφτουν τα νεκροταφεία και συγκεκριμένα τα διάφορα μπρούτζινα διακοσμητικά που στολίζουν την τελευταία κατοικία ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή.
Στη Βρετανία, μνημεία και μπρούτζινες πλάκες αφιερωμένες στη μνήμη συγγενικών προσώπων ή θυμάτων του πολέμου αφαιρούνται παρανόμως και πωλούνται ως σκραπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αξία του μετάλλου μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα υψηλή αλλά η συναισθηματική φόρτιση για όσους στα μνημεία αυτά ή τις πλάκες «έβλεπαν» το πρόσωπο ενός δικού τους ανθρώπου είναι πολύ μεγάλη.
Μάλιστα, σύμφωνα με το BBC, το 2011 υποβλήθηκαν στις ασφαλιστικές εταιρείες της Βρετανίας περισσότερα από 2500 αιτήματα από εκκλησιαστικούς φορείς για αποζημιώσεις σχετικά με υποθέσεις που σχετίζονται με κλοπές από τα κυκλώματα μετάλλου της χώρας, ενώ μία τριετία πριν ο αριθμός τους ήταν μειωμένος κατά 100.
Θύμα της επονομαζόμενης «μαφίας του σκραπ» φαίνεται πως έπεσαν και οι Δίδυμοι Πύργοι της Νέας Υόρκης λίγο μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Δημοσίευμα της εφημερίδας “New York Post” λίγες μέρες μετά ανέφερε πως εκλάπησαν περίπου 250 τόνοι μετάλλου από το «σημείο μηδέν» (Ground Zero) προκαλώντας την οργή πολλών ανθρώπων για το γεγονός ότι κάποιοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν μία από τις πλέον τραγικές στιγμές στην αμερικανική ιστορία προκειμένου να βγάλουν χρήματα. Έκτοτε, η αμερικανική νομοθεσία έχει κάνει «άλματα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι ειδικοί, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της «επιδημίας» αυτής, όπως χαρακτηρίζεται.
Πολλές φορές, ωστόσο, οι κλοπές αυτού του είδους μπορεί να έχουν ολέθριες συνέπειες και για τους ίδιους τους δράστες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός άνδρα στο Βέλγιο, ο οποίος έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια να κλέψει ένα καλώδιο από μία σιδηροδρομική γραμμή. Τραγικό τέλος είχε κι ένας 47χρονος άνδρας στο Τορίνο, ο οποίος απανθρακώθηκε στην προσπάθειά του να αφαιρέσει καλώδια από εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο, ενώ η αστυνομία στη Βρετανία χρησιμοποίησε καμένα ρούχα που εντόπισε σε περιοχή, όπου σημειώθηκε κλοπή καλωδίων, προκειμένου να εντοπίσει τους δράστες.
Βαρύ το τίμημα για τους ευρωπαϊκούς σιδηρόδρομους εν μέσω κρίσης Πριν από αρκετούς μήνες, η σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ της πρωτεύουσας της Ρουμανίας, του Βουκουρεστίου, και των πόλεων Κονστάνζα και Μπρασόφ παρουσίασε σημαντικά προβλήματα καθυστερήσεων εξαιτίας της κλοπής σημαντικών τμημάτων από τις ράγες, καλωδίων και όσων άλλων στοιχείων μπορούσαν να πωληθούν ως σκραπ.
Κι αυτό παρά το γεγονός ότι όσοι αγοράζουν κλεμμένα μεταλλικά τμήματα ή εξαρτήματα σιδηροδρόμων τιμωρούνται με πρόστιμο που κυμαίνεται από 20.000 έως 40.000 λέι και πρέπει να καλύψουν επιπροσθέτως και το κόστος της εργασίας για την αποκατάσταση των ζημιών.
Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του ρουμανικού υπουργείου Μεταφορών, οι σιδηροδρομικές εταιρείες κατέγραψαν απώλειες της τάξης των 4 εκ. λέι εξαιτίας της κλοπής μεταλλικών στοιχείων από το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Η περίπτωση της Ρουμανίας δεν είναι- δυστυχώς –μοναδική. Και στη γειτονική της Βουλγαρία η εικόνα είναι ανάλογη. Χαρακτηριστικό είναι, ότι σύμφωνα μ παλαιότερο δημοσίευμα της εφημερίδας Standard της Σόφιας, το 2011 καταγράφηκαν 1120 κλοπές από την εταιρεία υποδομής των βουλγαρικών σιδηροδρόμων, με αποτέλεσμα να καταγραφούν ζημίες συνολικού ύψους περίπου δύο εκατομμυρίων λέβα (περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ). Πάντως, το 2010 οι κλοπές ήταν ακόμη περισσότερες (1269) και οι ζημίες ξεπέρασαν τα 2,5 εκατομμύρια λέβα. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι στα προαναφερθέντα ποσά δεν συγκαταλέγεται το κόστος επισκευής των ζημιών που υπέστη το βουλγαρικό δίκτυο σιδηροδρόμων.
Στη Μεγάλη Βρετανία, έξι με οχτώ κλοπές σημειώνονται σε καθημερινή βάση στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Αυτού του είδους η εγκληματική δραστηριότητα στοιχίζει στη βρετανική οικονομία περίπου 16-20 εκ. λίρες και ωθεί περίπου μισό εκατομμύριο επιβάτες στη χρήση άλλων μέσων μεταφοράς.
Στη Σκωτία, μεταλλικά τμήματα των σιδηροδρόμων αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ εκλάπησαν την τελευταία τριετία.
Το γεγονός ότι από τις αρχές του 2008, η τιμή του χαλκού έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, φθάνοντας τα 10.000 δολάρια ανά τόνο, έχει οδηγήσει τους κλέφτες να μαζεύονται ως άλλα σμήνη «μελισσών» στους σιδηρόδρομους.
Πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των σιδηροδρόμων ανά την Ευρώπη επενδύουν μεγάλα ποσά σε υψηλής τεχνολογίας ασφάλεια προκειμένου να αποτρέψουν κλοπές τέτοιου είδους. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν εναέριες περιπολίες πάνω από το σιδηροδρομικό δίκτυο, με ελικόπτερα, αυξημένα μέτρα ασφάλειας μέσα στους συρμούς και ανάληψη νομικής δράσης κατά αυτών που μεταπωλούν το κλεμμένο σκραπ.
Μόνο στη Γαλλία, η κλοπή μετάλλου από το σύστημα των σιδηροδρόμων είχε ως αποτέλεσμα να καταγραφούν 5800 ώρες καθυστερήσεων σε δρομολόγια εντός του 2011.
Ο αριθμός αυτός είναι τριπλάσιος σε σχέση με το 2009 και είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί κατά 10-30 εκ. ευρώ το κόστος των επισκευών. Η γαλλική αστυνομία κατέγραψε το 2011 περίπου 50 κλοπές χαλκού την εβδομάδα, αριθμός επίσης τριπλάσιος σε σχέση με μία διετία πριν. Εκτός της Ελλάδας, όπου υπάρχουν ανάλογα προβλήματα, παρόμοια είναι η κατάσταση στην Ιταλία, την Ισπανία αλλά και το Βέλγιο, όπου η ομοσπονδιακή αστυνομία κατέγραψε 1236 κλοπές μετάλλου το 2011.
Βέβαια, το φαινόμενο της κλοπής μετάλλου στους σιδηροδρόμους δεν είναι αποκλειστικά ευρωπαϊκό φαινόμενο. Για παράδειγμα, στην Ινδία, σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων της χώρας, είναι κοινό μυστικό μεταξύ των ιθυνόντων των σιδηροδρόμων πως ένα πολύ ισχυρό λόμπι, που δρα κυρίως στο ανατολικό τμήμα της χώρας, κλέβει και πουλά τόνους μεταλλικών στοιχείων από το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σε μία προσπάθεια να γιατρευτεί η «πληγή» αυτή, η βιομηχανία των σιδηροδρόμων αναζητεί εναγωνίως υποκατάστατα του μετάλλου. Ωστόσο, έως ότου το υποκατάστατο αυτό βρεθεί ή πέσουν οι τιμές, οι κλοπές είναι σίγουρο πως θα συνεχιστούν… «Κλειδί» οι αλλαγές στη νομοθεσία. Το παράδειγμα της Γαλλίας Το 2010, η Γαλλία, όπως ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Straker, έγινε η πρώτη χώρα -μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που άλλαξε τη νομοθεσία της προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κλοπή μετάλλων.
Βάσει των αλλαγών που έγιναν, μεταξύ άλλων, όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με την αγορά και πώληση σκραπ υποχρεούνται να κρατούν πλήρη στοιχεία για κάθε προϊόν που αγοράζουν καθώς και πλήρη περιγραφή αυτού αλλά και το απόκομμα της συναλλαγής με τον πωλητή. Μάλιστα, οι ιδιοκτήτες των σχετικών επιχειρήσεων υποχρεούνται να κρατούν στοιχεία των αγοραπωλησιών για τουλάχιστον μία πενταετία. Αν δεν το κάνουν, κινδυνεύουν με εξάμηνο φυλάκιση και επιβολή προστίμου 30.000 λιρών.
Το παράδειγμα της Γαλλίας ακολούθησαν στη συνέχεια αρκετά άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υιοθετώντας παρόμοια προσέγγιση. Μεταξύ αυτών, το Βέλγιο, η Μεγάλη Βρετανία, η οποία μόλις την περασμένη εβδομάδα έκανε τις απαιτούμενες αλλαγές στη σχετική νομοθεσία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Πορτογαλία κ.ο.κ. Στη Βουλγαρία, όπως εξηγεί η κ. Straker, οι προωθούμενες αλλαγές στη νομοθεσία προχωρούν με πιο αργούς ρυθμούς εξαιτίας των πολλών αντιδράσεων από ανθρώπους του χώρου.
Με δεδομένη τα αυξημένα περιστατικά κλοπών και την όξυνση των προβλημάτων στο συγκεκριμένο τομέα, αυξάνουν συνεχώς οι εκκλήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την κατάρτιση ενός ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Αυτό, τονίζουν οι ειδικοί, θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου, που δεν φαίνεται να γνωρίζει σύνορα, και θα στείλει ένα αποφασιστικό μήνυμα προς τους δράστες ότι δεν πρόκειται πλέον για μία εγκληματική δράση «χαμηλού ρίσκου- υψηλής απόδοσης» όπως είθισται να λέγεται.
«Κέρδος» με πληροφόρηση από το ΑΠΕ - ΑΜΠ
