Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί (δεξιά), χειραψία με τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Τεχεράνη στις 30 Νοεμβρίου 2025. (Φωτογραφία: AFP)
kurdistan24.net
Το Ιράν και η Τουρκία συμφώνησαν να ξεκινήσουν την κατασκευή μιας νέας κοινής σιδηροδρομικής γραμμής που θα χρησιμεύσει ως στρατηγική γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, ανακοίνωσε την Κυριακή ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα στην εμβάθυνση της οικονομικής και γεωπολιτικής συνεργασίας των δύο γειτόνων.
Το έργο —γνωστό στο Ιράν ως σιδηροδρομική γραμμή διαμετακόμισης Marand-Cheshmeh Soraya— θα εκτείνεται σε μήκος περίπου 200 χιλιομέτρων (120 μίλια) προς την περιοχή Aralik των συνόρων της Τουρκίας. Ιρανοί αξιωματούχοι εκτιμούν το κόστος κατασκευής σε περίπου 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια, με την ολοκλήρωση να αναμένεται εντός τριών έως τεσσάρων ετών.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η υπουργός Μεταφορών του Ιράν, Φαρζανέχ Σάντεγκ, δήλωσε ότι ο σιδηρόδρομος θα μετατρέψει ουσιαστικά τη νότια πλευρά του ιστορικού Δρόμου του Μεταξιού σε έναν αδιάλειπτο χερσαίο εμπορικό διάδρομο, συνδέοντας την Κίνα με την Ευρώπη εξ ολοκλήρου σιδηροδρομικώς.
Η διαδρομή, πρόσθεσε, θα επιτρέψει «γρήγορη και φθηνή μεταφορά όλων των ειδών εμπορευμάτων με ελάχιστες στάσεις», ενισχύοντας τον ρόλο του Ιράν ως περιφερειακού κόμβου διαμετακόμισης.
Μιλώντας μαζί με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε συνέντευξη Τύπου το Σάββατο, ο Αραγτσί δήλωσε ότι και οι δύο πλευρές «τόνισαν την ανάγκη άρσης των εμποδίων στο εμπόριο και τις επενδύσεις» και εξέφρασε την ελπίδα ότι η κατασκευή θα ξεκινήσει «το συντομότερο δυνατό».
Η Άγκυρα και η Τεχεράνη έχουν επιδιώξει τα τελευταία χρόνια να προστατεύσουν το αυξανόμενο διμερές εμπόριο τους από την περιφερειακή αστάθεια και τις παγκόσμιες οικονομικές πιέσεις.
Ένα νέο επίπεδο γεωπολιτικού ανταγωνισμού
Ο κοινός σιδηρόδρομος αναδύεται σε μια στιγμή εντεινόμενου ανταγωνισμού στις υποδομές σε ολόκληρη την Ευρασία. Η Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI) της Κίνας —που ξεκίνησε το 2013 ως μια σύγχρονη μετενσάρκωση του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού— έχει αναδιαμορφώσει τα εμπορικά πρότυπα σε ολόκληρη την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη μέσω σημαντικών επενδύσεων σε λιμάνια, σιδηροδρόμους και βιομηχανικές ζώνες.
Για το Ιράν, η νέα σιδηροδρομική σύνδεση συνάδει με την ευρύτερη στρατηγική του να παρακάμψει δεκαετίες διεθνών κυρώσεων, ενισχύοντας την χερσαία συνδεσιμότητα με τους γείτονές του και τοποθετώντας το ως ζωτικής σημασίας διαδρομή διαμετακόμισης στον εμπορικό άξονα Ανατολής-Δύσης.
Η γραμμή συμπληρώνει επίσης τη φιλοδοξία της Τεχεράνης να επεκτείνει τη διαλειτουργικότητα των σιδηροδρόμων με την Τουρκία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ που φιλοδοξεί να γίνει κεντρικός κόμβος στην ευρασιατική εφοδιαστική.
Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα θεωρεί την ενισχυμένη σιδηροδρομική ολοκλήρωση με το Ιράν ως μέσο ενίσχυσης του ρόλου της στον αναδυόμενο Μεσαίο Διάδρομο - μια διαδρομή μεταφορών που συνδέει την Κίνα με την Ευρώπη μέσω της Κεντρικής Ασίας, της περιοχής της Κασπίας και της Τουρκίας.
Καθώς οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού διαφοροποιούνται και η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές λύσεις έναντι των ρωσικών και βόρειων οδών, η Τουρκία επιδιώκει να εδραιωθεί ως κύρια πύλη προς τις ευρωπαϊκές αγορές.
Ο αρχαίος Δρόμος του Μεταξιού κάποτε συνέδεε την Ανατολική Ασία με τη Μεσόγειο μέσω ενός δικτύου διαδρομών καραβανιών που μετέφεραν αγαθά, ιδέες και τεχνολογίες σε όλες τις ηπείρους. Σήμερα, η ραγδαία επέκταση των διηπειρωτικών σιδηροδρομικών υποδομών —με επικεφαλής την Κίνα και συνοδευόμενη από περιφερειακές δυνάμεις όπως το Ιράν και η Τουρκία— σηματοδοτεί έναν ανανεωμένο ανταγωνισμό για επιρροή στις εμπορικές ροές που διαμορφώνουν το οικονομικό μέλλον της Ευρασίας.
