Ο μεσαίος διάδρομος μεταξύ Κίνας και Ευρώπης έχει τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει το οικονομικό και γεωπολιτικό τοπίο της Ευρασίας
.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα επισκεφθούν το Ουζμπεκιστάν στις 3 και 4 Απριλίου για να συμμετάσχουν στην εναρκτήρια Σύνοδο Κορυφής Κεντρικής Ασίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη σύνοδο θα συμμετάσχουν επίσης οι πρόεδροι του Καζακστάν, της Κιργιζίας, του Τατζικιστάν, του Τουρκμενιστάν και του Ουζμπεκιστάν.
Γράφει ο πρώην πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Κιργιζίας και διακεκριμένος καθηγητής στο Belt and Road School στο Beijing Normal University.
chinadaily.com.cn
Η σύνοδος κορυφής παρέχει μια κρίσιμη ευκαιρία στην ΕΕ να επιδείξει το γεωπολιτικό της ενδιαφέρον για την ενίσχυση της διμερούς δέσμευσης και την επέκταση της περιφερειακής συνεργασίας με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Στο εξελισσόμενο γεωπολιτικό τοπίο της Ευρασίας, η σχέση μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της ΕΕ γίνεται ολοένα και πιο στρατηγική.
Ανακοινώθηκε πέρυσι ότι οι χώρες της G7 ήταν έτοιμες να επενδύσουν έως και 200 δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα υποδομής στην Κεντρική Ασία.
Η περιφερειακή συνεργασία μεταφορών πρόκειται να επηρεάσει σημαντικά την οικονομία της Ευρώπης, των χωρών της Κεντρικής Ασίας και της Κίνας, καθώς η εμπορική χερσαία γέφυρα μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, Κεντρικής Ασίας, γίνεται ολοένα και πιο ζωτικής σημασίας.
Ο όγκος των σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, μέσω Κεντρικής Ασίας, συνεχίζει να αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Το 2024, τα τρένα πραγματοποίησαν 19.000 ταξίδια, που αντιπροσωπεύουν αύξηση 10 τοις εκατό από το προηγούμενο έτος. Μετέφεραν πάνω από 2 εκατομμύρια TEU (αντίστοιχες μονάδες είκοσι ποδιών) φορτίου, που αντιπροσωπεύει αύξηση 9 τοις εκατό από το προηγούμενο έτος. Η υπηρεσία ξεκίνησε για πρώτη φορά το 2011 ως μέρος της Πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας, και έχει συνδέσει 227 πόλεις σε 25 ευρωπαϊκές χώρες και περισσότερες από 100 πόλεις σε 11 ασιατικές χώρες. Μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 2024, έχουν μεταφερθεί περισσότερα από 11 εκατομμύρια TEU αγαθών, με συνολική αξία που υπερβαίνει τα 420 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το Πεκίνο δίνει προτεραιότητα σε αυτόν τον τομέα, με τον πρωθυπουργό Li Qiang να σημειώνει συγκεκριμένα στην έκθεσή του προς το ανώτατο κοινοβούλιο της Κίνας τον περασμένο μήνα ότι η Κίνα θα "διασφαλίσει τη σταθερή και ομαλή λειτουργία των εμπορευματικών τρένων Κίνας-Ευρώπης".
Οι ευρωπαϊκές χώρες που επιδιώκουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις σιδηροδρομικές μεταφορές προς την Κίνα μέσω ρωσικού εδάφους οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας συντομότερης εναλλακτικής διαδρομής μέσω της Κεντρικής Ασίας, γνωστής ως Trans-Caspian International Transport Route. Πιο κοινώς γνωστό ως Middle Corridor, αυτό είναι ένα δίκτυο διαδρομών μεταφοράς που ακολουθεί τον αρχαίο Δρόμο του Μεταξιού, που εκτείνεται από την Κίνα στην Ευρώπη μέσω της Κεντρικής Ασίας, της Κασπίας Θάλασσας και του Νότιου Καυκάσου, φτάνοντας τελικά στην Τουρκία και τη Μαύρη Θάλασσα. Σε λειτουργία από το 2017, ο Middle Corridor είναι ένα πολυτροπικό σύστημα μεταφορών που βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στην υπάρχουσα βασική σιδηροδρομική και λιμενική υποδομή.
Ο όγκος της εμπορευματικής κίνησης κατά μήκος του Μεσαίου Διαδρόμου αυξήθηκε κατά 63% τους πρώτους 11 μήνες του 2024, φτάνοντας τους 4,1 εκατομμύρια μετρικούς τόνους. Εν τω μεταξύ, η κυκλοφορία εμπορευματοκιβωτίων αυξήθηκε 2,7 φορές, με τις αποστολές από την Κίνα να αυξάνονται 25 φορές. Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι με τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μεταφορών, ο ετήσιος όγκος σιδηροδρομικών μεταφορών κατά μήκος του Μεσαίου Διαδρόμου θα μπορούσε να φτάσει τους 11 εκατομμύρια τόνους έως το 2030.
Για να επιτευχθεί αυτό, η ΕΕ δέσμευσε 10 δισεκατομμύρια ευρώ (10,8 δισεκατομμύρια δολάρια) για υποδομές μέσω της πρωτοβουλίας της Global Gateway και εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξήσει τη συμμετοχή της.
Αν και η ΕΕ στοχεύει στην ανάπτυξη του Μεσαίου Διαδρόμου, συγκεκριμένα για να παρακάμψει τη Ρωσία, μπορεί τελικά να καταλήξει να ενισχύσει έμμεσα τη διεθνή συνδεσιμότητα της Ρωσίας, καθώς θα μπορούσε να συνδέσει τον Μέσο Διάδρομο με τον επερχόμενο Διεθνή Μεταφορικό Διάδρομο Βορρά-Νότου, έναν πολυτροπικό διάδρομο μεταφορών μήκους 7.200 χιλιομέτρων που συνδυάζει οδικές, σιδηροδρομικές και θαλάσσιες διαδρομές μέσω του Αζερμπαϊτζάν.
Ο Μέσος Διάδρομος θα διευκολύνει επίσης το ενεργό εμπόριο μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Ασίας και του Νοτίου Καυκάσου. Για να μεγιστοποιήσει την ανάπτυξη του Μεσαίου Διαδρόμου, η ΕΕ θα μπορούσε να αξιοποιήσει τον Μεσαίο Διάδρομο σε δύο μέτωπα. Το πρώτο μέτωπο είναι εσωτερικό, που αφορά τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και του Νοτίου Καυκάσου. Το δεύτερο μέτωπο είναι εξωτερικό και περιλαμβάνει την Κίνα και την Τουρκία.
Ο Μεσαίος Διάδρομος θα επέτρεπε στην Κίνα να ενισχύσει τους οικονομικούς της δεσμούς σε όλη τη διαδρομή προς τη Δύση. Αυτό θα ενισχύσει την οικονομική επιρροή της Κίνας στην Κεντρική Ασία και τον Καύκασο, προωθώντας την περιφερειακή σταθερότητα. Ο διάδρομος όχι μόνο δίνει στην Κίνα πρόσβαση στην Ευρώπη αλλά και στη Μέση Ανατολή. Η ανάπτυξή του έχει τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει το οικονομικό και γεωπολιτικό τοπίο της Ευρασίας, με σημαντικές επιπτώσεις στις παγκόσμιες εμπορικές ροές και στη δυναμική της περιφερειακής ισχύος.
Ως φυσικό σημείο εισόδου του Μεσαίου Διαδρόμου στην Ευρώπη, η Turkiye πρόκειται να επωφεληθεί από την ανάπτυξή του. Η Ευρώπη θα μπορούσε να αδράξει αυτή την ευκαιρία για να καθησυχάσει την Άγκυρα ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, θα εξασφάλιζε την Τουρκία ως σύμμαχο στις φιλοδοξίες της ΕΕ για τον Μέσο Διάδρομο και θα προωθούσε μια εταιρική σχέση με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας.
Εκτός από την υπάρχουσα δέσμευση της ΕΕ για τις υποδομές, η συμμετοχή της αναμένεται να επεκταθεί πέρα από την απλή συνδεσιμότητα. Ο Μεσαίος Διάδρομος θα άνθιζε πραγματικά εάν γινόταν ένας πλήρως ολοκληρωμένος οικονομικός διάδρομος, που θα ενσωματώνει ενεργειακές και βιομηχανικές δραστηριότητες κατά μήκος της διαδρομής, οι οποίες θα πρόσθεταν σημαντική αξία στην περιφερειακή οικονομία.
Οι σιδηροδρομικές γραμμές Ανατολής-Δύσης πρόκειται να συγκλίνουν στην Κεντρική Ασία με τους σιδηροδρόμους Βορρά-Νότου υπό κατασκευή. Αυτοί οι σιδηρόδρομοι θα συνδέουν τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία μέσω του Αφγανιστάν, του Πακιστάν, του Αζερμπαϊτζάν και του Ιράν με τα λιμάνια βαθέων υδάτων του Ινδικού Ωκεανού. Κατά συνέπεια, η διασταύρωση των σιδηροδρομικών γραμμών Ανατολής-Δύσης και Βορρά-Νότου στην Κεντρική Ασία θα μετατρέψει την περιοχή σε σημαντικό συγκοινωνιακό κόμβο για ολόκληρη την ευρασιατική ήπειρο.
Η σιδηροδρομική γέφυρα Κίνας-Ευρώπης στην Κεντρική Ασία χρησιμεύει ως ζωτικής σημασίας σανίδα σωτηρίας για όλες τις χώρες κατά μήκος του Μεγάλου Δρόμου του Μεταξιού. Συμβολίζει όχι μόνο την αναβίωση των αρχαίων εμπορικών δρόμων, αλλά επίσης προωθεί τις πολιτιστικές και ανθρωπιστικές ανταλλαγές μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αυτή η νέα διαδρομή θα συνδέσει ανθρώπους και κοινότητες, θα ενισχύσει τη συνεργασία και θα ανοίξει πόρτες σε αμέτρητες ευκαιρίες για ανάπτυξη και ευημερία στην περιοχή. Η περαιτέρω ανάπτυξη αυτών των σιδηροδρόμων θα επιτρέψει σε όλες τις χώρες κατά μήκος του θρυλικού Δρόμου του Μεταξιού να εμπορεύονται και να συνεργάζονται, ενισχύοντας έτσι την ανταγωνιστικότητα όλων των εμπλεκόμενων μερών.
