Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

Μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα

Το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις, οι οποίες αφορούν:

Την έκτακτη ενίσχυση των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά. Συνταξιούχοι με θετική προσωπική διαφορά μεγαλύτερη των 10€ που λαμβάνουν μηνιαία σύνταξη έως και 1.600€, θα λάβουν έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση έως και 200€, αναλόγως του ύψους της σύνταξης τους. Ειδικότερα, οι συνταξιούχοι με μηνιαίο ύψος συντάξεων: α) έως 700€, θα λάβουν ενίσχυση 200€, β) από 700,01€ έως 1.100€, θα λάβουν ενίσχυση 150€ και γ) με μηνιαίο ύψος συντάξεων από 1.100,01€ έως 1.600€, θα λάβουν ενίσχυση 100€.
  • Την ενθάρρυνση της νόμιμης απασχόλησης συνταξιούχων, με την κατάργηση της περικοπής του 30% της σύνταξης του εργαζόμενου συνταξιούχου και τη θέσπιση μη ανταποδοτικού πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, υπολογιζόμενου επί του εισοδήματος από την ασφαλιστέα εργασία, που ευνοεί τη συντριπτική πλειονότητα των εργαζόμενων συνταξιούχων.
    • Κατά την προηγούμενη θητεία της, η κυβέρνηση μείωσε την περικοπή της σύνταξης του απασχολούμενου συνταξιούχου, από 60% που ήταν επί ΣΥΡΙΖΑ, σε 30%. Αποτέλεσμα της παραπάνω ρύθμισης ήταν ο πενταπλασιασμός των εργαζόμενων συνταξιούχων στην επίσημη αγορά εργασίας, παρότι σε απόλυτους όρους ο αριθμός των εργαζομένων συνταξιούχων παραμένει χαμηλός.  Παρά τη βελτίωση, η περικοπή αυτή ισχύει, είτε ένας συνταξιούχος εργαστεί για μία ημέρα, είτε έχει πλήρη απασχόληση.
    • Με την παρούσα διάταξη, καταργείται η περικοπή του 30% της σύνταξης, αφήνοντάς την ακέραια στους απασχολούμενους συνταξιούχους. Στόχος είναι η τόνωση του εισοδήματος των συνταξιούχων, η προώθηση της ενεργού γήρανσης και η περαιτέρω αύξηση της νόμιμης και δηλωμένης συμμετοχής στην αγορά εργασίας των συνταξιούχων που επιθυμούν να εργαστούν. Ταυτόχρονα, θεσπίζεται ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη.
    • Ειδικότερα, θεσπίζεται ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ e-ΕΦΚΑ, ο οποίος για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους θα ισούται με το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους και για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους με το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη. Θεσπίζεται, επίσης, ετήσιο πλαφόν του πόρου, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης. Παραδείγματα για τους συνταξιούχους που εργάζονται:
      • Παράδειγμα 1: Συνταξιούχος που εργάζεται και δικαιούται σύνταξη ύψους €1.200, αντιμετωπίζει παρακράτηση ύψους €360 βάσει του ισχύοντος καθεστώτος. Εάν αυτός ο συνταξιούχος εργάζεται ως μισθωτός, με μικτό μηνιαίο μισθό €780, θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξή του και η παρακράτηση ύψους €360 αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 78€. Όφελος: €282 μηνιαίως.
      • Παράδειγμα 2: Εάν ο ίδιος συνταξιούχος εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας και έχει επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κλάση, όπως η μεγάλη πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών τότε η παρακράτησή ύψους €360 αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο €169,95×50%=84,98€.  Όφελος: €275,02 μηνιαίως. 
  • Τη δυνατότητα, για πρώτη φορά, συνταξιοδότησης μη μισθωτών με ληξιπρόθεσμες οφειλές ασφαλιστικών εισφορών στον e-ΕΦΚΑ έως 30.000 ευρώ από 20.000 ευρώ, που ισχύει σήμερα, (έως 10.000 ευρώ για αγρότες από 6.000 ευρώ, που ισχύει σήμερα), με αυστηρά κριτήρια διαπίστωσης πραγματικής αδυναμίας πληρωμής. Παράδειγμα: Ασφαλισμένος με οφειλές €29.000 δικαιούται μηνιαία σύνταξη €750. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση αρχικά θα ανέρχεται σε €750 x 60% = €450, και αυτός θα λαμβάνει €300. Εντός 20 μηνών η οφειλή του θα έχει μειωθεί κατά €450 x 20 = €9.000, με το υπόλοιπό του να ανέρχεται σε €20.000. Από αυτό το σημείο και έπειτα θα ενταχθεί στο καθεστώς των 60 δόσεων. Η νέα του παρακράτηση θα είναι €20.000/60 = €333,33 ως την αποπληρωμή της οφειλής και θα λαμβάνει σύνταξη € 416,67 το μήνα για 60 μήνες. 
  • Την ενιαιοποίηση των προϋποθέσεων θεμελίωσης επικουρικής σύνταξης και η επιτάχυνση της απονομής των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων. 
  • Την επέκταση του επιδόματος μητρότητας της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) για 9 μήνες και στις μη μισθωτές (αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες) μητέρες, ολοκληρώνοντας την ενιαιοποίηση κανόνων, που είχε ξεκινήσει με την εξίσωση μισθωτών μητέρων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. 
  • Την καθιέρωση προπληρωμένης κάρτας για την καταβολή της πλειονότητας των επιδομάτων της ΔΥΠΑ και του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), με στόχο την απλοποίηση και την ενιαιοποίηση της διαδικασίας πληρωμής και την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών προς όφελος των δημοσίων εσόδων. 
  • Την προϋπόθεση ύπαρξης ενεργού ΑΜΚΑ για την παροχή δωρεάν υγειονομικής κάλυψης στα δημόσια νοσοκομεία σε ανασφάλιστους, προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα καταστρατήγησης του συστήματος.

Αναμόρφωση των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης

Σε συνέχεια της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες την περασμένη τετραετία και της εμβληματικής μεταρρύθμισης του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του δεύτερου προαιρετικού πυλώνα ασφάλισης –δηλαδή, των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης. Στόχος είναι η προώθηση του θεσμού της προαιρετικής συμπληρωματικής σύνταξης ή/και εφάπαξ και η δημιουργία κεφαλαίων συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, στα πρότυπα των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

  • Στην Ευρώπη, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης είναι πολύ αναπτυγμένος, με την αξία των περιουσιακών στοιχείων που διαχειρίζονται τα Ταμεία να ξεπερνά τα 3 τρισεκατομμύρια ευρώ. Τα Ταμεία αυτά παρέχουν συμπληρωματικό εισόδημα στους συνταξιούχους πολλών ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίοι συμμετέχουν μαζικά στα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής.
  • Αντιθέτως, η χώρα μας βρίσκεται σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με περίπου 50.000 ασφαλισμένους και €300 εκ. κεφάλαια διαχείρισης, ενώ σήμερα, 20 χρόνια μετά την εισαγωγή του θεσμού, λειτουργούν 28 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, που έχουν συσταθεί κατά κύριο λόγο από εργοδότες-μεγάλες επιχειρήσεις.

Από την Γραμματεία Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας Ν.Δ.