Το Ισραήλ επιδιώκει χερσαίες και σιδηροδρομικές συνδέσεις ως μέσο για να ανοίξει το δρόμο για την ομαλοποίηση και να γίνει ο εμπορικός κόμβος της Ευρώπης με τη Δυτική Ασία. Αλλά οι υλικοτεχνικές προκλήσεις και η σημαντική περιφερειακή λαϊκή αντιπολίτευση μπορεί να σταματήσουν αυτό το έργο στα ίχνη του.
Από το 2017, στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας γνωστής ως «Διαδρομές για την Περιφερειακή Ειρήνη», το Ισραήλ προσπαθεί να προωθήσει ένα σιδηροδρομικό έργο που συνδέει το λιμάνι της Χάιφα με κράτη του Περσικού Κόλπου, συμπεριλαμβανομένων των ΗΑΕ. Αυτό το εγχείρημα, το οποίο έχει ήδη δρομολογηθεί, απέκτησε μεγαλύτερη σημασία μετά τη συμφωνία εξομάλυνσης μεταξύ του Άμπου Ντάμπι και του Τελ Αβίβ το 2020.
Τον Ιούλιο, αναφέρθηκε ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ επεξεργάζονταν ένα σχέδιο για ένα έργο χερσαίας σύνδεσης για φορτηγά που ταξιδεύουν μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ μέσω Ιορδανίας και Σαουδικής Αραβίας. Τα δύο έργα μαζί σκοπεύουν να συνδέσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.
Αναβίωση του σιδηροδρόμου Hejaz
Το 2017, ο τότε Ισραηλινός υπουργός Μεταφορών Yisrael Katz, ο οποίος είναι σήμερα υπουργός Ενέργειας, παρουσίασε το όραμά του για το έργο. Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό το μεγάλο σχέδιο ήταν ήδη θέμα συζήτησης μεταξύ του Ισραήλ, επιλεγμένων αραβικών χωρών, ακόμη και της κυβέρνησης του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, πριν από την επίσημη υποστήριξή του από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Η προτεινόμενη τροχιά χαράσσει ένα μονοπάτι κατά μήκος της γραμμής του τρένου Marg, μιας υπάρχουσας σιδηροδρομικής διαδρομής που εκτείνεται από τη Χάιφα έως το Beit She'an, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με την Ιορδανία. Το ταξίδι συνεχίζει στην Ιορδανία μέσω της διάβασης του ποταμού Ιορδάνη, γνωστή ως Γέφυρα Σέιχ Χουσεΐν, και τέμνει το εσωτερικό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας πριν συγκλίνει στο στρατηγικό λιμάνι της Άκαμπα στην Ερυθρά Θάλασσα.
Χάρτης του σιδηροδρομικού έργου Ισραήλ-ΗΑΕ (κατά προσέγγιση)
Από την Ιορδανία, η γραμμή συνεχίζει στη Σαουδική Αραβία και στη συνέχεια στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και πιθανότατα θα επεκταθεί στο Σουλτανάτο του Ομάν. Αυτός ο περίπλοκος ιστός συνδεσιμότητας όχι μόνο δεσμεύει τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη με τα λιμάνια του Περσικού Κόλπου, αλλά ανοίγει το δρόμο για πιθανές επεκτάσεις στο Ιράκ και το Κουβέιτ.
Ένας χάρτης του σχεδιαζόμενου έργου καθιστά προφανές ότι η ισραηλινή πρωτοβουλία έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τον ιστορικό σιδηρόδρομο Hejaz — μια σιδηροδρομική γραμμή μήκους 1.464 χιλιομέτρων που κατασκευάστηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία για τη μεταφορά επιβατών, προσκυνητών και αγαθών από την Παλαιστίνη στη Συρία και από εκεί στη Σαουδική Αραβία μέσω Ιορδανίας.
Αυτή η γραμμή εγκαινιάστηκε το 1908 από τον Σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β' προσωπικά. Το επόμενο έτος, καθιερώθηκαν καθημερινά ταξίδια μεταξύ Χάιφα και Δαμασκού και τρία εβδομαδιαία μεταξύ Δαμασκού και Μεδίνας. Η τελευταία ισραηλινή πρόταση επιδιώκει να αναβιώσει την παλιά γραμμή Χετζάζ, αλλά με τα ΗΑΕ να αντικαθιστούν τη Συρία, για προφανείς λόγους . Στην πραγματικότητα, ο Ισραηλινός υπουργός Πληροφοριών και Μεταφορών, Yisrael Katz, δήλωσε ωμά : «Θέλω να αναβιώσω τον σιδηρόδρομο Hejaz. Αυτό δεν είναι καθόλου όνειρο».
Χερσαία σύνδεση με τον Περσικό Κόλπο
Σε μια στρατηγική προσπάθεια να επιταχύνει τη διπλωματική δέσμευση και να ενισχύσει τους δεσμούς με επιλεγμένα αραβικά κράτη, το έργο χερσαίας σύνδεσης του Ισραήλ στοχεύει στην ενίσχυση του εμπορίου και της συνδεσιμότητας στη Δυτική Ασία, μέσω μιας πρότασης που ενορχηστρώθηκε από το Ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών και παραδόθηκε στον απεσταλμένο των ΗΠΑ Amos Hochstein. Ωστόσο, αν και αρκετές ισραηλινές πολιτικές προσωπικότητες έχουν επιβεβαιώσει ότι οι εργασίες για το έργο βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ, δεν υπάρχει ακόμη επίσημη έγκριση από τα εμπλεκόμενα μέρη.
Επί του παρόντος, η διαδρομή που ακολουθούν τα φορτηγά που ταξιδεύουν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προς το λιμάνι της Χάιφα είναι βυθισμένη σε γραφειοκρατικές πολυπλοκότητες, που απαιτούν πολλούς οδηγούς, περίπλοκη γραφειοκρατία και μεγάλες περιόδους αναμονής στα συνοριακά περάσματα. Αντίθετα, το προτεινόμενο έργο προσφέρει τη δυνατότητα κίνησης ενός οδηγού και ενός φορτηγού μεταξύ του Ντουμπάι και του λιμανιού της Χάιφα χωρίς αλλαγή οδηγών και φορτηγών στα συνοριακά περάσματα μεταξύ χωρών.
Το έργο θα επιτρέψει στα φορτηγά να μεταφέρουν εμπορεύματα, ενώ θα μειώσει σημαντικά τόσο το χρόνο όσο και το κόστος μεταφοράς. Μια μελέτη του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών και της κυβέρνησης των ΗΠΑ εκτιμά ότι θα μειώσει τον χρόνο μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ , εξοικονομώντας έως και 20 τοις εκατό στα έξοδα αποστολής.
Συγκεκριμένα, η απαραίτητη υποδομή για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας φορτηγών μεταξύ του λιμανιού της Χάιφα και των λιμανιών των ΗΑΕ είναι ήδη σε ισχύ. Η πρωταρχική ώθηση για την επιτυχία βρίσκεται στην υπέρβαση διοικητικών και πολιτικών εμποδίων, αντί να απαιτείται μια συνολική συμφωνία εξομάλυνσης μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.
Παρά την απουσία επίσημης συμφωνίας, το 2020, το Ριάντ επέτρεψε στις ισραηλινές αεροπορικές εταιρείες να διασχίσουν τον εναέριο χώρο του, επιτρέποντας την κρίσιμη κινητικότητα μεταξύ του Ισραήλ και των ΗΑΕ και του Μπαχρέιν. Είναι λογικό ότι μια παρόμοια προσέγγιση θα μπορούσε να επεκταθεί στις επίγειες μεταφορές – ένα απτό βήμα προς την ενίσχυση των εμπορικών ροών και των σχέσεων μεταξύ του κράτους του απαρτχάιντ και της Σαουδικής Αραβίας, φέρνοντάς τους πιο κοντά σε μια πιθανή επίσημη ομαλοποίηση.
Χάρτης του έργου χερσαίας γέφυρας Ισραήλ-ΗΑΕ (κατά προσέγγιση)
Οικονομικά κέρδη για το Ισραήλ
Οι πρωτοβουλίες χερσαίων συνδέσεων που θέτει το Ισραήλ, ενώ φαινομενικά στοχεύουν στην ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας, χρησιμεύουν ως πολύπλευρες στρατηγικές ευθυγραμμισμένες με τα οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά συμφέροντα του Τελ Αβίβ - πολλά από τα οποία επιδιώκουν την περιφερειακή ηγεμονία σε βάρος των γειτόνων. Οποιεσδήποτε στρατηγικές ισραηλινές κινήσεις θα έχουν επιπτώσεις στα οικονομικά, τα τοπία ασφάλειας και γεωπολιτικά της Δυτικής Ασίας, αυξάνοντας το περιφερειακό προφίλ του Τελ Αβίβ, αλλά και δυνητικά ωθώντας τους αντιπάλους του σε δράση.
Πρωτίστως, τα οικονομικά απροσδόκητα κέρδη που προκύπτουν από αυτά τα έργα έχουν ύψιστη σημασία για το Ισραήλ. Οι προβλέψεις από το Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ υποδηλώνουν μια εκπληκτική άνοδο του όγκου εμπορίου από την προτεινόμενη πρωτοβουλία σιδηροδρομικής σύνδεσης, που ενδεχομένως θα εκτοξευθεί στο εκπληκτικό 400% .
Αυτό θα αντιπροσώπευε μια αξιοσημείωτη μετατόπιση από το status quo, στο οποίο πολλά φορτηγά ταξιδεύουν επί του παρόντος στο λιμάνι της Χάιφα μέσω των πορθμείων της Turkiye, διασχίζοντας τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη καθ' οδόν προς διάφορες αραβικές χώρες μέσω της Ιορδανίας.
Μια σιδηροδρομική και χερσαία σύνδεση θα επιτρέψει την οικονομική και ταχεία μεταφορά αγαθών στις αραβικές αγορές, κινητοποιώντας τους Ισραηλινούς παραγωγούς να αξιοποιήσουν νέες αγορές. Για παράδειγμα, η ευκολία εξαγωγής φρέσκων λαχανικών, ζωτικής σημασίας αγαθό για τα ΗΑΕ, μπορεί να επεκτείνει σημαντικά το εμπόριο στον αγροτικό τομέα.
Με σιδηροδρομικά ή οδικά φορτηγά μεταξύ του κράτους κατοχής και του Περσικού Κόλπου, το Ισραήλ θα γίνεται όλο και πιο σημαντικό ως κόμβος για τη μεταφορά αγαθών από την Ευρώπη στις αραβικές χώρες και αντίστροφα. Σύμφωνα με τον υπουργό Katz, το 25 τοις εκατό των εξαγωγών της Τουρκίας στον Κόλπο ταξιδεύει μέσω του λιμανιού της Χάιφα και διέρχεται από την Ιορδανία.
Πέρα από τα οικονομικά οφέλη, υπάρχουν και οφέλη ασφάλειας που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Τα έργα προσφέρουν ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα στην παράκαμψη των τρωτών σημείων ασφαλείας, παρακάμπτοντας επιδέξια τους κινδύνους που εγκυμονεί το Ιράν στα στενά του Ορμούζ και η Υεμένη στο στενό Μπαμπ αλ-Μαντάμπ .
Αυτός ο ελιγμός καταλήγει σε μια σύγκλιση συμφερόντων ασφαλείας μεταξύ του Ισραήλ και των κρατών του Περσικού Κόλπου, μέσω της ενισχυμένης ασφάλειας και στρατιωτικής συνεργασίας. Στερεώνοντας αυτή τη συμμαχία, το Ισραήλ προωθεί περαιτέρω την εκστρατεία του για να ενώσει τους περιφερειακούς εταίρους ενάντια στον κύριο αντίπαλό του, το Ιράν.
ανησυχία της Αιγύπτου
Γεωπολιτικά, τα έργα επεκτείνουν την επιρροή του Ισραήλ, μετατρέποντάς το σε έναν εγγενή και φυσικό περιφερειακό παράγοντα. Αυτή η διασύνδεση ανυψώνει τη θέση της στη σφαίρα της Δυτικής Ασίας εδραιώνοντας ζωτικούς δεσμούς με τα κράτη του Κόλπου και τοποθετώντας τον εαυτό της ως βασικό εμπορικό αγωγό μεταξύ της Ευρώπης και της περιοχής.
Ένας τέτοιος ρόλος επιρροής ωθεί αποτελεσματικά το Ισραήλ στο κέντρο της διπλωματικής προσοχής, το οποίο μπορεί να προωθήσει την τροχιά προς την εξομάλυνση με τα αραβικά κράτη.
Ωστόσο, η πρωτοβουλία Ισραήλ-Κόλπου δεν θα εξεταστεί χωρίς ανησυχία στην Αίγυπτο. Το έργο χερσαίας σύνδεσης απειλεί να εκτρέψει τις επιχειρήσεις από τη Διώρυγα του Σουέζ, μια σωτήρια γραμμή του παγκόσμιου εμπορίου και μια άγκυρα για την ταλαιπωρημένη πλέον οικονομία της Αιγύπτου. Με περίπου το 12 τοις εκατό του διεθνούς εμπορίου , το 10 τοις εκατό των αποστολών πετρελαίου και φυσικού αερίου και το 22 τοις εκατό του εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων να ταξιδεύει μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, το διακύβευμα είναι σημαντικό.
Η προοπτική ενός χερσαίου διαδρόμου που εκτρέπει την κυκλοφορία από τη Μεσόγειο στον Περσικό Κόλπο εισάγει μια αξιοσημείωτη πρόκληση για τη γεωοικονομική θέση του Καΐρου στην περιοχή. Η μείωση της σημασίας του καναλιού αποτελεί μια αναμφισβήτητη απειλή, όπως αποδεικνύεται από τα έσοδα ρεκόρ της Αιγύπτου των 9,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων το περασμένο οικονομικό έτος , που διέσχισαν σχεδόν 26.000 πλοία από το Σουέζ.
Ένας δύσκολος δρόμος προς την εξομάλυνση
Το 2020, πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις υψηλού επιπέδου στο φόρουμ I2U2, το οποίο συγκέντρωσε τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, τα ΗΑΕ και την Ινδία. Ήταν εδώ που το Τελ Αβίβ παρουσίασε την πρότασή του για έργα υποδομής με στόχο τη σύνδεση των κρατών του Κόλπου και των αραβικών χωρών μέσω ενός δικτύου σιδηροδρόμων.
Το έργο ορίζει ότι η Ινδία θα συνδεθεί επίσης με αυτό το έργο συνδέοντας τα λιμάνια της με λιμάνια του Κόλπου, εκτός από το Ισραήλ . Η κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο έργων είναι ότι το Ισραήλ ανακοίνωσε δημόσια ότι αποτελεί μέρος του έργου χερσαίου διαδρόμου με τα ΗΑΕ.
Συγκεκριμένα, η κινητήρια δύναμη πίσω από τα δύο εγχειρήματα παραμένει αμετάβλητη. συγκεκριμένα, μια συντονισμένη προσπάθεια για τη δημιουργία ισχυρών εμπορικών συνδέσεων μεταξύ του Ισραήλ και διαφόρων αραβικών κρατών.
Ωστόσο, οποιοδήποτε έργο που αφορά το Ισραήλ αντιμετωπίζει την τρομερή πρόκληση που θέτει η διαρκής αραβο-ισραηλινή σύγκρουση, που επιδεινώνεται από τη σταθερή υποστήριξη των πληθυσμών της Δυτικής Ασίας για την παλαιστινιακή υπόθεση. Η διαρκής θέση του Ισραήλ ως ξένου, αποικιακού-εποίκου κράτους στη Δυτική Ασία, θα συνεχίσει να θέτει εμπόδια και άμεση αντίθεση στις πρωτοβουλίες του σε όλη την περιοχή.
.thecradle.co
sidirodromikanea.blogspot.com
