Το κτίριο
Το κτίριο κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Συγκεκριμένα κατασκευάσθηκε από το 1891 μέχρι το 1894 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Αρριγκόνι.
Το κτίσμα έχει ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό στυλ, με ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία, σταυροειδή κάτοψη με άξονα συμμετρίας κάθετο προς τις σιδηροδρομικές γραμμές, συμμετρικά τοξωτά ανοίγματα, στρογγυλό φεγγίτη στις πλάγιες όψεις για τον αερισμό της στέγης. Ξύλινες στέγες, ξύλινους εξωτερικούς δοκούς δεμένους με καλλιτεχνική μαστοριά και «καρδιά» να χτυπά 123 χρόνια και πλέον συνεχούς σιδηροδρομικής ιστορίας.Το όλο κτίριο περιβάλλεται από μια ακάλυπτη περίφρακτη έκταση για υπαίθριες εκδηλώσεις σ’ ένα ενιαίο ιστορικό τοπίο.
Ως Σιδηροδρομικό Μουσείο εγκαινιάσθηκε από τον τότε Υπουργό Πολιτισμού κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, το Σάββατο 16 Ιουνίου του 2001. Στεγάζει πλήθος συλλεκτικών σιδηροδρομικών αντικειμένων που διασώθηκαν κατόπιν επίμονης προσπάθειας του τότε Προέδρου του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης», κ. Ευθύμιου Κοντόπουλου.
Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του διατηρήθηκε χάρη στην εθελοντική προσπάθεια του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης», την υλική, οικονομική και ηθική στήριξη του ΟΣΕ, του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου, του Υπουργείου Πολιτισμού, των Διοικητικών Αρχών της Θεσσαλονίκης και ιδιωτών. Σήμερα λειτουργεί με την αποκλειστική φροντίδα του συλλόγου “Φίλοι του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης” χωρίς καμία επιχορήγηση με την βοήθεια χορηγών και την οικονομική συνδρομή των μελών και επισκεπτών.
Συλλογή
Η συλλογή του σιδηροδρομικού μουσείου εκτίθεται σε δύο χώρους ανάλογα με το είδος και το μέγεθος τους.
Κτίριο Στρατιωτικής Στάσης που περιλαμβάνει τις εξής αίθουσες:
Αίθουσα Μηχανοδηγού: Στον χώρο αυτό θα δούμε στολές μηχανοδηγού παλαιοτέρων ετών, σήματα, πινακίδες και μηχανισμούς ατμομηχανών και εξαρτήματα βαγονιών των Ελληνικών αλλά και ξένων σιδηροδρόμων κ.λ.π
Αίθουσα Σταθμάρχη: Στην αίθουσα αυτή εκτίθενται στολές σταθμαρχών των Ελληνικών σιδηροδρόμων αλλά και σιδηροδρόμων των βαλκανικών χωρών παλαιοτέρων ετών, διάφορα αντικείμενα που υπήρχαν σε ένα γραφείο σταθμάρχη όπως μηχανήματα επικύρωσης εισιτηρίων, σφραγίδες, τηλέγραφοι, παλαιές γραφομηχανές, σήματα και διακριτικά στολών, καπέλα, υπηρεσιακά υποδείγματα κυκλοφορίας αμαξοστοιχιών, έπιπλα, διάφορα έντυπα εποχής κ.λ.π.
Αίθουσα Τεχνολογίας Σιδηροδρόμου: Στην αίθουσα τεχνολογίας υπάρχουν εξαρτήματα εξοπλισμού των μηχανών έλξης (Ατμαμαξών και Δηζελαμαξών) όπως ταχογράφοι, χειριστήρια πέδης κ.λ.π, αλλά και εξοπλισμός σιδηροδρο μικών εγκαταστάσεων, σταθμών, συνεργείων, εξοπλισμός σηματοδότησης , ισόπεδων διαβά σεων και γραμμής όπως τηλεφωνικά κέντρα , τηλέγραφοι , καταγραφικά γραμμής κ.λ.π.
Αίθουσα Κανονισμών και λοιπών εκθεμάτων: Εδώ υπάρχουν παλαιά έντυπα, νομοθεσίες, κανονισμοί λειτουργίας των σιδηροδρόμων , εγχειρίδια χειρισμών και επισκευής μηχανών έλξης και βαγονιών, εκπαιδευτικά και ιστορικά έντυπα, υπηρεσιακά υποδείγματα, παλαιά ρολόγια, φανοί πορείας και σήμανσης.Εδώ υπάρχει η καρέκλα που καθόταν ο Ε. Βενιζέλος κατά την επιβολή των όρων ανακωχής της Βουλγαρίας το 1913.
Κεντρική Αίθουσα: Τους τοίχους εδώ κοσμούν οι περίτεχνες μαρκετερί ,πρόκειται για την επεξεργασία επιφανειών ξύλου με κομμάτια άλλου ξύλου με σκοπό τη διακόσμηση μιας επιφάνειας του και αποτελούσαν μέρος των εσωτερικών επενδύσεων των οχημάτων Orient Express.Ακόμη εδώ βρίσκεται ο νιπτήρας του διαμερίσματος του Ελληνικού βασιλικού οχήματος που χρησιμοποιούσαν οι βασιλείς της Ελλάδος κατά το παρελθόν.Σπάνιες και αρκετά παλαιές φωτογραφίες κοσμούν τους τοίχους όλων των χώρων του μουσείου.
Υπαίθριος Χώρος όπου βρίσκονται:
Ατμάμαξα Ζα 30: Μία σπάνια ατμάμαξα που σώζεται ίσως η μοναδική σε όλη την Ευρώπη.Κατασκευάστηκε στην Γερμανία, μαζί άλλες περίπου 75 ατμάμαξες, κάτω από την καθοδήγηση του Alfred de Glehn από το 1894 έως το 1901.
Ατμάμαξες Δα: Δύο ατμάμαξες της παραπάνω σειράς κατασκευής 1944 (UTATC) οι Δα 55 & Δα 63, που λειτουργούσαν στο δίκτυο των ΣΕΚ σαν μηχανές ελιγμών.
Όχημα εστιατόριο Orient Express: Ένα σπάνιο όχημα εστιατόριο, εξαιρετικής ομορφιάς, κατασκευής 1927 του εργοστασίου The Birmingham Railway Carriage & Wagon Co. Ltd. Builders – Smethwick, England που εκτελούσε δρομολόγια του περίφημου και σε όλους γνωστό τρένου Orient Express στην διαδρομή Παρίσι – Κωνσταντινούπολη, τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα. Συναρπαστικός και ατμοσφαιρικός ο εσωτερικός του διάκοσμος μας γυρίζει πίσω, στις αρχές του αιώνα.
Κλινάμαξα CIWL: Μία Κλινάμαξα CIWL κατασκευής 1949 του εργοστασίου Societe Anonyme Ateliers Metallurgiques Nivelles (Belgique)
Χειροκίνητη Δραιζίνα: Μία χειροκίνητη Δραιζίνα η αποκαλούμενη και “τουλούμπα” , που χρονολογείται από τις αρχές του 20ου αιώνα, βρίσκεται πάνω στις ράγες έτοιμη σε λειτουργία. Ο επισκέπτης μπορεί κάνονας χρήση του μηχανισμού να μετακινηθεί και να καταλάβει την ευκολία της μετακίνησης του οχήματος σε σιδηροτροχιές.
Δραιζίνες: Αυτοκινούμενες Δραιζίνες για την μεταφορά προσωπικού και εφοδίων του ΣΕΚ (ΟΣΕ) που χρησιμοποιούταν για τον έλεγχο και την επισκευή των γραμμών τα παλαιότερα χρόνια.
Εμπορικά οχήματα: Σπάνια εμπορικά οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων παλαιοτέρων ετών, που σήμερα δεν κυκλοφορούν. Ανάμεσα στα άλλα διακρίνουμε μια φορτάμαξα με φυλακίδα τροχοπεδητού,για τον χειρισμό χειροκίνητης πέδης, που χρονολογείται, από το 1873.Το παραπάνω όχημα ανήκε στην εταιρεία των Ανατολικών Σιδηροδρόμων ( C.O) .
Στον υπαίθριο χώρο του μουσείου υπάρχουν ακόμη χειροκίνητοι γερανοί, μηχανισμοί για την κατασκευή και συντήρηση των μεταλλικών γεφυρών, σιδηροτροχιές διαφόρων προφίλ και πλάτους, βαγονέτα ορυχείων, εξαρτήματα εγκαταστάσεων σταθμών, σημαφόροι, εξαρτήματα και υλικά σηματοδότησης, τηλεπικοινωνιών, ισόπεδων διαβάσεων. Πολλοί μηχανισμοί και εργαλεία που δεν χρησιμοποιούνται σήμερα, όπως καμινευτήρια, συστήματα διάτρησης σιδηροτροχιών, χειροκίνητοι γρύλοι ανύψωσης , εργαλεία χειρός και πολλά άλλα σπάνια εκθέματα βιομηχανικής κληρονομιάς .
Εκπαιδευτικός Ρόλος
Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης μπορούν να επισκεφθούν μαθητές όλων των τάξεων και βαθμίδων,να γνωρίσουν τους χώρους του και να χαρούν τον όμορφο υπαίθριο χώρο. Η ενημέρωση γίνεται από άτομα με γνώσεις τόσο ιστορικές που αφορούν την ιστορία του σιδηρόδρομου, όσο και τεχνολογικές που αφορούν τα τρένα και τον σιδηρόδρομο.
Έχει καθαρά εκπαιδευτικό χαρακτήρα μιας και γίνεται εκτενής αναφορά στην ιστορία, στην δομή και μορφή του κεντρικού κτιρίου του μουσείου σε σχέση με την ιστορία της Θεσσαλονίκης ,όσο και για το τροχαίο υλικό (ατμομηχανές ,οχήματα,κ.λ.π) που βρίσκεται στον υπαίθριο χώρο. Ανάμεσα στα άλλα γίνεται αναφορά στην ιστορία του σιδηροδρόμου βλέποντας τις ατμομηχανές που υπάρχουν και τα παλαιά οχήματα, αλλά και στην σιδηροδρομική τεχνολογία.
Ο μαθητής και γενικότερα ο επισκέπτης μπορεί να συζητήσει και να λύσει απορίες γύρω από την δομή και λειτουργία του σιδηροδρόμου ,αλλά και να δει στην πράξη θέματα φυσικής όπως η τριβή, η ολίσθηση, η κύλιση,η πέδη και πολλά θέματα που αφορούν την υποδομή των σιδηροδρομικών γραμμών και την τεχνολογία τους, την εξέλιξη των επικοινωνιών από τον τηλέγραφο μέχρι σήμερα, την εξέλιξη της σηματοδότησης στην ασφάλεια των κινήσεων των τρένων .
Παράλληλα η θέση του Σιδηροδρομικού Μουσείου Θεσσαλονίκης είναι τέτοια που επιτρέπει την ασφαλή επαφή με τον σιδηρόδρομο του σήμερα επειδή βρίσκεται δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές από όπου περνούν τα τρένα. Το μουσείο συνεπώς συνδυάζει την ιστορία με την τεχνολογία, το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον του σιδηρόδρομου γενικότερα.
Γίνεται ακόμη εκτενής αναφορά στον οικολογικό ρόλο του σιδηρόδρομου και γενικότερα στην συμβολή του στην προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομία των φυσικών πόρων και ενέργειας. Μεγάλη σημασία δίνεται στον κοινωνικό χαρακτήρα αυτού μέσου μαζικής μεταφοράς και την σχέση του με τις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό.
Απώτερος σκοπός του είναι η γνωριμία και εξοικείωση των μαθητών και όλων των επισκεπτών με το οικολογικότερο μέσο μαζικής μεταφοράς εμπορευμάτων και ανθρώπων.
Ώρες λειτουργίας
Δευτέρα
10:00 - 14:00
Τρίτη
10:00 - 14:00
Τετάρτη
10:00 - 14:00
Πέμπτη
10:00 - 14:00
Παρασκευή
10:00 - 14:00
Σάββατο
Κλειστά
Κυριακή
Μετά από τηλεφωνική συνενόηση
Διεύθυνση
Διεύθυνσή:
Μοναστηρίου 3, 563 34, Ελευθέριο Κορδελιό
Τηλ
+30.2310559590
E-mail:
Ιστός:
museumfinder.gr
sidirodromikanea
