Η εποχή των ατμήλατων μηχανών ζωντανεύει καθώς ένας από τους παλαιότερους μηχανοδηγούς, ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης, θυμάται. Είχε κάνει τη διαδρομή Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη 4.000 φορές Και τώρα, κύριε Σοφρώνη; «Συγκινούμαι». Ο εβδομηντάχρονος άνδρας περπατάει κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής. Ανάμεσα στις δύο ράγες.
Και τώρα, κύριε Σοφρώνη;
«Συγκινούμαι».
Ο εβδομηντάχρονος άνδρας περπατάει κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής. Ανάμεσα στις δύο ράγες.
Από κάπου μακριά ακούγεται το σφύριγμα του τρένου. Αυτός όμως δεν κάνει την παραμικρή κίνηση ανησυχίας. Δεν στρέφει το κεφάλι πίσω. Σαν να είναι σίγουρος ότι έχει πάρει τη σωστή ράγα.
«Μη νοιάζεσαι, θα περάσει από τη διπλανή γραμμή το τρένο» μουρμουρίζει και συνεχίζει το περπάτημα.
Συγκίνηση, ε;
«Είχα 14 χρόνια να έρθω στο μηχανοστάσιο…».
Τόσα πολλά; Γιατί;
«Από τότε που πήρα τη σύνταξη. Δεν αντέχω να βλέπω τα τρένα χωρίς εμένα».
Ταχαίνει το βήμα του. «Δεκατέσσερα χρόνια έλεγα σήμερα θα ‘ρθω, αύριο θα ‘ρθω. Αλλά κάπου το φοβόμουν. Σήμερα το πήρα απόφαση. Και όμως τώρα που σου μιλάω συγκινούμαι… Να την…».
Σε μια άκρη του μηχανοστασίου του ΟΣΕ στη Δράμα, ακίνητη αλλά καλοσυντηρημένη, η ατμομηχανή «τύπου ΑΒ», κατασκευής του 1944, μοιάζει να περιμένει αυτή τη συνάντηση με τον κ. Σοφρώνη Θεοδωρίδη, συνταξιούχο μηχανοδηγό που υπηρέτησε στους ελληνικούς σιδηροδρόμους από τον Ιούλιο του 1954 ως τον Αύγουστο του 1985. Υστερα από 14 χρόνια λοιπόν ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης ανεβαίνει με σιγουριά τα τέσσερα σιδερένια σκαλοπάτια που οδηγούν στη θέση του μηχανοδηγού. Ετσι κι αλλιώς πολλά έχουν αλλάξει σε αυτά τα 14 χρόνια· και για την ατμομηχανή και για τον μηχανοδηγό.
Αυτή τη στιγμή όμως ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης αισθάνεται «όπως παλιά». Τότε που, όπως λέει, «ταξίδευα Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη. Και ξέρεις κάτι; Πριν από λίγες ημέρες κάθησα και υπολόγισα πόσες φορές έκανα τη διαδρομή. Και έβγαλα τον αριθμό 4.000. Ναι, 4.000 φορές πήγα τούτη την ατμομηχανή από τη Θεσσαλονίκη στην Αλεξανδρούπολη».
Στο μηχανοστάσιο του ΟΣΕ της Δράμας δεν υπάρχει πλέον και πολλή δουλειά. Με τον εκσυγχρονισμό του ΟΣΕ το μηχανοστάσιο αυτό που εγκαταστάθηκε στη Δράμα στις αρχές του αιώνα θεωρείται μάλλον περιττό. Τουλάχιστον για τη διοίκηση του ΟΣΕ. Διαφορετική βέβαια είναι η άποψη των εργαζομένων: «Εμείς λειτουργούμε εδώ ακόμη και σε 24ωρη βάση. Καλύπτουμε όλες τις επισκευές σε τρένα και τροχαίο υλικό από τη Δράμα ως την Αλεξανδρούπολη. Συνολικά 212 χιλιόμετρα» λέει ο κ. Σίμος Μαυρίδης, αρχιτεχνίτης. Η εμπειρία των 25 τεχνιτών του μηχανοστασίου της Δράμας είναι σημαντική: «Επισκευάζουμε τα πάντα. Και, το κυριότερο, λειτουργούμε σαν ομάδα» λέει ο κ. Κώστας Λυκίδης: «Γεννηθήκαμε σιδηροδρομικοί. Εχουμε τον σιδηρόδρομο στο πετσί μας. Είναι κρίμα να κλείσει το μηχανοστάσιο».
Εδώ φυλάσσονται και οι τρεις ατμήλατες μηχανές. Οι δύο κατασκευής του 1944. Η τρίτη, η παλαιότερη, κατασκευής του 1928. «Εμείς τις συντηρούμε, εμείς τις νοιαζόμαστε. Η διοίκηση είχε προγραμματίσει την πραγματοποίηση εκδρομών με αυτές τις ατμήλατες μηχανές στην κοιλάδα του Νέστου. Εκεί όπου δεν πηγαίνει ούτε αυτοκίνητο. Τίποτε δεν έγινε» μονολογεί ο κ. Σίμος Μαυρίδης.
Ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης είναι εξαιρετικά αγαπητός ανάμεσα στους εν ενεργεία συναδέλφους του. «Μόνο που δεν έρχεται στο μηχανοστάσιο. Πηγαίνει μόνο ως τον σταθμό» λένε οι τεχνίτες. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Από τη θέση του μηχανοδηγού ο κόσμος είναι διαφορετικός:
«Το κάρβουνο δεν άναβε εύκολα. Επρεπε μετά να σηκώσουμε τον ατμό. Καταλαβαίνεις τι σημαίνει ένα ολόκληρο τρένο να κινείται με νερό; Γιατί τι είναι ο ατμός; Νερό είναι».
Πόση ώρα έπαιρνε να «σηκώσετε» τον ατμό;
«Μπορεί να χρειάζονταν και τρεις ώρες. Ανάλογα με την εμπειρία. Εγώ προς το τέλος έβαζα μπρος τη μηχανή ακόμη και μέσα σε μία ώρα».
Το γκάζι πού είναι;
«Ποιο γκάζι; Δεν υπήρχε γκάζι. Το «ρεγουλατόρ» θες να πεις. Από εκεί που ρυθμιζόταν η πίεση του ατμού. Ετσι κανόνιζες και την ταχύτητα του τρένου».
Εχει πολλά να θυμηθεί. Οπως την ημέρα εκείνη, τον Δεκέμβριο του 1969, που τουμπάρισε με την ατμομηχανή από ύψος 8 μέτρων και έπεσε στον Νέστο.
Ηταν με αυτήν εδώ την ατμομηχανή;
«Ναι, με αυτή την ατμομηχανή πάνω στην οποία βρισκόμαστε».
Και πώς έγινε;
«Εβρεχε ασταμάτητα. Σε μια στροφή ακούω τη φωνή του βοηθού: «Πιάσε, δεν βλέπω τη γραμμή». Εκανα «ακαριαία πέδηση» αλλά ήταν αργά. Τουμπάραμε».
Γλιτώσατε πάντως…
«Βοήθησε η Αγία Βαρβάρα. Ηταν παραμονή της γιορτής της. Εχτισα εκκλησάκι. Και μετά που έκανα ένα παιδί Βαρβάρα το έβγαλα… Εφέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τότε. Δόξα τω Θεώ, είμαι καλά».
Ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης οδηγούσε τις ατμήλατες μηχανές ως το 1979. Τότε προήχθη «κατ’ εκλογήν» σε οδηγό ντιζελομηχανής. «Επρεπε να καταργηθούν οι ατμήλατες. Καμιά φορά ήταν και επικίνδυνες. Καθώς έτρεχαν πετούσαν αναμμένα κάρβουνα στον αέρα. Το καλοκαίρι μπορούσες να προκαλέσεις και πυρκαϊά χωρίς να το πάρεις χαμπάρι».
Η ζωντανή ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων. Ο κ. Σοφρώνης Θεοδωρίδης δεν θέλει να κατεβεί από την ατμομηχανή «του». Παρατηρεί τα έμβολα, το ρεγουλατόρ, τον καπνοθάλαμο, τα όργανα, τους σιδερένιους «ασήκωτους» μοχλούς. Κάποια στιγμή λέει με αποφασιστικότητα: «Μπορώ να τη βάλω τώρα μπροστά»· αλλά αμέσως μετά σαν να ξανάρχεται στην πραγματικότητα συμπληρώνει: «Συγκινούμαι».
ΑΡΓΥΡΗΣ ΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
24 Νοεμβρίου 2008
tovima.gr
