Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2020

Ο Σύλλογος Φίλων Σιδηροδρόμου Αθήνας για το ιππήλατο τραμ και το προσωνύμιο «Κωλοσούρτης».

Κύριε Γιαννακίδη Χρήστο 
Διαβάσαμε την ανάρτησή στα «Σιδηροδρομικά Νέα» σχετικά με το ιππήλατο τραμ της Αθήνας και τον «Κωλοσούρτη» και με έκπληξή μας παρατηρήσαμε ότι, παρ’ όλο που όλες οι αναρτήσεις σας είναι εμπεριστατωμένες και με σωστή πληροφόρηση, στο θέμα αυτό, εκ λάθους προφανώς του συντάκτη του κειμένου παρεισέφρησε ένα σοβαρό λάθος.

Αναφέρεται δηλαδή ότι το ιππήλατο τραμ ήταν αυτό στο οποίο οι Αθηναίοι έδωσαν το προσωνύμιο «Κωλοσούρτης». Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. 
Η Βελγική εταιρεία που ανέλαβε την κατασκευή και εκμετάλλευση ενός δικτύου ιπποτροχιόδρομου στην Αθήνα (δεν είχε βρεθεί ακόμα τρόπος κίνησης των τροχιοδρόμων και των σιδηροδρόμων με ηλεκτρισμό), είχε αναλάβει την υποχρέωση να λειτουργήσει παράλληλα και έναν ατμήλατο τροχιόδρομο. Το πρώτο τμήμα του δικτύου του ιππήλατου τραμ λειτούργησε το 1882, ο ατμήλατος όμως τροχιόδρομος εγκαινιάσθηκε μόλις το 1887. Η αφετηρία του ήταν αρχικά επί της λεωφόρου Αμαλίας, 

προ των Ανακτόρων (σημερινή Βουλή), αργότερα όμως μεταφέρθηκε στην οδό Πανεπιστημίου, στο ύψος περίπου του κτιρίου της Ακαδημίας των Αθηνών. Ο τροχιόδρομος αυτός, που αποτελούνταν από μία τροχιοδρομικού τύπου ατμομηχανή η οποία έσερνε 3-5 συνήθως επιβατάμαξες, δια μέσου του Μακρυγιάννη, του Κουκακίου, της Καλλιθέας και των Τζιτζιφιών τερμάτιζε στην κοσμική τότε λουτρόπολη του Νέου Φαλήρου, στο ύψος περίπου του σιδηροδρομικού σταθμού των «Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς (ΣΑΠ)». Ένας άλλος κλάδος του όμως, όταν έφθανε στο θαλάσσιο μέτωπο των Τζιτζιφιών, συνέχιζε αριστερά μέχρι την αρχή του σημερινού Παλαιού Φαλήρου, όπου βρίσκονταν τότε και ο Ζωολογικός Κήπος της Αθήνας. Αργότερα, ένας άλλος ανάλογος ατμοτροχιόδρομος εκκινούσε και από τον Πειραιά και δια μέσου της σημερινής οδού Ηρώων Πολυτεχνείου τερμάτιζε και αυτός στο Νέο Φάληρο. 

Η ατμάμαξα του ατμοτροχιόδρομου είχε «ποδιές» στις δύο της πλευρές της, ώστε να καλύπτονται οι ρόδες της, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι «σέρνεται» στο έδαφος. Λόγω δε της μικρής ιπποδύναμής της, ορισμένες φορές, στις ανηφόρες της Γαργαρέττας και της Πύλης του Αδριανού, δυσκολεύονταν να προχωρήσει, παρόλα τα αγκομαχητά και τον καπνό που έβγαζε από το φουγάρο του, υπήρξαν δε φορές που οι επιβάτες του ατμοτροχιόδρομου κατέβαιναν και «σπρώχνανε» τον μεταφορέα τους! Η δυσκολία του λοιπόν να κινηθεί και η εντύπωση, λόγω των «ποδιών», ότι σέρνονταν στο έδαφος, έκανε τους Αθηναίους να δώσουν στον φτωχό τον ατμοτροχιόδρομο την προσωνυμία του «Κωλοσούρτη». Αντίθετα, τα ιππήλατα τραμ, ελκόμενα από δύο ή τρία ουγγαρέζικα δυνατά άλογα, δεν παρουσίαζαν κανένα πρόβλημα στην κίνησή τους. Ο ατμοτροχιόδρομος έπαψε να λειτουργεί το 1908, όταν γίνονταν οι εργασίες για την αντικατάσταση των ιπποτροχιοδρόμων με ηλεκτροκίνητα τραμ, διότι διερράγη ο καυστήρας (λόγω παλαιότητας) μιας ατμάμαξάς του, με αποτέλεσμα τον θάνατο κάποιων εκ των μεταφερομένων. Τον ατμοτροχιόδρομο ο Αλ. Φιλαδελφεύς τον αποκάλεσε σε ένα του χρονογράφημα «μελαμψόν και φλεγέθον ατμόπνουν θηρίον ...». ( βλέπε περισσότερα στην έκδοση του «"Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς «Οι τροχιόδρομοι Αθηνών - Πειραιώς Πάτρας και Καλαμάτας» των Γ. Τόγια, Σπ. Φασούλα και Γ. Χανδρινού) .

Εκ του Διοικητικού Συμβουλίου
 Ο Πρόεδρος                 Ο Γ. Γραμματέας 

Πέτρος  Ράλλης        Φώτης Λυκομήτρος
                                                    

 «Σ.Ν.» Το θέμα δεν γράφτηκε από τα «Σ.Ν.» αλλά  είναι αντιγραφή από το σαϊτ  gargalianoionline.gr, όπως αναφέρουμε ως πηγή 

Σας   ευχαριστούμε για την επικοινωνία σας και τις επισημάνσεις σας, οι οποίες ήταν κατατοπιστικές