Εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών για τα μικρά ποσά, ελάχιστες δόσεις για τα ελαφρώς υψηλότερα και επιστροφή ποσών στα «ρετιρέ» εντός τετραετίας ή πενταετίας δρομολογεί η κυβέρνηση για 2.500.000 συνταξιούχους, στον απόηχο της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Το υπουργείο Οικονομικών έχει λάβει εντολή από το Μέγαρο Μαξίμου ώστε να δοθεί λύση «μία και έξω» για όσους υπέστησαν μικρές περικοπές, ενώ για τις μεγαλύτερες να υπάρξει ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα επιστροφής τους, με βάση τα δημοσιονομικά περιθώρια. Με βάση τα σενάρια που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, τα μικρά ποσά θα εξοφληθούν εφάπαξ ή σε 2-4 εξαμηνιαίες δόσεις, ενώ για τα μεγαλύτερα σε βάθος τουλάχιστον 4 ετών.
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις που έχουν γίνει στους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας, δεν είναι δυνατόν να πάρει ένας συνταξιούχος του ΙΚΑ επιστρεφόμενο ποσό €600 σε 4 ή 6 εξαμηνιαίες δόσεις, καθώς θα χαρακτηριστούν ως… ψίχουλα, ενώ ένας συνταξιούχος ΔΕΚΟ ή τράπεζας ακόμη και με 4 ή 5 ετήσιες δόσεις θα λαμβάνει €1.000 ή €1.500 ή και €2.500. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για επιστροφή των αναδρομικών όσων προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη (περίπου 250.000) έχει ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης, η οποία φέρεται αποφασισμένη να καταβάλει οριζόντια τα οφειλόμενα ποσά στο σύνολο των δικαιούχων, χωρίς να χρειαστεί να προσφύγουν στα δικαστήρια όσοι δεν το έχουν πράξει έως σήμερα.
Επί της ουσίας, η κυβέρνηση θα ανάψει το «πράσινο φως» για την επιστροφή των αναδρομικών με πολιτικά κριτήρια και με βασικό στόχο να καλύψει το συντομότερο δυνατόν τους χαμηλοσυνταξιούχους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και να επιστρέψει σε περισσότερες δόσεις τα αντίστοιχα ποσά όσων προέρχονται από τα «ευγενή ταμεία». Δηλαδή, πρόκειται και για μία πολιτική κίνηση που έχει ως στόχο να αφαιρέσει από την αξιωματική αντιπολίτευση το όποιο επιχείρημα διατυπώσει. Σημειώνεται ότι το κόστος των αναδρομικών εκτιμάται σε €3,9 δισ., από τα οποία το €1,9 δισ. αφορά τις κύριες και επικουρικές συντάξεις και τα υπόλοιπα €2 δισ. την επιστροφή των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα.
Στον προϋπολογισμό υπάρχει σχετική νομοθετική πρόβλεψη για την ετήσια χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος με ποσό που αντιστοιχεί στο 0,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Το συγκεκριμένο ποσό θα έφτανε φέτος στα €982 εκατ., ωστόσο, λόγω της ύφεσης και των στενών δημοσιονομικών περιθωρίων, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια. Πάντως, ακόμη και με ύφεση 10%, το ποσό που δυνητικά θα μπορούσε να διατεθεί για τη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος και κυρίως για την επιστροφή των αναδρομικών θα διαμορφωθεί περί τα €900 εκατ. Ωστόσο, στην κυβέρνηση εμφανίζονται σίγουροι ότι στο τέλος του έτους θα καταβληθεί μέρος των οφειλόμενων από αναδρομικά στο σύνολο των συνταξιούχων.
Τα 4 «tips» της απόφασης του ΣτΕ
Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δημιουργεί τρεις κατηγορίες δικαιούχων, με βάση όσα είχε αποφανθεί η Ολομέλεια το 2015 αλλά και όσα προβλέπονται στον νόμο Κατρούγκαλου.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Όσοι είχαν καταθέσει αγωγές έως τον Ιούνιο του 2015 δικαιούνται να λάβουν τα αναδρομικά, εφόσον προσέφυγαν έως τον Μάιο του 2016.
2. Όσοι κατέθεσαν προσφυγές μετά τον Ιούνιο του 2015 θα λάβουν τα αναδρομικά έως και τον Μάιο του 2016. Πρόκειται για τον κύριο όγκο των συνταξιούχων.
3. Όσοι δεν έχουν ασκήσει ένδικα μέσα θα καλυφθούν από την πολιτική απόφαση της κυβέρνησης και θα λάβουν τα ποσά που αντιστοιχούν στο σχετικό 11μηνο.
4. Δεν δίνονται αναδρομικά ποσά για την περίοδο μετά τον Μάιο του 2016.
Η πολιτική απόφαση της κυβέρνησης έχει ως κύριο στόχο να καλύψει κυρίως την τρίτη κατηγορία συνταξιούχων, καθώς μέχρι και αυτήν τη στιγμή θεωρητικά παραμένουν ακάλυπτοι, με βάση την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Εάν η κυβέρνηση αποδεχόταν μόνο την απόφαση του ΣτΕ, αφήνοντας ακάλυπτους περί τα 2.300.000 συνταξιούχους, θα είχε τεράστιο πολιτικό κόστος. Επιπλέον, αν αυτή η κατηγορία έμενε ακάλυπτη, τότε τα δικαστήρια θα πάθαιναν… black out, ενώ η πολιτική λύση που θέλει να δώσει η κυβέρνηση στοχεύει και στην ακύρωση των προσφυγών από τους 250.000 που ήδη έχουν καταθέσει αγωγές.
Σύμφωνα με αρμόδια «πηγή» που μίλησε στο «Π», «δεν γίνεται να αφήσουμε εκατομμύρια συνταξιούχους να μπουν σε μια ταλαιπωρία κατάθεσης προσφυγών μέσω δικηγορικών γραφείων, η οποία θα έχει σημαντικό οικονομικό κόστος, ενώ θα προκαλέσει συμφόρηση στα δικαστήρια».
Τα 10 καθοριστικά σημεία για συνταξιούχους, χήρους/ες και κληρονόμους
Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει προκαλέσει ήδη σύγχυση στους συνταξιούχους, αλλά και διχογνωμία μεταξύ του νομικού κόσμου.
Με βάση αυτήν, υπάρχουν 10 σημεία-κλειδιά, τα οποία καθορίζουν τον οδικό χάρτη για την εφαρμογή της. Πιο συγκεκριμένα:
1. Όσοι δεν έκαναν αίτηση για διατήρηση του δικαιώματος της αγωγής δεν μπορούν πλέον να προχωρήσουν σε μια τέτοια ενέργεια διακοπής της παραγραφής, καθώς υπερτερεί η απόφαση του ΣτΕ. Όσοι δεν έχουν κάνει αίτηση καλούνται να το πράξουν έως το τέλος του 2020 για το έτος 2015 και έως το τέλος του 2021 για τις διεκδικήσεις του 2016. Αν κάποιος κάνει αίτηση διακοπής παραγραφής μόνο για τους 5 μήνες του 2016, τότε την 1/1/2021 θα παραγραφούν οι αξιώσεις για τους 6 μήνες του 2015. Όσοι υπέβαλαν αιτήσεις διακοπής της παραγραφής το 2018, μπορούν να καταθέσουν αγωγές έως το τέλος του 2023.
2. Όσοι άσκησαν αγωγές με αναδρομικά μέχρι τον Μάιο του 2016 δικαιώνονται από την απόφαση του ΣτΕ, αλλά δεν μπορούν να λάβουν αναδρομικά για το μετέπειτα διάστημα. Από την άλλη, όσοι κατέθεσαν αγωγές έως το τέλος του 2015 θα λάβουν αναδρομικά ποσά από το 2013, που έγιναν οι περικοπές, έως τον Μάιο του 2016, που τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος Κατρούγκαλου. Επιπλέον, όσοι κατέθεσαν αγωγές μετά τον Ιούνιο του 2015 θα λάβουν αναδρομικά μόνο για το ενδεκάμηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016.
3. Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ με βάση την πιλοτική δίκη αφορά ομαδική αγωγή συνταξιούχων του ΟΣΕ και ισχύει για 250.000 θιγόμενους που είχαν προσφύγει έως το 2018. Όσοι δικαιώθηκαν, θα λάβουν αναδρομικά μόνο για το 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016. Όσοι είχαν καταθέσει αγωγές από το 2013 και διεκδικούν αναδρομικά 40 μηνών, δεν πρόκειται να πάρουν τίποτα περισσότερο από τα ποσά που αντιστοιχούν στο επίμαχο ενδεκάμηνο, εκτός και αν υπάρξει μελλοντική απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που θα ανατρέψει τις αποφάσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης.
4. Όσες υποθέσεις αναδρομικών είχαν καταλήξει σε απόφαση πριν από την πιλοτική δίκη του ΣτΕ, τότε τα σχετικά ποσά πρέπει να επιστραφούν εντόκως με επιτόκιο 6%. Δηλαδή, οι 250.000 δικαιωμένοι της πιλοτικής δίκης κανονικά πρέπει να λάβουν τα ποσά με προσαύξηση 6% κατ’ έτος, αν και κάτι τέτοιο θεωρείται δύσκολο να υιοθετηθεί από την κυβέρνηση. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως μπορεί να ανοίξει νέος κύκλος διεκδικήσεων, με την κατάθεση αγωγών.
5. Οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις και στα Δώρα έχουν κριθεί αντισυνταγματικές, με την απόφαση του Ιουνίου του 2015. Η τελευταία απόφαση του ΣτΕ αφορούσε τα αναδρομικά των κύριων συντάξεων, λόγω του επανυπολογισμού Κατρούγκαλου, ο οποίος δημιούργησε διφορούμενες ερμηνείες, παρερμηνείες και… μπάχαλο. Συνεπώς, οι διεκδικήσεις των συνταξιούχων αφορούν το διάστημα Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016, τόσο για τις περικοπές στις κύριες και επικουρικές όσο και στα Δώρα.
6. Όσοι συνταξιούχοι έχουν επανυπολογισμένη σύνταξη και αρνητική προσωπική διαφορά (δηλαδή μείωση έναντι της παλαιάς σύνταξης), μπορούν να διεκδικήσουν αφαίρεση των μειώσεων, ώστε να προκύψει μεγαλύτερο ποσό για τη νέα σύνταξη. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έχει καμία σημασία η σύνδεση των αναδρομικών με την προσωπική διαφορά και οι συνταξιούχοι θα έχουν κανονικά επιστροφή των ποσών που αντιστοιχούν στις μειώσεις των αποδοχών τους κατά το επίμαχο ενδεκάμηνο. Από την άλλη, δεν μπορούν να διεκδικήσουν όμως αφαίρεση των μειώσεων από την επανυπολογισμένη σύνταξη.
7. Οι αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν αφορούν τους συνταξιούχους του Δημοσίου, οι οποίοι πληρώνονται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Για τους συγκεκριμένους, πρέπει να υπάρξει ξεχωριστή απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Μάλιστα, ενδέχεται η σχετική απόφαση να περιλαμβάνει, πέραν των αναδρομικών που προβλέπονται για τα λοιπά ταμεία, και την επιστροφή των ποσών που αντιστοιχούν στην Εισφορά Αλληλεγγύης. Σημειώνεται ότι η επιβολή της εισφοράς στις μεικτές συντάξεις άνω των €1.400 έχει κριθεί αντισυνταγματική από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κάτι που σημαίνει ότι για 600.000 συνταξιούχους του Δημοσίου θα προκύψουν και έξτρα ποσά πέραν των αναδρομικών του ενδεκαμήνου.
8. Η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί οδηγό για τα αναδρομικά και των κύριων συντάξεων του ΝΑΤ, οι οποίες είχαν μειωθεί κατά 7%. Με βάση τη σχετική απόφαση του Εφετείου το 2019, όποιος προσφεύγει, δικαιώνεται. Άρα, οι επιστροφές είναι πολύ πιθανές με βάση την απόφαση του ΣτΕ. Σημειώνεται ότι οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ δεν υπέστησαν μείωση με βάση τον νόμο 4051 και τα αναδρομικά που δικαιούνται αφορούν τη μείωση του νόμου 4093.
9. Οι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας (σύζυγος ή και παιδιά) θα λάβουν κανονικά τα αναδρομικά του ενδεκαμήνου, εφόσον κατά το επίμαχο ενδεκάμηνο ο θανών είχε υποστεί αντισυνταγματικές περικοπές στην κύρια και επικουρική σύνταξη.
10. Εφόσον η σύνταξη δεν έχει μεταβιβαστεί στον/στη σύζυγο ή στα τέκνα του θανόντος, τότε δικαιούχοι των αναδρομικών είναι οι νόμιμοι κληρονόμοι, δηλαδή συγγενείς 1ου, 2ου ή και 3ου βαθμού, καθώς και όσοι αναφέρονται σε διαθήκη, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι θα έχουν προχωρήσει σε πράξη αποδοχής κληρονομιάς.
Πόσα παίρνουν
Από €600 έως και €11.000 καλείται να επιστρέψει ο κρατικός προϋπολογισμός στους 2.500.000 συνταξιούχους για τις αντισυνταγματικές περικοπές που αντιστοιχούν στο επίμαχο ενδεκάμηνο, ανάλογα με το Ταμείο και το ύψος της σύνταξης προ φόρου.
Όπως φαίνεται και από τους σχετικούς πίνακες, οι υψηλές συντάξεις Δημοσίου, αποστράτων Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, ΔΕΚΟ, τραπεζών, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ υπέστησαν κατά σειρά τις μεγαλύτερες περικοπές και συνεπώς οι δικαιούχοι έχουν λαμβάνειν αναλογικά υψηλότερα ποσά ως αναδρομικά. Στα αναδρομικά των 11 μηνών προστίθενται οι περικοπές των Δώρων, που υπολογίζονται σε €800 για το επίμαχο ενδεκάμηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016.
του Λουκά Αθ. Γεωργιάδη
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
