Σαν σήμερα πριν από 77 χρόνια σημειώθηκε μία από τις κορυφαίες πράξεις αντίστασης κατά της γερμανικής Κατοχής της Ελλάδας, που υπήρξε αποτέλεσμα συνεργασίας του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, υπό την καθοδήγηση βρετανών κομάντος, η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 μία ομάδα αποτελούμενη από δώδεκα κομάντος, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ, έπεσε με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας.
Ανάμεσά τους ήταν ο Ελλαδίτης Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Κύπριος με το κωδικό όνομα «Γιάννης».
Σκοπός τους, να έλθουν σε επαφή με έλληνες αντάρτες και να υλοποιήσουν την «Επιχείρηση Χάρλινγκ», που είχε σχεδιάσει το Συμμαχικό Στρατηγείο στο Κάιρο.
Το σχέδιο συνίστατο στην ανατίναξη μιας από τις τρεις γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού και Γοργοποτάμου (και οι τρεις βρίσκονται στον ορεινό όγκο του Μπράλλου), πάνω από τις οποίες διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Αθηνών.
Ήταν η μοναδική αξιόπιστη δίοδος προς τα λιμάνια της Νότιας Ελλάδας και η αχρήστευσή της θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική.
Βρισκόμαστε λίγο πριν από την Μάχη του Ελ Αλαμέιν, που θα έκρινε πολλά για την πορεία των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην περιοχή αυτή.
Τις επόμενες μέρες ο Μάιερς με τον λοχαγό Χάμσον κατόπτευσαν και τις τρεις πιθανές για σαμποτάζ περιοχές και έκριναν ότι η γέφυρα του Γεργοποτάμου ήταν ο ευκολότερος στόχος.
Έπρεπε, όμως, να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των αντάρτικων ομάδων για να έχει πιθανότητα επιτυχίας η επιχείρηση.
Στις 19 Νοεμβρίου ο Μάιερς έσπευσε προς συνάντηση του Ναπολέοντα Ζέρβα, ηγέτη του ΕΔΕΣ στο Μαυρολιθάρι Φωκίδας.
Την επομένη αφίχθη και ο ηγέτης του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης.
Όλοι συμφώνησαν ότι στόχος του σαμποτάζ θα ήταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου, ενός παραποτάμου του Σπερχειού ποταμού.
Τρεις μέρες αργότερα έγινε η κατόπτευση του χώρου από κοινή ομάδα ανταρτών και στις 22 Νοεμβρίου καταστρώθηκε το τελικό σχέδιο.
Η επιχείρηση ορίστηκε για τη νύχτα της 25ης Νοεμβρίου.
Η γέφυρα του Γοργοποτάμου φυλασσόταν από 100 ιταλούς και 5 γερμανούς στρατιώτες.
Η φρουρά διέθετε βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα και η εξουδετέρωσή της απαιτούσε κεραυνοβόλα ενέργεια.
Στην επιχείρηση αποφασίστηκε να λάβουν μέρος 150 άνδρες (86 του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και οι 12 κομάντος).
Το σχέδιο προέβλεπε την εξουδετέρωση ή την παρενόχληση της φρουράς από τους αντάρτες, την ώρα που οι κομάντος θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη της γέφυρας.
Στις 11:07 το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας.
Όλα κυλούσαν σύμφωνα με το σχέδιο και στη 1:30 το πρωί της 26ης Νοεμβρίου ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει στις 2:21 η ανατίναξη ενός δεύτερου, που την έβγαλε οριστικά εκτός λειτουργίας.
Εν τω μεταξύ, ένα τρένο με ιταλούς στρατιώτες εμποδίστηκε από τους αντάρτες και δεν μπόρεσε να προσφέρει ενισχύσεις.
Στις 4:30 το πρωί και ο τελευταίος αντάρτης είχε αποχωρήσει από την περιοχή του σαμποτάζ και βρισκόταν στην τοποθεσία Καλύβια, όπου ήταν το σημείο συνάντησης.
Από τους 150 άνδρες που έφεραν σε πέρας την «Επιχείρηση Χάρλινγκ» μόνο τέσσερις τραυματίστηκαν, ενώ η φρουρά της γέφυρας έχασε 20 με 30 στρατιώτες.
Σε αντίποινα, λίγες μέρες αργότερα στον χώρο της κατεστραμμένης γέφυρας εκτελέστηκαν 9 έλληνες πατριώτες.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό.
Όμως, οι επιπτώσεις της στο βορειοφρικανικό μέτωπο ήταν πολύ περιορισμένες, επειδή η εκτέλεση της επιχείρησης πραγματοποιήθηκε κατόπιν εορτής, έχοντας καθυστερήσει κατά δύο μήνες.
Στο διάστημα αυτό οι δυνάμεις του Ρόμελ, έχοντας χάσει τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, μετατοπίστηκαν δυτικότερα κι έτσι ο ανεφοδιασμός τους μέσω Ελλάδος δεν έπαιζε κανένα ρόλο.
Εκδηλώσεις μνήμης
Στις εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σήμερα, την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος στην ομιλία του υπογράμμισε τη σημασία του Γοργοποτάμου ως η κορυφαία πράξη μιας ενωτικής προσπάθειας.
«Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου για μας έχει έναν ιδιαίτερο συμβολικό χαρακτήρα. Γεφύρωσε τις διαχωριστικές γραμμές και συνιστά φωτεινό σύμβολο ομοψυχίας και πατριωτισμού» είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε:
«Αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για το τι μπορούμε να πετύχουμε όταν παραμερίζουμε τις αντιθέσεις, προσπερνάμε τα μικρά και συγκεντρώνουμε την εθνική μας ενέργεια στα μεγάλα».
«Ο στόχος», τόνισε, «για την ολόπλευρη ισχυροποίηση της χώρας επιβάλλει κοινωνικές και πολιτικές συγκλίσεις όπως επίσης επιβάλλει και δημιουργικές συνθέσεις. Επιτάσσει πατριωτική συνείδηση, σύνεση, συναίνεση και ρεαλισμό και σ' αυτή την προσπάθεια πρέπει να είμαστε όλοι μαζί».
Ο δήμαρχος Λαμίας, Θύμιος Καραΐσκος, ζήτησε να αναδειχθεί η σημασία της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου ως καθοριστικό στοιχείο της παγκόσμιας ιστορίας σημειώνοντας μεταξύ άλλων πως είναι η αφετηρία για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε με βάση εκείνα που ενώνουν όλους τους Έλληνες τις συνθήκες για την επόμενη μέρα.
Παρόντες στις εκδηλώσεις εκτός από τους εκπροσώπους των αντιστασιακών σωματείων ήταν ο μητροπολίτης Φθιώτιδας κ.κ. Συμεών, ο πρώην υπουργός, Χρήστος Σπίρτζης, ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας, Φάνης Σπανός, βουλευτές, ο πρώην ευρωβουλευτής, Νότης Μαριάς, όπως επίσης και εκπρόσωπος της Προεδρίας της Δημοκρατίας.
Στη φετινή 77η επέτειο ήταν παρούσα και η Νεοζηλανδή, Ροζαλίν Στέφενς, που είναι κόρη του Τομ Μπαρνς που ήταν ο άνθρωπος που εκείνη τη βραδιά της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου έβαλε τα εκρηκτικά και τα πυροδότησε.
nooz.gr
