Του Γιώργου Παπανικολάου
Μια άποψη που καλλιεργείται συστηματικά από τα ΜΜΕ και κάθε είδους "ειδήμονες", είναι ότι "οι κρατικές επιχειρήσεις είναι εκ φύσεως ανίκανες να σταθούν οικονομικά/επιχειρηματικά/αναπτυξιακά", "το ελληνικό κράτος καλύπτει με εκατομμύρια ευρώ το χρόνο τα ελλείμματα των ΔΕΚΟ" και ότι "η μόνη λύση είναι η ιδιωτική επιχείρηση και η ανταγωνιστική λειτουργία αυτών".
Το πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα που μου έρχεται στο νου όταν διαβάζω αυτή την άποψη, είναι τα γρήγορα τρένα (TGV), που λειτουργούν στα πλαίσια της κρατικής εταιρείας SNCF της Γαλλίας από το 1981 και βρίσκονται στην κορυφή της σιδηροδρομικής τεχνολογίας μεταφορών. Τα δρομολόγια δεν καθυστερούν ούτε δευτερόλεπτο και στα 40 χρόνια λειτουργίας τους δεν υπήρξε ούτε ένα θανατηφόρο ατύχημα (και έχουν μεταφέρει 1,7 δις επιβάτες). Στη Γαλλία, η ικανοποίηση των επιβατών απ τις σιδηροδρομικές μεταφορές αγγίζει το 85%.
Αντίθετα, στην Αγγλία που προχώρησαν στην ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρόμου, η παραμέληση των σταθμών και του δικτύου απ τους ιδιώτες και τα σοβαρά ατυχήματα με πολλούς θανάτους επιβατών που ακολούθησαν, τους ανάγκασαν να επανακρατικοποιήσουν το σιδηρόδρομο.
Στην Ελλάδα, Ο ΟΣΕ έγινε πειραματόζωο για την επιβολή των νεοφιλελεύθερων, αντεργατικών και αντιαναπτυξιακών μέτρων του Κόμματος των Μνημονίων. Το 2010 είχε ξεσπάσει ένας προπαγανδιστικός βομβαρδισμός της κοινής γνώμης, με σκοπό να πεισθούν οι πολίτες ότι "ο ΟΣΕ αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για τον φορολογούμενο πολίτη", "παράγει ελλείμματα", "οι εργαζόμενοι φταίνε", "δίνονται υπέρογκοι μισθοί", κά. Είναι έτσι;
Ο Ιδρυτικός νόμος του ΟΣΕ (Ν.Δ. 674/1970) καθόρισε τον κοινωνικό του χαρακτήρα (το Δημόσιο, δηλ η εκάστοτε κυβέρνηση, διαμορφώνει την τιμολογιακή του πολιτική, επιβάλλει μειωμένο εισιτήριο για ειδικές κοινωνικές ομάδες και την εκμετάλλευση άγονων (ζημιογόνων) γραμμών. Συγχρόνως όμως, νόμος (Ν.Δ. 1300/1972) υποχρεώνει το Δημόσιο να καταβάλλει στον ΟΣΕ τις αντίστοιχες "αντισταθμιστικές" αποζημιώσεις.
Αργότερα, με τον Ν 2671/98, νομοθετήθηκε σαν εναλλακτική λύση, αντί της χρηματοδότησης απ το Δημόσιο του ΟΣΕ, η καταφυγή του σε δανεισμό υπό την εγγύηση του Δημοσίου, η οποία (μαντέψτε) κατέληξε σε μοναδική και αποκλειστική λύση (επικαλούμενο το Δημόσιο εκ συστήματος "δημοσιονομικούς λόγους"), καταχρεώνοντας τον ΟΣΕ με υψηλά επιτόκια και δυσβάσταχτους τόκους. Απ το 2004 ..."καθιερώθηκε" επίσης η μη επιστροφή του ΦΠΑ στον ΟΣΕ.
Οι επιλογές της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας (λεπτομέρεια: όλως τυχαία, όλες τους υπήρξαν πάντοτε ένθερμοι υποστηρικτές του "θαύματος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας", του "ανταγωνισμού", του νεοφιλελευθερισμού και όλων των σχετικών) έπαιξαν επίσης το ρόλο τους ("έμπιστες" διοικήσεις, κακοδιοίκηση του Οργανισμού, αλόγιστες σπατάλες, χαριστικές παροχές σε "ημέτερους", ατιμώρητα σκάνδαλα επί σκανδάλων - για παράδειγμα, το 1998 αγοράστηκαν έναντι δισεκατομμυρίων, μηχανές ηλεκτροκίνησης, τη στιγμή που το δίκτυο ήταν στο σύνολό του δηζελοκίνητο...).
Θα μπορούσατε να φανταστείτε, τα ανταγωνιστικά προς τον Σιδηρόδρομο, Ιδιωτικά Μεταφορικά Μέσα, να κατασκευάζουν μόνα τους τις υποδομές τους (Λιμάνια, Αεροδρόμια, Δρόμους) και οι χρηματοδοτήσεις του Δημοσίου για άγονες γραμμές κλπ προς αυτά να μην καταβάλλονται στο ακέραιο;
Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Κυριάκος Κιουλάφας, σε μελέτη του για το ζήτημα του ΟΣΕ, κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι "ο ΟΣΕ υποχρεώνεται να λειτουργεί με πολιτικά κριτήρια, ενώ αξιολογείται με επιχειρηματικά κριτήρια".
Οι οπαδοί του "θαύματος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας" προτείνουν: "Πονάει δόντι; Κόψει κεφάλι. Στους ιδιώτες". Στη "χώρα που γεννήθηκε η Δημοκρατία", κανείς δεν σκέφτηκε να προτείνει: αξιοκρατία, διαφάνεια, Δημοκρατία;
Προτείνεται σαν λύση ο "ελεύθερος ανταγωνισμός", δηλαδή ένα φαινόμενο του προ-περασμένου αιώνα. Σήμερα επικρατούν τα μονοπώλια και τα καρτέλ και ο ανταγωνισμός υπάρχει μόνο σαν πρόσχημα και "βούτυρο στο ψωμί" των μεγαλοεπιχειρηματιών. Οι μεγάλες βιομηχανίες μπορούν να συνεννοούνται μεταξύ τους και να κερδίζουν τεράστια ποσά σε βάρος των καταναλωτών. Όλοι οι μεγάλοι επιχειρηματίες συνδέονται με τον πιο στενό τρόπο με στελέχη των μεγάλων κομμάτων (τα οποία "κάτι" κερδίζουν κι αυτά).
Σχετικά πρόσφατη είναι η αποκάλυψη του καρτέλ γάλακτος, όπου 17 εταιρείες (γαλακτοβιομηχανίες και αλυσίδες Σούπερ-Μάρκετ) τα βρήκαν μεταξύ τους με αποτέλεσμα πανάκριβα προϊόντα στα ράφια και χρεοκοπία των παραγωγών.
Η υπόθεση των "κουμπάρων" αμέσως μετά, ήρθε για να γελοιοποιήσει τον δήθεν "έλεγχο" της αγοράς απ την "Επιτροπή Ανταγωνισμού".
Το 2012 διαπιστώθηκε καρτέλ στην αγορά των πουλερικών, όπου 10 επιχειρήσεις που ελέγχουν το 80% της αγοράς, επί 15 χρόνια διαμόρφωναν "κοινή συναινέσει" τις τιμές των προϊόντων τους και είχαν μοιράσει τα δίκτυα διανομής.
Για να μην αναφέρουμε τα πετρέλαια (εδώ γελάμε), τις τράπεζες (εδώ κλαίμε/ούτε εισαγγελείς δεν επιτρέπεται να τις ελέγξουν, μόνο να τις ανακεφαλαιοποιούμε κάθε τόσο επιβάλλεται) και το γαϊτανάκι δεν έχει τελειωμό.
Γιώργος Παπανικολάου
