Στο σταθμό του μετρό που φέρει το συμβολικό όνομα Σύνταγμα (με την έννοια, ας το θυμηθούμε, του τρόπου οργάνωσης μιας πόλης) επιχειρείται να προσφερθεί μια νέα δημόσια εμπειρία η οποία θα μας προσκαλέσει να σκεφτούμε αν και πόσο μας λείπουν σήμερα οι Αγορές του δήμου,δηλαδή οι χώροι συνέλευσης στο κέντρο της πόλης όπου συγκεντρώνονται «οι πολίτες, ο λαός, οι απλοί άνθρωποι, αυτοί που δεν κατάγονται από αριστοκρατικό γένος, η δημοκρατική μερίδα της πόλης» για να συζητήσουν τα τρέχοντα προβλήματά τους.
Πιο συγκεκριμένα, ο χώρος του σταθμού του μετρό στο Σύνταγμα, ως χώρος δημόσιος εντός του οποίου μετακινούνται ιδιώτες, αποσκοπεί να αποτελέσει, σε πειραματική μορφή, τον τόπο διερεύνησης μιας γόνιμης οργανικής συνύπαρξης του ιδιωτικού με το δημόσιο.
Κεντρικός δημόσιος χώρος, έντονα συμβολικά επενδυμένος, ως χώρος μετακίνησης, μεταφοράς, μετάβασης, διέλευσης, ο οποίος ενώ βιώνεται συνήθως ως κενός χώρος ενός αναγκαίου κενού χρόνου, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χώρος νέων σύγχρονων μορφών Αγοράς όπου (εφόσον πληρώνονται οι αναγκαίοι όροι) οι πολίτες-επιβάτες θα μπορούν, αν το επιθυμούν, να μάθουν, να γνωρίσουν, να συνομιλήσουν, να (ανα)στοχαστούν γύρω από καίρια ζητήματα, στη γνώση των οποίων η πρόσβαση είναι πολύ άνισα κατανεμημένη μην επιτρέποντας, έτσι, σε όλους να αποκτήσουν τη γνώμη τους, μια ουσιαστική προϋπόθεση για την άσκηση των δικαιωμάτων του πολίτη.
Δύο συνελεύσεις
Στην προοπτική αυτή, στον πολυχώρο του σταθμού του μετρό «Σύνταγμα», διοργανώνουμε έναν πρώτο κύκλο δράσεων, δύο συνελεύσεις, με τις εξής θεματικές:
Ι. Οι πολίτες έχουν ανάγκη την κοινωνική επιστήμη 12.03.2019 & 13.03.2019
ΙΙ. Για μια σύγχρονη πολιτισμική δημοκρατία 22.03.2019 & 23.03.2019Ειδικότερα, η προβληματική της κάθε συνέλευσης, η οποία και οργανώνει τη λογική των δράσεων που θα αναπτυχθούν στο εσωτερικό τους, είναι η εξής:
Οι πολίτες έχουν ανάγκη την κοινωνική επιστήμη
Σε μια εποχή όπου παρατηρείται μια τεράστια ένταση ανάμεσα στο οικουμενικό νόημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις πρακτικές και τοπικές προϋποθέσεις της πραγματοποίησής τους καθίσταται περισσότερο από ποτέ αναγκαίος ο «εκπολιτισμός της άσκησης της πολιτικής εξουσίας». Μπορεί και πώς η κοινωνική επιστήμη να συμβάλει στην ενεργοποίηση της διαδικασίας αυτού του εκπολιτισμού; Μπορεί και πώς η κοινωνιολογία να συμβάλει μέσω της κατανόησης της κοινωνικής πραγματικότητας στη συλλογική διατύπωση μορφών ρεαλιστικού ιδεαλισμού, βασισμένων στη γνώση και όχι σε ευσεβείς πόθους και επιθυμίες, και ικανών να καταστήσουν την «κοινωνική πραγματικότητα απαράδεκτη», πράγμα που δεν σημαίνει να την καταστήσει αβίωτη, αλλά, αντίθετα, να συμβάλει στην απελευθέρωση των δυνατοτήτων που εσωκλείει;
Για μια σύγχρονη πολιτισμική δημοκρατία
Η αγάπη για την τέχνη, ως ζήτημα κοινωνικά καθορισμένο, ως προνόμιο τάξεων εφοδιασμένων όχι μόνο με ανώτερα οικονομικά μέσα αλλά, ταυτόχρονα, με ένα πολιτισμικό κεφάλαιο που τους επιτρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε συμβολικά αγαθά, συνεχίζει να προσφέρεται ως εργαλείο νομιμοποίησης των έντονων πολιτισμικών ανισοτήτων μεταξύ των κοινωνικών ομάδων που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες, όπως και τη δική μας. Είναι δυνατόν –και πώς– η συνείδηση και η γνώση των κοινωνικών συνθηκών ενός τέτοιου λογικού και πολιτικού σκανδάλου να υποδείξει με τρόπο σαφή και ορθολογικό τους σκοπούς και τα μέσα ενός μόνιμου πολιτικού αγώνα για την πρόσβαση όλων στον πολιτισμό και στα αγαθά της τέχνης;
Οι συνελεύσεις θα οργανώνονται στη βάση τριών μορφών δράσεων:
α. μόνιμες εκθέσεις με σκοπό την εξοικείωση των συμμετεχόντων-ενδιαφερομένων πολιτών με τη βασική προβληματική της συνέλευσης
β. ειδικά επεξεργασμένα συμμετοχικά σεμινάρια (με αντικείμενο τη θεματική της συνέλευσης) που θα απευθύνονται στους πολίτες με στόχο τον εφοδιασμό τους με κατάλληλα εργαλεία κατανόησης και επεξεργασίας θεμελιωδών διαστάσεων της θεματικής της συνέλευσης
γ. ειδικά οργανωμένες και συμμετοχικές δημόσιες συζητήσεις μεταξύ του κοινού και ειδικών της θεματικής της συνέλευσης
Τέλος, στο κλείσιμο κάθε διημέρου, προβλέπεται να παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας έρευνας κοινού που θα διεξάγεται κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των συνελεύσεων με στόχο τον αναστοχασμό όλων μας πάνω στον τρόπο με τον οποίο το επιβατικό κοινό υποδέχεται τις συνελεύσεις αυτές.
ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Ι
Οι πολίτες έχουν ανάγκη την κοινωνική επιστήμη
πρόγραμμα ΤΡΙΤΗ, 12.03.2019
10:00-22:00 Μόνιμη έκθεση*
16:00-17:00 Εγκαίνια Συνέλευσης
Παρουσίαση του σκεπτικού των συνελεύσεων και των δράσεών τους από τον καθ. Ν. Παναγιωτόπουλο
17:00-18:00 Συμμετοχικά σεμινάρια** (με τον Ν. Παναγιωτόπουλο)
“Τι είναι κοινωνική πραγματικότητα;”, “Είναι/δεν είναι του γούστου μου”
Το νόημα της εργασίας
“Η κοινή γνώμη δεν υπάρχει”
Η ανδρική κυριαρχία
18:30-19:00 Θεατρική παράσταση «Η κοινωνιολογία στη θεατρική σκηνή»
19:00-21:00 Δημόσια συμμετοχική συζήτηση
Ο κοινωνικός επιστήμονας βλάπτει σοβαρά την αποπολιτικοποίηση
Στη συζήτηση συμμετέχουν οι Βασίλης Καρδάσης, Θωμάς Μαλούτας, Ανδρέας Νοταράς, Νίκος Παρασκευόπουλος, Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Τη συζήτηση συντονίζει ο Μανώλης Πιμπλής.
πρόγραμμα ΤΕΤΑΡΤΗ, 13.03.2019
10:00-22:00 Μόνιμη έκθεση*
16:00-18:00 Συμμετοχικά σεμινάρια** (με τον Ν. Παναγιωτόπουλο)
“Στο όνομα του λαού”
Σχολική αριστεία-καλαισθησία και πώς παράγονται
Τι είναι “κοινωνικό πρόβλημα”
Τα “αριθμητικά δεδομένα” και η εγκυρότητά τους
18:30-19:00 Θεατρική παράσταση «Η κοινωνιολογία στη θεατρική σκηνή»
19:00-21:00 Δημόσια συμμετοχική συζήτηση
Κοινωνική επιστήμη-ενημέρωση-δημοκρατία
Στη συζήτηση συμμετέχουν οι Αννέτα Καββαδία, Γιώργος Κόκκινος, Μανώλης Κοττάκης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Κωστής Παπαϊωάννου, Δημήτρης Χαραλάμπης, Δημήτρης Ψαρράς.
Τη συζήτηση συντονίζει η Αννέτα Καββαδία.
21:00-22:00 Οι πολίτες παίρνουν το λόγο***
Τόπος συνελεύσεων: Πολυχώρος σταθμού μετρό στο Σύνταγμα
Οι πολίτες έχουν ανάγκη την κοινωνική επιστήμη
Σε μια εποχή όπου παρατηρείται μια τεράστια ένταση ανάμεσα στο οικουμενικό νόημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις πρακτικές και τοπικές προϋποθέσεις της πραγματοποίησής τους καθίσταται περισσότερο από ποτέ αναγκαίος ο «εκπολιτισμός της άσκησης της πολιτικής εξουσίας». Μπορεί και πώς η κοινωνική επιστήμη να συμβάλει στην ενεργοποίηση της διαδικασίας αυτού του εκπολιτισμού; Μπορεί και πώς η κοινωνιολογία να συμβάλει μέσω της κατανόησης της κοινωνικής πραγματικότητας στη συλλογική διατύπωση μορφών ρεαλιστικού ιδεαλισμού, βασισμένων στη γνώση και όχι σε ευσεβείς πόθους και επιθυμίες, και ικανών να καταστήσουν την «κοινωνική πραγματικότητα απαράδεκτη», πράγμα που δεν σημαίνει να την καταστήσει αβίωτη, αλλά, αντίθετα, να συμβάλει στην απελευθέρωση των δυνατοτήτων που εσωκλείει;
* ΜΟΝΙΜΗ ΕΚΘΕΣΗ
Μια σύνθεση από εγκαταστάσεις οπτικοακουστικού και έντυπου υλικού, από εκθέσεις βιβλίου και εικόνων κ.ά., η οποία θα στοχεύει να γνωρίσει στον πολίτη τι είναι κοινωνική επιστήμη, ποιες είναι οι θεμελιώδεις λειτουργίες της, καθώς και να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα πρακτικής της κοινωνικής επιστήμης, αυτό του Pierre Bourdieu, προκειμένου το κοινό να αποκτήσει μια σαφή ιδέα για το εύρος και το βάρος της κοινωνιολογίας στο σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι.
** ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ
Επιλέγοντας κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν καθημερινά τη ζωή των πολιτών και με ειδικά επεξεργασμένο επικοινωνιακό τρόπο, τα σεμινάρια αυτά θα επιχειρήσουν, δείχνοντας πρακτικά τις προοπτικές κατανόησης που προσφέρουν τα επιστημονικά εργαλεία της κοινωνικής επιστήμης, να καταστήσουν σαφείς τις λειτουργίες της κοινωνικής επιστήμης. Τα ζητήματα που θα παρουσιαστούν είναι τα εξής:
***ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΟ ΛΟΓΟ
Στο τέλος της συνέλευσης θα παρουσιαστούν τα ερευνητικά δεδομένα της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας που θα διεξαχθεί στο κοινό του μετρό του συντάγματος καθ’ όλη την διεξαγωγή της συνέλευσης σχετικά με τις στάσεις και τις απόψεις των πολιτών αναφορικά με την συνέλευση που διοργανώθηκε. Στόχος της έρευνας είναι να τεθούν και να συζητηθούν οι αιτίες αυτών των στάσεων προκειμένου να ληφθούν υπόψη στην επεξεργασία της λογικής, της μορφής αλλά και του τρόπου οργάνωσης των επόμενων συνελεύσεων.
ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ
Ο κοινωνικός επιστήμονας βλάπτει σοβαρά την αποπολιτικοποίηση
Οι ειδικοί στις κοινωνικές επιστήμες μπορούν και οφείλουν να παρεμβαίνουν στον πολιτικό κόσμο, κι αν ναι, κάτω από ποιες συνθήκες η παρέμβασή τους μπορεί να έχει αποτελεσματικότητα; Ποιο ρόλο μπορούν να παίξουν μέσα στις σημερινές κοινωνικές διεργασίες παραγωγής κριτικής πολιτικής σκέψης; Αυτός ο ρόλος σε ποιο επίπεδο οφείλει να ενεργοποιηθεί; Πώς μπορεί ο κοινωνικός επιστήμονας και ειδικότερα ο κοινωνιολόγος να συμβάλει στην επινόηση ενός νέου τρόπου άσκησης της πολιτικής;
Κοινωνική επιστήμη-ενημέρωση-δημοκρατία
Για να διαχυθεί ο κοινωνικός ρόλος της κοινωνικής επιστήμης, ως εκπαίδευση όχι μόνο του Λόγου αλλά και της θέλησης, να διαχυθούν οι αποφασιστικής σημασίας για τους πολίτες λειτουργίες της, έχει ανάγκη από την συνδρομή των μέσων ενημέρωσης. Συνεπώς δεν μπορεί να τεθεί το ζήτημα των κοινωνικών λειτουργιών της κοινωνικής επιστήμης χωρίς να τεθούν και να αποσαφηνιστούν οι σχέσεις μεταξύ επιστημονικού και ενημερωτικού πεδίου, και, ειδικότερα, ο βαθμός της αυτονομίας του ενημερωτικού πεδίου σε σχέση με τους πολύμορφους καταναγκασμούς της αγοράς που φαίνεται να το πλήττουν όλο και πιο έντονα σήμερα, καθορίζοντας, κατ’ επέκταση, και τη λογική της σχέσης που διατηρεί με το πεδίο της επιστήμης και τη δημόσια εικόνα που παράγει για αυτό.
Ιδέα-Επιμέλεια: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Καθ. Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε.
Καθ. Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε.
http://athina984.gr
