Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018

Siemens & Halske Nr 1: Το πρώτο ηλεκτρικό τραίνο στην ιστορία...


Μπορεί στο άκουσμα και μόνο της λέξης Siemens το μυαλό των περισσότερων να πηγαίνει στις ανορθόδοξες μεθόδους, τις οποίες η εταιρεία φέρεται να χρησιμοποιεί για να επιβάλλει τα προϊόντα της στις διάφορες αγορές του κόσμου, όμως είναι σίγουρο πως όλες οι αμφιλεγόμενες ιστορίες ξεκινούν πάντοτε με τις καλύτερες και αγνότερες προθέσεις.
Ασφαλώς, η παραπάνω πρόταση δεν αφορά καθόλου τον ιδρυτή της παγκοσμίου φήμης βιομηχανίας, που υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του καιρού του, ένας αληθινός πρωτοπόρος. Ο Ernst Werner Siemens γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1816 στο Gerhden της Γερμανίας, μια ήσυχη πόλη κοντά στο Ανόβερο. 

Γόνος πολύτεκνης οικογένειας (είχε 13 αδέλφια) εγκατέλειψε νωρίς το σχολείο και κατατάχθηκε στο στρατό, προκειμένου να εκπαιδευτεί στην επιστήμη της μηχανικής. Με βάση τα όσα λαμπερά ακολούθησαν, αυτή η απόφαση ήταν καθοριστική για τη ζωή του και τον βοήθησε πολύ στη συνέχεια. Αφήνοντας πίσω του τον στρατό, ξεκίνησε την απασχόλησή του με τη βελτίωση και την επέκταση των εφευρέσεων του καιρού του. Ως ευρηματικό μυαλό που ήταν, σύντομα καταπιάστηκε με την ηλεκτρομηχανική και κατάφερε να κατασκευάσει και να λειτουργήσει με επιτυχία ηλεκτρικό τηλέγραφο με ακίδα-δείκτη. Με αιχμή του δόρατος αυτή την ανακάλυψη τον Οκτώβριο του 1847 ίδρυσε μαζί με τον μηχανικό Johann Georg Halske την εταιρεία Siemens & Halske και μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ανέπτυξε την πρώτη τηλεγραφική γραμμή Φρανκφούρτης-Βερολίνου, ενώ δύο από τα αδέλφια του ανέλαβαν να αντιπροσωπεύσουν το προϊόν του στην Αγγλία και στη Ρωσία.
 Με τις επεκτάσεις αυτές διαφώνησε ο συνεταίρος του και αποχώρησε από το επιχειρηματικό σχήμα, αφήνοντάς τον μόνο. Την ίδια εποχή, υπέγραψε συμβόλαια με τον γερμανικό στρατό για την τοποθέτηση-εγκατάσταση της συσκευής του σε όλες τις μονάδες της χώρας. Όταν πια εισήλθε και στη γαλλική αγορά, η εταιρεία του έγινε μία από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές στις ηλεκτρικές εφαρμογές. 


Ψηλά, στην κορυφή... 

Ωστόσο, ο δαιμόνιος Werner δεν έμεινε ήσυχος, παρά το γεγονός ότι μετά από όλα αυτά τα κατορθώματα το χρήμα έρρευσε άφθονο στις τσέπες του. 
Το 1865 επινόησε την πρώτη δυναμοηλεκτρική μηχανή με τυμπανοειδές επαγώγιμο, μια εφεύρεση κομβική τόσο για τον ίδιο, όσο και για την περαιτέρω εξέλιξη της τεχνολογίας (για τον λόγο αυτό η μονάδα μέτρησης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας φέρει το όνομά του). Δώδεκα χρόνια αργότερα ακολούθησε ο μετατροπέας κινούμενου πηνίου, εφεύρεση που μερικές δεκαετίες αργότερα εξελίχθηκε στο γνωστό σε όλους μας μεγάφωνο. Συνεχίζοντας στους ίδιους πυρετώδεις ρυθμούς, το 1880 σχεδίασε τον πρώτο ηλεκτρικό ανελκυστήρα του κόσμου και το 1882 το πρώτο τραμ. Όσο για τον πρώτο ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, αυτός προέκυψε τρία χρόνια νωρίτερα... 

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός 

Στην Εμπορική Έκθεση του Βερολίνου το 1879 ο ιδιοφυής εφευρέτης παρουσίασε το πρώτο ηλεκτρικό τραίνο στον κόσμο, φθάνοντας σε μια νέα τεχνολογία κίνησης για τη μαζική μεταφορά ανθρώπων και αγαθών, με βάση την δυναμο-ηλεκτρική αρχή που επινόησε και εφάρμοσε ο ίδιος 14 χρόνια νωρίτερα. Μη φανταστείτε κάτι επιβλητικό και θορυβώδες που προκαλούσε δέος, όπως οι ατμομηχανές του 19ου αιώνα. Μιλάμε για ένα μηχάνημα μικρό σε μέγεθος, σαν τα ατομικά βαγονάκια των ορυχείων ή αυτά που χρησιμοποιούν οι σημερινοί τεχνικοί για να μετακινηθούν στους χώρους επισκευής. 
Η ταχύτητά του ήταν μόλις 18 χιλιόμετρα την ώρα και σίγουρα δεν χρειάζονταν περισσότερα για την πρώτη πειραματική του διαδρομή, που ήταν κυκλική και είχε μήκος μόνο 300 μέτρα. Το πρώτο ηλεκτρικό τραίνο είχε μήκος 1,5 μέτρα και η ισχύς του ανερχόταν στους 3,4 ίππους (2,5 kW), ενώ έσερνε τρεις σειρές καθισμάτων για τους επιβάτες, τα οποία ήταν όμοια με τα παγκάκια των πάρκων αναψυχής. Η υποδοχή της εφεύρεσής του ήταν ενθουσιώδης από το κοινό, γεμίζοντας χαρά τον Siemens, που ακούστηκε να λέει με υπερηφάνεια στον αδελφό του Carl πως το μηχάνημα λειτουργεί καλύτερα από όσο ο ίδιος περίμενε. 

Κατά τα επόμενα δύο χρόνια η εταιρεία του προσπάθησε να συννενοηθεί με τον δήμο του Βερολίνου, προκειμένου να λάβει την εντολή για την κατασκευή και τη λειτουργία όλων των υποδομών ενός δρομολογίου ηλεκτρικού σιδηρόδρομου στους δύο κεντρικότερους δρόμους της πρωτεύουσας της Γερμανίας.
 Ωστόσο, οι αρχές της πόλης είχαν τόσες πολλές επιφυλάξεις σχετικά με την κατασκευή και τη λειτουργία τέτοιων συστημάτων, που αρνήθηκαν την παραχώρηση στον Werner. Όμως, το ποτάμι της νέας τεχνολογίας δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω και η αξιοποίηση της καινοτόμου εφεύρεσής του ήταν θέμα χρόνου. Ύστερα, όλα πήραν το δρόμο τους και φτάσαμε εκεί που φτάσαμε... 


Κείμενο: Σπύρος Χατήρας. 
Φωτογραφίες: DB Museum Nurnberg, siemens.com