Κάμψη εσόδων και διεύρυνση ζημιών παρουσίασαν οι κρατικές συγκοινωνίες το 2017. Τα έσοδα μειώθηκαν κατά 1,8%, φθάνοντας τα 289,3 εκατ. ευρώ, διότι οι επιχειρήσεις παροχής συγκοινωνιακού έργου κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα.
Την κατάσταση δεν έσωσαν ούτε οι επιδοτήσεις του κρατικού προϋπολογισμού, που ήταν αυξημένες κατά περίπου 80 εκατ. ευρώ. Επισημαίνουμε ότι πέρυσι για κάθε ένα ευρώ που είχαν οι επιχειρήσεις συγκοινωνιών ως λειτουργικό έσοδο, οι φορολογούμενοι επιδότησαν το έργο τους με ένα επιπλέον ευρώ.
Συνολικά, οι κρατικές επιδοτήσεις των επιχειρήσεων ήταν αυξημένες κατά 43,5% σε σχέση με το 2016. Ανήλθαν σε 285 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα 190 εκατ. ευρώ αφορούσαν τις εταιρείες του ομίλου ΟΑΣΑ (ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ) και τα υπόλοιπα 95 εκατ. τις επιχειρήσεις σιδηροδρομικού μεταφορικού έργου (ΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ). Το 2016, οι κρατικές επιδοτήσεις των παραπάνω επιχειρήσεων ανήλθαν στα 201 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ τον Σεπτέμβριο του 2017 άλλαξε χέρια και πλέον ανήκει στη Ferrovie dello Stato Italiano (FSI). Oι αυξημένες επιδοτήσεις δεν σημαίνουν ότι οι εταιρείες κατέστησαν επικερδείς. Αντίθετα, οι ζημίες αυξήθηκαν, καθώς λήφθηκε η απόφαση διαγραφής οφειλών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς την ΟΣΕ, ύψους 692 εκατ. ευρώ. Αυτή η απόφαση κατέστησε ακόμα πιο ζημιογόνο τον ΟΣΕ Α.Ε., με τις ζημίες πέρυσι να ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ.
Αλλά και χωρίς τις υπέρογκες ζημίες του ΟΣΕ, οι εταιρείες που στις αρχές του έτους περιήλθαν στον έλεγχο της Ελληνικής Εταιρείας Περιουσίας και Συμμετοχών (ΕΕΣΥΠ) παραμένουν ζημιογόνες. Στην πράξη, μόνον οι ΟΣΥ εμφάνισαν θετικό καθαρό αποτέλεσμα 12,01 εκατ. ευρώ. Αντίθετα, ακόμα και η συνήθως κερδοφόρος ΤΡΑΙΝΟΣΕ παρουσίασε την περασμένη χρονιά ζημίες 2,2 εκατ. ευρώ. Το θετικό αποτέλεσμα των ΟΣΥ, ωστόσο, ήταν περισσότερο αποτέλεσμα της αύξησης της επιδότησής τους, παρά της αύξησης της αποτελεσματικότητάς τους.
Τα οικονομικά αποτελέσματα των κρατικών επιχειρήσεων συγκοινωνιών πιθανόν να είναι ακόμη χειρότερα, αν ληφθούν υπ’ όψιν οι σημειώσεις των ορκωτών λογιστών. Ο ΟΣΕ για παράδειγμα το 2016 προέβη σε απομείωση των οφειλών του προς την ελληνική κυβέρνηση κατά 503 εκατ. ευρώ, ως αποζημίωση για το τροχαίο υλικό που παραχώρησε στο ελληνικό Δημόσιο. Η εμπορική αξία, ωστόσο, του υλικού δεν είχε υπολογιστεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017, και οποιαδήποτε διαφορά θα μπορούσε να βαρύνει τα αποτελέσματα καθώς πιθανολογείται ότι οι όποιες επιβαρύνσεις θα είναι αρνητικές για την επιχείρηση.
Οι δύο θυγατρικές εταιρείες του ΟΑΣΑ, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ δεν έχουν πραγματοποιήσει απομειώσεις των ιδιοχρησιμοποιούμενων παγίων (ακίνητα, τροχαίο υλικό κ.λπ.) στη διάρκεια της περασμένης χρονιάς. Αυτή η τακτική ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, και για τον λόγο αυτό οι ορκωτοί λογιστές επισημαίνουν ότι είναι αδύνατον να εκτιμηθεί το ανακτήσιμο ποσό των συγκεκριμένων παγίων. Σημειώνεται ότι οποιαδήποτε προσαρμογή επηρεάζει τόσο την καθαρή θέση όσο και τα καθαρά αποτελέσματα των επιχειρήσεων. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι οι εταιρείες του ομίλου ΟΑΣΑ, παρότι έχουν επίδικες υποθέσεις 920 εκατ. ευρώ, δεν έχουν σχηματίσει καμία πρόβλεψη. Τα αποτελέσματα του 2017 δείχνουν ακόμα ότι η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, που ξεκίνησε τους πρώτους μήνες του 2017, ουδεμία επίδραση είχε στα αποτελέσματα των επιχειρήσεων. Και αυτό είναι φυσιολογικό, δεδομένου ότι η (μερική) υποχρεωτική εφαρμογή άρχισε να υλοποιείται με το κλείσιμο των πυλών των σταθμών του ηλεκτρικού και του μετρό την περασμένη άνοιξη. Συνεπώς, οι όποιες βελτιώσεις από την εφαρμογή του θα πρέπει να αναμένονται από φέτος. Πάντως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕΣΥΠ που ανέλαβε όλες τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις θα έχει πολλή δουλειά να κάνει, στο επίπεδο της εξυγίανσης των οικονομικών μεγεθών.
Βαγγέλης Μανδραβέλης
kathimerini.gr
