Ποιοι είναι οι βασικοί κανόνες υπολογισμού σύμφωνα με την εγκύκλιό του το υπουργείου Εργασίας
Από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου ν. 4387/2016 και για αιτήσεις που υποβάλλονται από 16.5.2016 η κύρια σύνταξη λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου υπολογίζεται ως το άθροισμα δύο τμημάτων, της εθνικής σύνταξης και της ανταποδοτικής σύνταξης.
Με τη με αριθ. 60271/23/12/2016 εγκύκλιό του το υπουργείο Εργασίας αναλύει τον τρόπο υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης σε εφαρμογή του άρθρου 28 του ν. 4387/2016 για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ.
Το ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης θα εξαρτάται από τις συντάξιμες αποδοχές από το 2002 και μετά, τον ακριβή πραγματικό χρόνο ασφάλισης και τους νέους, μειωμένους συντελεστές αναπλήρωσης, που εφαρμόζονται κλιμακωτά.
ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ
ΑΠΟ ΕΩΣ
0 15 0,77%
15,01 18 0,84%
18,01 21 0,90%
21,01 24 0,96%
24,01 27 1,03%
27,01 30 1,21%
30,01 33 1,42%
33,01 36 1,59%
36,01 39 1,80%
39,01 42 2,00%
και περισσότερα
Το ποσοστό αναπλήρωσης για κάθε έτος ασφάλισης ανά κλίμακα ετών αντιστοιχεί στο ποσοστό που αναγράφεται στην τρίτη στήλη του πίνακα. Το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης αντιστοιχεί στα κατ’ έτος ποσοστά αναπλήρωσης για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης επί των συνταξίμων αποδοχών. Για τον υπολογισμό το σύνολο του χρόνου ασφάλισης λαμβάνεται υπόψη με μαθηματική ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων.
Για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης ασφαλισμένου λαμβάνονται υπόψη ως συντάξιμες αποδοχές ο μέσος μηνιαίος μισθός – εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου.
Συγκεκριμένα για αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από 13.5.2016 και εντός του έτους 2017 οι συντάξιμες αποδοχές υπολογίζονται ως ο μέσος μηνιαίος μισθός – εισόδημα του ασφαλισμένου από το έτος 2002 και έως την υποβολή της αίτησης. Εφεξής ετησίως η χρονική περίοδος αναφοράς για τον υπολογισμό των συνταξίμων αποδοχών αυξάνεται κατά ένα έτος.
Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ασφαλισμένων ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Για την εύρεση των συντάξιμων αποδοχών των μισθωτών: Κατ’ αρχάς υπολογίζεται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου που υπόκεινται σε εισφορές υπέρ κλάδου σύνταξης (επομένως συμπεριλαμβάνονται τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματα αδείας για τα οποία έχουν καταβληθεί εισφορές) για το χρονικό διάστημα από 1.1.2002 και έως την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Ο μέσος όρος μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αποδοχών του ασφαλισμένου επί των οποίων έχουν καταβληθεί εισφορές υπέρ κλάδου σύνταξης (και μέχρι του ανωτάτου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών, όπως και όπου αυτό προβλεπόταν για τα έτη 2002 και εφεξής) διά του συνολικού χρόνου ασφάλισής του από 1.1.2002 μέχρι την προηγούμενη ημέρα της υποβολής αίτησης συνταξιοδότησης (αναγόμενος ο χρόνος αυτός σε μήνες, π.χ. πλήρης μήνας για το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ = 25 ημέρες ασφάλισης).
Παράδειγμα: Μισθωτός με πλήρη απασχόληση από 1.1.2002 μέχρι 31.7.2020. Υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος τη 1.8.2020 σε ηλικία 63 ετών και με 12.000 ημέρες ασφάλισης. Αποδοχές επί των οποίων κατεβλήθησαν εισφορές υπέρ κλάδου σύνταξης από 1.1.2002 έως 31.7.2020: 216.000 ευρώ. Χρόνος ασφάλισης από 1.1.2002 έως 31.7.2020: 223 μήνες. Άρα συντάξιμες αποδοχές = 216.000/223=968,61 ευρώ. Ανταποδοτική σύνταξη: 968,61*42,8% (ποσοστό αναπλήρωσης των 12.000 η.α.)=414,57 ευρώ (ο ίδιος θα δικαιωθεί και εθνική σύνταξη ύψους 384 ευρώ, δεδομένου ότι επιπρόσθετα έχει πάνω από 40 έτη διαμονής στη χώρα μεταξύ 15ου και 63ου έτους της ηλικίας του). Η συνολική σύνταξή του ανέρχεται σε 384+414,57=798,57 ευρώ.
Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ασφαλισμένων ΟΑΕΕ
Για τους μέχρι 31.12.1992 (παλαιούς ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ) ως μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές για μεν το χρονικό διάστημα από την έναρξη της ασφάλισης και έως 31.12.2016 θεωρούνται τα ποσά των ασφαλιστικών κατηγοριών επί των οποίων υπολογίζεται το ποσοστό εισφοράς κλάδου κύριας σύνταξης (20%). Για τους ασφαλισμένους των συγχωνευθέντων στον ΟΑΕΕ ταμείων οι οποίοι από 1.1.2002 και μέχρι την ένταξή τους στις ασφαλιστικές κατηγορίες του ΟΑΕΕ κατέβαλαν μηνιαία συγκεκριμένο ποσό ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία υπάγονταν το μηνιαία καταβαλλόμενο αυτό ποσό ανάγεται σε μηνιαίο εισόδημα, με ύψος ασφαλίστρου το 20%. Για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2017 και εφεξής ως μηνιαίο εισόδημα νοείται εκείνο επί του οποίου καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές.
Παράδειγμα: Παλαιός ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ, ασφαλισμένος του πρώην ΤΕΒΕ συνταξιοδοτείται από 1.1.2017 με συνολικό χρόνο ασφάλισης 40 έτη. Για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών του λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1.1.2002 έως και 31.12.2016. Οι εισφορές μετατρέπονται σε συντάξιμες αποδοχές.
Αν υποθέσουμε ότι από 1.1.2002 έως και 31.12.2016, δηλαδή για 180 μήνες, έχουν καταβληθεί συνολικά 222.750,48, οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ανέρχονται σε €1237,50 (222.750,48€/180μήνες). Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €529,03(€ 1237,5 x 42,75%).
Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ασφαλισμένων ΕΤΑΑ
Για τους μέχρι 31.12.1992 ελεύθερους επαγγελματίες του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Τομέας Ασφάλισης Νομικών) για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνεται υπόψη για το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 και εφεξής το εισόδημα επί του οποίου έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές βάσει του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, ενώ για τον προγενέστερο χρόνο ασφάλισης η πραγματικά καταβληθείσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ανάγεται σε μηνιαίο εισόδημα θεωρώντας μηνιαίο ασφάλιστρο ύψους 20%.
α) Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ασφαλισμένων ΤΣΜΕΔΕ
Για τους ασφαλισμένους του ΤΣΜΕΔΕ, για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2002 μέχρι 31.12.2006 η καταβληθείσα εισφορά ανάγεται σε μηνιαίες αποδοχές θεωρώντας μηνιαίο ασφάλιστρο ύψους 20%. Για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2007 έως 31.12.2016 λαμβάνονται οι μηνιαίες αποδοχές επί των οποίων καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές.
Για τους μέχρι 31.12.1992 μισθωτούς του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Τομέας Ασφάλισης Νομικών), για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2017 και μετά για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται υπόψη οι μηνιαίες αποδοχές επί των οποίων έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 38 του ν. 4387/2016. Για το χρόνο ασφάλισης μέχρι 31.12.2016 ως συντάξιμες αποδοχές ανά τομέα λαμβάνονται οι εξής:
Παράδειγμα: Παλαιός ασφαλισμένος του ΤΣΜΕΔΕ, ελεύθερος επαγγελματίας για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης, έχοντας συμπληρώσει 41 έτη ασφάλισης, 5 μήνες και 15 ημέρες ασφάλισης, πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί από 1.1.2017 έχοντας καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές μέχρι και 15.12.2016. Στην περίπτωση αυτή για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1.1.2002 έως και 15.12.2016. Αν υποθέσουμε ότι από 1.1.2002 έως και 15.12.2016, δηλαδή για 179,60 μήνες (179 μήνες + 15/25), έχουν καταβληθεί συνολικά €122.002,75 και οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ανέρχονται σε €679,30 (€122.002,75 / 179,60 μήνες). Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €310,65 (€679,30 x 45,73%).
β) Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης ασφαλισμένων ΤΣΑΥ
Για τους ασφαλισμένους του ΤΣΑΥ, δεδομένου ότι ο ασφαλισμένος καταβάλλει ως μηνιαία εισφορά σταθερό ποσό και ο εργοδότης ποσοστιαία εισφορά ύψους 13,33% επί των αποδοχών, αθροίζεται η εισφορά ασφαλισμένου και εργοδότη και το ποσό του αθροίσματος ανάγεται σε μηνιαίες αποδοχές θεωρώντας μηνιαίο ασφάλιστρο ύψους 20%. Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €310,65 (€679,30 Χ 45,73%).
Παράδειγμα: Παλαιός ασφαλισμένος του ΤΣΑΥ, ελεύθερος επαγγελματίας για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης, έχοντας συμπληρώσει 41 έτη ασφάλισης, 5 μήνες και 15 ημέρες ασφάλισης, πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί από 1.1.2017 έχοντας καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές μέχρι και 15.12.2016. Στην περίπτωση αυτή για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1.1.2002 έως και 15.12.2016. Αν υποθέσουμε ότι από 1.1.2002 έως και 15.12.2016, δηλαδή για 179,60 μήνες (179 μήνες + 15/25), έχουν καταβληθεί συνολικά €160.458,68 και οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ανέρχονται σε €893,42 (€160.458,68 / 179,60 μήνες). Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €408,56 (€893,42 x 45,73%).
γ) Υπολογισμός ανταποδοτικής σύνταξης των ασφαλισμένων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών
Για τους ασφαλισμένους του Τομέα Ασφάλισης Νομικών η μηνιαία εισφορά ανάγεται σε συντάξιμο μισθό θεωρώντας μηνιαίο ασφάλιστρο ύψους 20%. Παλαιά ασφαλισμένη του Τομέα Ασφάλισης Νομικών, ασφαλισμένη ως άμισθη για το σύνολο του χρόνου ασφάλισης, έχοντας συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης, 8 μήνες και 12 ημέρες ασφάλισης πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί από 1.10.2018 έχοντας καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές μέχρι και 30.9.2018. Στην περίπτωση αυτή για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών λαμβάνονται υπόψη οι εισφορές που καταβλήθηκαν από 1.1.2002 έως και 30.9.2018. Για τα έτη 2017 και 2018 υποθέτουμε ότι έχει καταβληθεί εισφορά στο κατώτατο όριο των €586,00. Αν υποθέσουμε ότι από 1.1.2002 έως και 30.9.2018, δηλαδή για 201 μήνες έχουν καταβληθεί συνολικά €141.612,30 και οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές ανέρχονται σε €704,54 (€141.612,30 / 201 μήνες). Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης ανέρχεται σε €150,84 (€704,54 x 21,41%).
Βασικοί κανόνες που διέπουν τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης
1. Το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης δεν μειώνεται π.χ. λόγω λήψης μειωμένης σύνταξης γήρατος (λόγω ορίου ηλικίας) ή σύνταξης αναπηρίας με ποσοστό αναπηρίας μικρότερο του 80%. Στις περιπτώσεις αυτές, δηλαδή λήψης μειωμένης σύνταξης, θα μειωθεί το ποσό της δικαιούμενης εθνικής σύνταξης.
2. Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης με εξαγορά συνυπολογίζονται για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης. Ως συντάξιμες αποδοχές, οι οποίες αφορούν χρόνο ασφάλισης που αναγνωρίζεται ως πλασματικός έπειτα από καταβολή του προβλεπόμενου ποσού εξαγοράς, ορίζεται το ποσό που θα αποτελούσε τον ασφαλιστέο μισθό-εισόδημα, αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που καταβλήθηκε για την εξαγορά κάθε μήνα ασφάλισης. Πλασματικός χρόνος που αναγνωρίζεται χωρίς εξαγορά (π.χ. χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας, χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας) δεν συνυπολογίζεται για τον υπολογισμό του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης, δηλαδή δεν συνυπολογίζεται ούτε στα ποσοστά αναπλήρωσης ούτε στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών (άρθρο 28 παρ.2.δ του ν. 4387/2016). Παράδειγμα: Ασφαλισμένος μισθωτός έχει αναγνωρίσει το έτος 2014 12 μήνες από χρόνο σπουδών καταβάλλοντας 167,85 ευρώ για κάθε μήνα εξαγοράς, συνολικά 2.014,20 ευρώ. Οι αποδοχές επί των οποίων θεωρούμε ότι κατεβλήθησαν εισφορές για τους συγκεκριμένους 12 πλασματικούς μήνες υπολογίζονται ως ακολούθως: 167,85/20% = 839,25 ευρώ για κάθε μήνα εξαγοράς.
Το συγκεκριμένο ποσό των αποδοχών των 12 πλασματικών μηνών (12*839,25=10.071) θα προσαυξηθεί κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, από το έτος 2014 έως το έτος υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και θα ληφθεί υπόψη στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών και στη συνέχεια της ανταποδοτικής σύνταξης του ασφαλισμένου.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος μισθωτός με πλήρη απασχόληση και μηνιαίες αποδοχές 1.000 ευρώ αναγνωρίζει τον Αύγουστο του 2018 18 μήνες από χρόνο σπουδών καταβάλλοντας για κάθε μήνα εξαγοράς το 20% επί των αποδοχών του τελευταίου μήνα πλήρους απασχόλησής του, συνολικά 18*1.000*20%=3.600 ευρώ. Το συγκεκριμένο ποσό των αποδοχών των 18 πλασματικών μηνών (1.000*18=18.000) θα προσαυξηθεί κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής από το έτος 2018 έως το έτος υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και θα ληφθεί υπόψη στον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών και στη συνέχεια της ανταποδοτικής σύνταξης του ασφαλισμένου.
3. Στις περιπτώσεις των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβάλλονται εντός της χρονικής περιόδου από 13.5.2016 έως 31.12.2018 θα γίνονται δύο υπολογισμοί σύνταξης, προκειμένου να προκύψει το ποσό της προσωπικής διαφοράς. Για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν από 1.1.2017 έως 31.12.2017, εάν το καθαρό προ φόρου ποσό της απονεμομένης σύνταξης με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο (δηλαδή το ακαθάριστο ποσό σύνταξης αφαιρουμένων της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, της εισφοράς του άρθρου 44, παρ. 11 του ν. 3986/2011 και της εισφοράς για υγειονομική περίθαλψη, όπως αυτή υπολογίζεται με τις ρυθμίσεις του ν. 4387/2016, υπολείπεται του καθαρού προ φόρου ποσού της σύνταξης που θα ελάμβαναν με βάση το προγενέστερο ανά ασφαλιστικό φορέα νομοθετικό πλαίσιο (δηλαδή το ακαθάριστο ανά ασφαλιστικό φορέα ποσό σύνταξης) σε ποσοστό άνω του 20%, το 1/3 της διαφοράς καταβάλλεται ως προσωπική διαφορά. Για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν εντός του 2018 αντίστοιχα καταβάλλεται ως προσωπική διαφορά το ένα τρίτο (1/4) της ανωτέρω διαφοράς. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας.
Παράδειγμα: Μισθωτός του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με πλήρη απασχόληση από το 2002 μέχρι 31.7.2017. Υποβάλλει αίτημα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στη 1.8.2017 σε ηλικία 63 ετών και με 40 πραγματικά έτη ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, δεδομένης της πρόβλεψης του άρθρου 94, παρ. 2, του ν. 4387/2016, πρέπει να γίνουν δύο υπολογισμοί: ο ένας σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στις 31.12.2014 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ο δεύτερος σύμφωνα με τις κοινοποιούμενες διατάξεις του ν. 4387/2016. Έστω εξαγόμενο καθαρό προ φόρου ποσό σύνταξης που θα λάμβανε με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο: 1.200 ευρώ. Έστω καθαρό προ φόρου ποσό σύνταξης με βάση το ν. 4387/2016 (εθνική και ανταποδοτική): 840 ευρώ. Διαφορά των δύο ποσών σύνταξης: 360 ευρώ. Ποσοστιαία διαφορά των δύο συντάξεων 360/1200 = 30%. Επειδή η διαφορά είναι μεγαλύτερη του 20%, θα καταβληθεί ως προσωπική διαφορά το εξής ποσό: 360/3=120 ευρώ. Τελικό ποσό σύνταξης: 840+120=960 ευρώ. Το επιπλέον ποσό της προσωπικής διαφοράς των 120 ευρώ θα συμψηφίζεται κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων.
Πηγή: makthes.gr
