Η έλλειψη σιδηροδρομικών υποδομών, η ιδιαίτερη μορφολογία της χώρας και οι μικρές αποστάσεις μεταξύ των αστικών κέντρων φαίνεται ότι οδηγούν τα εμπορεύματα στα φορτηγά, ενώ, παρά την απελευθέρωση της αγοράς δημόσιας χρήσης (Δ.Χ.) φορτηγών, αυτή φαίνεται να παραμένει αρκετά «κλειστή». Πάνω από οκτώ στις δέκα μεταφορές εμπορευμάτων στη χώρα διεξάγονται μέσω των οδικών αξόνων, ποσοστό το οποίο για την Ε.Ε. δεν ξεπερνά το 72%. Διά θαλάσσης μεταφέρεται μόλις το 18,5% του εμπορευματικού φορτίου, ενώ τρένα και αεροπλάνα αναλαμβάνουν πολύ μικρό ποσοστό στις μεταφορές. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η συντριπτική πλειονότητα των οδικών μεταφορών γίνεται με ιδιωτικής χρήσης (Ι.Χ.) φορτηγά, αφήνοντας μόλις το 5% στα Δ.Χ.
Κατά την τελευταία δεκαετία, ο στόλος των Ι.Χ. φορτηγών αυξήθηκε κατά 8,4%, ενώ ο αριθμός των Δ.Χ. διατηρείται σταθερός στα 36.495 οχήματα. Στο τέλος του 2015 κυκλοφορούσαν 1,32 εκατ. ελαφρά και βαρέα φορτηγά στην Ελλάδα, εκ των οποίων το 97% (1,29 εκατ.) ήταν Ι.Χ. Η πλειονότητα, όμως, των μεταφορικών εταιρειών είναι πολύ μικρού μεγέθους (ατομικές και οικογενειακές) και διαθέτουν ένα ή δύο φορτηγά Δ.Χ. Ως αποτέλεσμα, στερούνται της δυνατότητας εκμετάλλευσης οικονομιών κλίμακας και παραγγελιών μεγάλου όγκου, όπως διαπιστώνει η έρευνα. Οι ιδιοκτήτες των φορτηγών Δ.Χ. μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οποιαδήποτε επιχείρηση μεταφορών και logistics.
Αντιθέτως, τα οχήματα Ι.Χ. ανήκουν σε εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν καθετοποιηθεί, οργανώνοντας οι ίδιες την εφοδιαστική τους αλυσίδα, και διενεργούν μεταφορές μόνο για τις ιδιοκτήτριες εταιρείες (οι επιχειρήσεις μεταφορών και logistics απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τα εν λόγω μεταφορικά μέσα).
Το μεγαλύτερο ποσοστό των σημερινών ιδιοκτητών φορτηγών έχει αγοράσει υφιστάμενες άδειες κυκλοφορίας, με αποτέλεσμα να μην επενδύει στην αγορά νέων, πιο σύγχρονων οχημάτων. Κατά συνέπεια, δημιουργούνται, παρά την απελευθερωμένη αγορά, σημαντικά εμπόδια εισόδου στο επάγγελμα, άτυπες υπεραξίες στις υφιστάμενες άδειες, μεγάλη παρουσία μεταχειρισμένων φορτηγών στον κλάδο (φθηνότερα) και υψηλός μέσος όρος ηλικίας του υφιστάμενου στόλου. Ο μέσος όρος ηλικίας έχει ξεπεράσει τα 18 χρόνια, με τον μέσο όρο της Ευρώπης να διαμορφώνεται στα 12 χρόνια. Το 40% των βαρέων οχημάτων στη χώρα είναι άνω των 20 ετών.
Ατυπο εμπορευματικό κέντρο
Την οργάνωση των οδικών μεταφορών αναλαμβάνουν οι διαμεταφορικές επιχειρήσεις (logistics). Στην Αθήνα στεγάζονται κυρίως στον Βοτανικό, όπου εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες έχει διαμορφωθεί ένα άτυπο εμπορευματικό κέντρο. Ο στάσιμος αριθμός Δ.Χ. φορτηγών οφείλεται στην κλειστή αγορά και στο περιοριστικό θεσμικό πλαίσιο, που ίσχυε μέχρι πρότινος και το οποίο απαγόρευε την έκδοση αδειών.
Εκπρόσωποι του κλάδου επισημαίνουν ότι υφίσταται αθέμιτος ανταγωνισμός από περίπου 8.000 φορτηγά ελληνικών συμφερόντων με έδρα τη Βουλγαρία και την Κύπρο, τα οποία διενεργούν μεταφορικό έργο στην Ελλάδα, εκμεταλλευόμενα τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές των παραπάνω χωρών. Πλέον τα οχήματα αυτά μπορούν να εκτελούν και ενδομεταφορές (μεταφορικό έργο μέσα στη χώρα). Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι πάνω από το 60% των μεταφορών διενεργείται από ξένους μεταφορείς ή Ελληνες που διατηρούν, όμως, έδρα στο εξωτερικό. Η Ομοσπονδία Φορτηγών Αυτοκινητιστών Ελλάδος (ΟΦΑΕ) επισημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του μεταφορικού αυτού έργου είναι παράνομο, καθώς οι εν λόγω μεταφορείς δεν κατέχουν τα απαραίτητα έγγραφα και δεν τηρούν κανόνες ασφαλείας, αφού δεν υπόκεινται σε ελέγχους.
Συντάκτης: Αλεξάνδρα Κασσίμη
Πηγή: kathimerini.gr
