Ξεκινάμε σήμερα την παρουσίαση σημαντικών σιδηροδρ. κτιρίων που χτίστηκαν την δεκαετία του 1890, με το κτίριο της πρώην Στρατιωτικής Στάσης που χτίστηκε το 1894 και όπου στεγάζεται σήμερα το Μουσείο Τρένων της Θεσ/νίκης. Παρουσιάζεται μόνο το κτίριο και όχι το μουσείο και η δραστηριότητά του.
Στο χιλιομετρικό σημείο 4.673 της σιδηροδρομικής γραμμής που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα Σκόπια, σώζεται η Στρατιωτική Στάση του Ενωτικού (Station Militaire). Στέγαζε την υπηρεσία Στρατηγικής Εκμετάλλευσης της εταιρείας του Ενωτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινουπόλεως (Ε.Θ.Κ.). Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης περίπου 500 μέτρα μετά την ανισόπεδη γέφυρα της οδού Μοναστηρίου προς την έξοδο της πόλης, μεταξύ των κυρίων Σιδηροδρομικών γραμμών που εκπορεύονται από τον νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και την Οδό Μοναστηριού στα διοικητικά όρια του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου.
Κτίστηκε το 1894 και χρησίμευε ως στρατιωτικός σταθμός. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός της ήταν συμμειγμένα εκλεκτικής και ανατολίτικης επιρροής. Έχει σταυροειδή κάτοψη και με άξονα συμμετρίας κάθετο προς τις σιδηροδρομικές γραμμές, συμμετρικά τοξωτά ανοίγματα με παραστάδες και με τεμνόμενες στέγες, στρογγυλό φεγγίτη στις πλάγιες όψεις για τον αερισμό της στέγης και ψευτοπαραστάδες, ξύλινες τεμνόμενες στέγες, ξύλινους εξωτερικούς δοκούς στις στεγασμένες αμφίπλευρες εισόδους δεμένους με καλλιτεχνική μαστοριά.
Παρόμοιο αρχιτεκτονικά με το παρουσιαζόμενο, ήταν το κτίριο του σταθμού που κτίστηκε από την ανάδοχο κατασκευάστρια της σιδηροδρομικής γραμμής εταιρεία και στην Αλεξανδρούπολη. Το κτίριο της πρώην Στρατιωτικής Στάσης (Station Militaire), ανακαινισμένο από τον Δήμο Αλεξανδρούπολης, λειτουργεί ως παιδικός σταθμός.
Στον ιστοχώρο του Συλλόγου Φίλων του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης αναφέρεται ότι η στάση κατασκευάσθηκε από το 1891 μέχρι το 1894 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pierro Arigoni. Όμως ο Arigoni έφτασε το 1892 από το Μιλάνο και έχτισε πολλές βίλες (ανάμεσά τους και η Κάζα Μπιάνκα) και δεν μπορούσε κατά την γνώμη μας να συντάξει την μελέτη του έργου, που άρχισε να κατασκευάζεται ένα χρόνο πριν την άφιξή του. Άλλωστε αναφέρθηκε ότι ολόιδιο κτίριο υπάρχει στην Αλεξανδρούπολη και ολοκληρώθηκε το 1893. Στο δίκτυο του Ενωτικού κυριάρχησε ο κεντροευρωπαικός τύπος σταθμού που σχεδίασε ο διάσημος αυστριακός αρχιτέκτονας Conrad von Villas. Πιθανώς λοιπόν το τυποποιημένο σχέδιο να είναι δικό του.
Από το 1977 έως το 1997 ο σταθμός παρέμεινε κλειστός παραδομένος στην φθορά του χρόνου (δείτε σχετική φωτογραφία). Το κτίριο ανήκει στον ΟΣΕ και διατέθηκε με τον αύλειο χώρο του, στον Σύλλογο Φιλών Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης προκειμένου ν” αποτελέσει τμήμα του υπό ίδρυση σιδηροδρομικού μουσείου Μακεδονίας – Θράκης. Το κτίριο ανακαινίστηκε και το Μουσείο εγκαινιάσθηκε στις 16 Ιουνίου του 2001.
Σημαντικές πηγές για την παράθεση αυτής της μικρής παρουσίασης είναι:
- Το βιβλίο του Δημήτρη Παπαδημητρίου, «Ένας σταθμός στην ιστορία του τόπου και της καρδιάς μας», (έκδοση του Συλλόγου Φίλων του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης και του Δήμου Ελευθερίου-Κορδελιού, Θεσσαλονίκη 2000).
- ΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΣΤΟΝ ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ (1871-1965), Κείμενα Δημήτρη Παπαδημητρίου, Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκέρης», έκδοση 2005
Σύνταξη-Παρουσίαση. Φωτο
Παγκαρλιωτας Κώστας
neaekfrasi.wordpress.com
