Διακόπτονται οι εργασίες για την απόσπαση των αρχαιοτήτων από το εργοτάξιο του μετρό στο σταθμό Βενιζέλου με νεότερη απόφαση του τμήματος αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ).
Ωστόσο η εκπόνηση και η έγκριση μελετών ή ό,τι άλλο είναι αναγκαίο για την προστασία και την ανάδειξη των μνημείων μπορούν να συνεχιστούν. Επιπλέον το ΣτΕ επισημαίνει ότι η διοίκηση του μετρό όφειλε να εξετάσει τη δυνατότητα απόσπασης, επανατοποθέτησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων στο χώρο όπου αποκαλύφθηκαν. Η διακοπή των εργασιών ισχύει, μέχρι να εκδοθεί απόφαση επί της κύριας προσφυγής που έχει κατατεθεί στο ανώτατο δικαστήριο.
Το πρώτο πάγωμα της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων έγινε στις 23 Ιουλίου 2013 με προσωρινή διαταγή της αντιπροέδρου του ΣτΕ Μαίρης Σαρή. Στο ΣτΕ είχε προσφύγει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης ζητώντας να ανασταλεί και να ακυρωθεί η εκτέλεση της απόφασης που έλαβε στις 24 Ιανουαρίου 2013 ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και βάσει γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) προβλέπει την απόσπαση και τη μεταφορά των σημαντικότερων αρχαιολογικών ευρημάτων που βρέθηκαν στη Βενιζέλου. Το ΚΑΣ υποδεικνύει ως τόπο μεταφοράς των αρχαιοτήτων το στρατόπεδο Παύλου Μελά ή οποιοδήποτε άλλο σημείο, χωρίς όμως αυτό να προσδιορίζεται.
Οι δικαστές του ΣτΕ στην τελευταία απόφασή τους επισημαίνουν ότι από το φάκελο προκύπτει πως οι ανωτέρω αρχαιότητες αποτελούν μοναδικό μνημείο και ιστορικό τμήμα της πόλης της Θεσσαλονίκης, που διατηρήθηκε στην αυθεντική μορφή του επί περίπου δεκαέξι αιώνες. Η ύπαρξή του, αν και είχε θεωρηθεί βέβαιη από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία, δεν ελήφθη υπόψη κατά την έγκριση της κατασκευής του σταθμού στη θέση αυτή, αφού στα στοιχεία του φακέλου δεν περιλαμβάνονται μελέτες με εναλλακτικές λύσεις κατασκευής του σταθμού ή κατάργησής του, προκειμένου το μνημείο να προστατευτεί και να αναδειχθεί in situ, όπως επιβάλλεται από τις διατάξεις του συντάγματος και του ν. 3028/2002.
Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ
Στην απόφαση τονίζεται ότι η διοίκηση του μετρό έπρεπε να εξετάσει τη δυνατότητα διατήρησης των αρχαιοτήτων στη θέση όπου αποκαλύφθηκαν. “Εφόσον κατά την εκτίμηση της διοίκησης το μετρό της Θεσσαλονίκης εμπίπτει στους σκοπούς του άρθρου 42, παρ. 1 του ν. 3028/2012 ως μεγάλο τεχνικό έργο εξαιρετικής σημασίας για την εθνική οικονομία και την ικανοποίηση ζωτικών αναγκών των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, η δε λειτουργία του δεν μπορεί να διασφαλιστεί από τεχνική άποψη χωρίς την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου, η διοίκηση, πριν να επιτρέψει την απόσπαση και τη μεταφορά των αρχαιοτήτων, όφειλε να εξετάσει αιτιολογημένα, με βάση επιστημονικά δεδομένα απορρέοντα από ολοκληρωμένες μελέτες, τη δυνατότητα απόσπασης, επανατοποθέτησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων στο χώρο στον οποίο αποκαλύφθηκαν, προσδιορίζοντας συγχρόνως τις διαστάσεις και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του σταθμού, ώστε να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός”, σημειώνει το ΣτΕ. Η τελευταία παράγραφος συμφωνεί απόλυτα με τις μελέτες που έγιναν από το ΑΠΘ και το ΤΕΕ/ΤΚΜ, οι οποίες προβλέπουν απόσπαση των αρχαιοτήτων και επανατοποθέτησή τους στο μεγαλύτερο μέρος τους.