Στις εμπορευματικές μεταφορές, η αλλαγή μεταφορικού μέσου
γίνεται με ορισμένη διαδικασία και σε συγκεκριμένες εγκαταστάσεις, τα
εμπορευματικά κέντρα, τα οποία από λειτουργικής απόψεως θεωρούνται “κόμβοι” στο
δίκτυο των διεθνών μεταφορών.
Η αναγκαιότητα των εμπορευματικών κέντρων έχει γίνει σε
διεθνή κλίμακα απολύτως αποδεκτή. Η χώρα μας έχει αναπτύξει σχετική
δραστηριότητα, σε τεχνικό και θεσμικό επίπεδο, για την δημιουργία
εμπορευματικών κέντρων.
Πρώτη σχετική μελέτη ήταν του Ελληνικού Δικτύου
Εμπορευματικών Κέντρων που εκπονήθηκε από τον Ελληνικό Επιμελητηριακό
Σύνδεσμο Μεταφορών (ΕΕΣΥΜ, 1997). Στην πρόταση της μελέτης
προβλέπονται: 11 Εμπορευματικά Κέντρα,, 14 Εμπορευματικοί Σταθμοί και 13
Εμπορευματικοί Κόμβοι.
Την περίοδο 2002 - 2003, εκπονήθηκε μελέτη από το Υπουργείο
Μεταφορών με αντικείμενο τα. Εμπορευματικά Κέντρα & το Ελληνικό Διευρωπαϊκό
Δίκτυο Μεταφορών. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής ήταν παρόμοια με τα
προηγούμενα.
Η τελευταία μελέτη ερεύνησε διεξοδικά 4 Ε/Κ (Πάτρας,
Λάρισας/Βόλου, Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης), στα οποία προσδιόρισε τα
προς εξυπηρέτηση φορτία, τις θέσεις ανάπτυξης τους καθώς και Σχέδια Γενικής
Διάταξης Τα 4 αυτά Ε/Κ προτείνονται ως Ε/Κ φορτηγού - σιδηροδρόμου.
Και οι δυο μελέτες κάνουν ειδική μνεία για τα αναγκαία Ε/Κ
της Αττικής. Η Μελέτη του ΕΕΣΥΜ προβλέπει την δημιουργία, μακροπρόθεσμα, δυο
Ε/Κ κέντρων στην Αττική, με ένα τουλάχιστον να αφορά τον συνδυασμό σιδηροδρόμου
- φορτηγού. Η Μελέτη του ΥΜΕ προβλέπει την δημιουργία Ε/Κ στην Αττική, που θα
είναι στο Θριάσιο Πεδίο, δηλαδή το ήδη προγραμματιζόμενο από τον ΟΣΕ (και αυτό
με συνεργασία σιδηροδρόμου - φορτηγού).
Ο κεντρικός ρόλος του Θριάσιου
Στην ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών σημαντικό πόλο θα
έχει το Ε/Κ του Θριάσιου Πεδίου, η παραγωγικότητα του οποίου ενισχύεται από την
πρόσφατη λειτουργία της σιδηροδρομικής σύνδεσης του Θριάσιου με το Λιμάνι Νέου
Ικονίου, όπου λειτουργεί τερματικός σταθμός εμπορευματοκιβωτίων
Η ιδιοκτησία του ΟΣΕ στο Θριάσιο Πεδίο έχει διαχωριστεί σε
δύο τμήματα: το ένα το διαχειρίζεται ο όμιλος του ΟΣΕ και το έτερο
θα κατασκευασθεί και θα λειτουργήσει με σύμπραξη ΟΣΕ & ιδιωτών (μέθοδος
ΣΔΙΤ).
Στο πρώτο τμήμα που θα διαχειρισθεί ο ΟΣΕ προβλέπονται
σιδηροδρομικές και τερματικές εγκαταστάσεις. Οι σιδηροδρομικές
εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν: σταθμό διαλογής, σταθμό εμπορευματοκιβωτίων,
εγκαταστάσεις για φορτία βαγονιών, γενικά φορτία και μεταφορτώσεις σε φορτηγά. Οι
κύριες τερματικές εγκαταστάσεις είναι: Τερματικός Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων
Κέντρο Εξυπηρέτησης Εμπορευματοκιβωτίων Χώρος Μεταφόρτωσης Βαγονιών Υπόστεγο
Γενικού Φορτίου Τερματικός Σταθμός Οχημάτων (car - terminal).
Στο τμήμα που θα κατασκευαστεί και θα λειτουργήσει με
σύμπραξη ΟΣΕ - ιδιωτών (σε έκταση 600 στρέμ., με αποθήκες 240.000 τ.μ.)
περιλαμβάνονται χώροι αποθηκών, χώροι εξυπηρέτησης εμπορευματοκιβωτίων χώροι
εναπόθεσης οχημάτων, χώροι οδικής & σιδηροδρομικής υποδομής. Η τεχνικοοικονομική
ανάλυση του Ε/Κ αυτού έδωσε ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα καθώς και
πρόβλεψη μεγάλου αριθμού απασχολούμενου προσωπικού.
Τα οφέλη από τη δημιουργία εμπορευματικών
Η δημιουργία των Ε/Κ θα φέρει μία σειρά από οφέλη στην
ελληνική οικονομία, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι τα ακόλουθα:
α.
|
Θα επέλθει σημαντική μείωση του κόστους μεταφοράς των
προϊόντων, με τελικό αποτέλεσμα την μείωση της τιμής διάθεσης του προϊόντος
στον τελικό καταναλωτή, στόχος ιδιαίτερα απαιτητός στην σημερινή οικονομική
συγκυρία.
|
β.
|
Θα επέλθει μείωση του όγκου της βαρειάς κυκλοφορίας στο
οδικό δίκτυο της χώρας, με άμεση συνέπεια οφέλη οικονομικά, περιβαλλοντικά
και κυκλοφοριακά.
|
γ.
|
Θα αξιοποιηθεί σε σημαντικό βαθμό η μη αξιοποιήσιμη
σήμερα μεταφορική ικανότητα της σιδηροδρομικής υποδομής, με οφέλη
οικονομικά, περιβαλλοντικά και ενεργειακά.
|
δ.
|
Θα δημιουργήσει μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας κατά την
διάρκεια της λειτουργίας τους, ενώ δεν απαιτεί μεγάλα κεφάλαια για τις
απαραίτητες υποδομές (με την προυπόθεση της παροχής της αναγκαίας γής από το
Δημόσιο).
|
Ως συμπέρασμα μπορούν να διατυπωθούν οι εξής προτάσεις:
1.
|
Επιβάλλεται η δημιουργία Ε/Κ στην χώρα μας, γεγονός που θα
έχει πολλαπλά οφέλη: οικονομικά, περιβαλλοντικά και κυκλοφοριακά.Τα οφέλη θα
είναι εντονότερα εάν υπάρξει συνδυασμός φορτηγού – σιδηροδρόμου
|
2.
|
Από τις υπάρχουσες μελέτες, φαίνεται ότι σημαντικότατα
οφέλη θα προκύψουν από τα εξής 4 Ε/Κ: Πάτρας, Λάρισας / Βόλου,
Θεσσαλονίκης & Αλεξανδρούπολης. Αυτά μαζί με το Ε/Κ Θριασίου
, θα δημιουργήσουν έναν βασικό κορμό Ε/Κ με συνδυασμό οδικής και
σιδηροδρομικής μεταφοράς.
|
3.
|
Επειδή αφενός τα απαιτούμενα κεφάλαια αρχικής επένδυσης δεν
είναι δυνατόν υπό τις σημερινές συνθήκες να διατεθούν από το ελληνικό
δημόσιο, αφετέρου η λειτουργία ενός Ε/Κ είναι ιδιόμορφη επιχειρηματική
δραστηριότητα, επιβάλλεται η δημιουργία των Ε/Κ της χώρας, να ακολουθήσει το
μοντέλο δημιουργίας του Ε/Κ Θριασίου , δηλαδή να κατασκευασθούν και να
λειτουργήσουν με την συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ, συμβάσεις
παραχώρησης).
|
Κωνσταντίνος Ηλιόπουλος
(Πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, Συγκοινωνιολόγος M.Sc,
αντιπρόεδρος Συλλόγου Μελετητών Ελλάδος)
