Επενδύσεις 8,2 δισεκατομμυρίων ευρώ απαιτούνται για την υλοποίηση έργων
προτεραιότητας (αναβάθμισης, αποκατάστασης, εκσυγχρονισμού ή κατασκευής νέων
υποδομών) στις οδικές, σιδηροδρομικές, λιμενικές, αεροπορικές και ποτάμιες
μεταφορές στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, σύμφωνα με όσα υπογραμμίζει
στο τελευταίο του, πενταετές πλάνο δράσης, το Παρατηρητήριο Μεταφορών ΝΑ
Ευρώπης (South East Europe Transport Observatory -SEETO).
Το 72% των συνολικών απαιτούμενων επενδύσεων σε έργα προτεραιότητας στο σύνολο του δικτύου (Αλβανία,Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο, Σερβία και Κόσοβο) είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, διευκρινίζεται.
Στα έργα προτεραιότητας, 22 βρίσκονται στο στάδιο της χρηματοδότησης (έχει ήδη εκπονηθεί μελέτη βιωσιμότητας και είναι ώριμα για να ξεκινήσει η διαδικασία υλοποίησής τους). Σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η ολοκλήρωση οδικών, σιδηροδρομικών και λιμενικών υποδομών των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων Χ και VIII στην Αλβανία, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ, την Κροατία και το Κόσοβο. Το εκτιμώμενο ύψος των κεφαλαίων για την υλοποίηση των προναφερόμενων έργων αγγίζει περίπου τα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ.
Η αναβάθμιση των υποδομών μεταφορών στα Δυτικά Βαλκάνια κρίνεται από το SEETO καθοριστικής σημασίας για την περιφερειακή ανάπτυξη και ενθαρρύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα στις χώρες της περιοχής.
Μάλιστα, η “ενσωμάτωση” των περιφερειακών δικτύων μεταφορών στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (ΤΕΝ-Τ) ανοίγει το δρόμο για την είσοδο νέων επιχειρηματικών κεφαλαίων στην ευρύτερη περιοχή, ενδυναμώνοντας την οικονομική θέση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, προσθέτει το Παρατηρητήριο.
Από την ίδρυση του δικτύου SEETO (2004), συνολικά 82 έργα χαρακτηρίστηκαν ως έργα προτεραιότητας. Από το 2007 και έπειτα 29 έργα προτεραιότητας εξασφάλισαν χρηματοδότηση ποσού 4,6 δισ.ευρώ, που αντιστοιχεί στο 44% του συνόλου των κεφαλαίων των 10,8 δισ. ευρώ που διατέθηκαν την περίοδο 2007-2011 για έργα που ολοκληρώθηκαν ή άλλα που βρίσκονται σε στάδιο προετοιμασίας και ολοκλήρωσης.
Συνολικά, την περίοδο 2007-2011, το ύψος των επενδύσεων που υλοποιήθηκε, διαμορφώνεται σε 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι το 63% από το σύνολο των 10,8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Τα έργα στους τομείς μεταφορών στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης οδήγησαν σε αύξηση της διακίνησης των επιβατών και την ενθάρρυνση επενδυτών να “εισέλθουν” στην περιοχή αναζητώντας ευκαιρίες αξιοποίησης.
Σύμφωνα με το SEETO, η εικόνα στα δίκτυα μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης διαμορφώνεται ως εξής: Οδικό δίκτυο Στο οδικό δίκτυο του SEETO που καλύπτει όλες τις χώρες της περιοχής, σημαντική ήταν το 2011 η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών μεταφορών, καθώς και η βελτίωση της ασφάλειας τους. Το 2011, επίσης, κατασκευάστηκαν τμήματα των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων Χ και VIII που οδήγησαν σε θετικές εξελίξεις στη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων.
Από το 2006 μέχρι και το 2011 αυξήθηκε κατά 36% η κίνηση στους οδικούς άξονες διπλής κατεύθυνσης του δικτύου των χωρών της περιοχής, ενώ το 2011 τα έξοδα για τη συντήρηση των οδικών υποδομών ανήλθαν σε 131,8 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με το SEETO, απαιτείται ποσό περίπου δύο δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμεση αποκατάσταση και αναβάθμιση οδικού δικτύου μεταφορών 1.202 χιλιομέτρων ή του 18% του συνόλου. Από αυτά, τα 240 χιλιόμετρα ή το 4% προβλέπεται να αποκατασταθεί μέσω έργων προτεραιοτήτων.
Το οδικό δίκτυο του SEETO, (συνολικά 6.529 χιλιόμετρα) αποτελείται από 729 χιλιόμετρα στην Αλβανία, 870 χιλ. στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 1.606 χιλ. στην Κροατία, 708 στην ΠΓΔΜ, 640 στο Μαυροβούνιο, 1.622 στη Σερβία και 354 στο Κόσοβο.
Σιδηροδρομικό δίκτυο Στο σιδηροδρομικό δίκτυο, το συνολικό μήκος του οποίου ξεπερνά τα 4500 χιλιόμετρα, έργα με χρηματοδότηση από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, έδωσαν ώθηση και σε υπόλοιπες επιχειρηματικές δραστηριότητες στην περιοχή.
Μάλιστα, το 2011 “χαρακτηρίστηκε” από τον εκσυγχρονισμό σιδηροδρομικών υποδομών, τμημάτων των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων X και Vc. Στην Κροατία, η αποκατάσταση του τμήματος Βίνκοβτσι-Τόρνανικ, μήκους 33,9 χιλιομέτρων χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα ISPA και αποτελεί μέρος του πανευρωπαϊκού διαδρόμου Χ. Μέρος του ίδιου διαδρόμου είναι και το σιδηροδρομικό τμήμα Μπατάνιτσα-Γκολουμπιντσι (24 χιλ.) στη Σερβία, ο εκσυγχρονισμός του οποίου χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Μάλιστα, το έργο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την λειτουργία όλης της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ του Βελιγραδίου (Σερβία) και του Σιντ (στα σύνορα με την Κροατία).
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού τμήματος Konjic-Caplijna, τμήματος του διαδρόμου Vc, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των μεταφορών εμπορευμάτων κατά 94,2% από το 2009 και έπειτα, από το λιμάνι του Πλότσε στην Κροατία, που αποτελεί μία από τις βασικές πύλες εισόδου αγαθών στη βαλκανική αυτή χώρα.
Το 2011, ο πανευρωπαϊκός διάδρομος X αποτέλεσε τη βασική ''αρτηρία'' σιδηροδρομικών μεταφορών στην περιοχή, καθώς μέσω αυτού διακινήθηκε το 42% του συνόλου των εμπορευμάτων και το 67% του συνόλου των επιβατών. Τα έξοδα για τη συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου ήταν 97 εκ. ευρώ το 2011.
Στο σιδηροδρομικό δίκτυο είναι αναγκαία η χρηματοδότηση 625 εκ. ευρώ για την αναβάθμιση 690 χιλιομέτρων, εκ των οποίων ορισμένα αφορούν τις υποδομές κατά μήκος Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων.
Το δίκτυο σιδηροδρομικών υποδομών στις χώρες της περιοχής (σύνολο 4.777 χιλιόμετρα) καλύπτει 392 χιλιόμετρα στην Αλβανία, 652 στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, 1422 στην Κροατία, 531 στην ΠΓΔΜ, 184 στο Μαυροβούνιο, 1445 στη Σερβία και 151 στο Κόσοβο.
Αεροπορικό δίκτυο Στο δίκτυο των αεροπορικών μεταφορών, εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο συγκεκριμένος τομέας εξελίσσεται κάθε χρόνο, ωστόσο, το μοναδικό πρόβλημα που καταγράφεται είναι η ενδοπεριφερειακή σύνδεση, καθώς – σύμφωνα με τον “Χάρτη” του SEETO- οι υπανάπτυκτες αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ των πρωτευουσών των χωρών της περιοχής και μεγάλων πόλεων αποτελούν εμπόδιο στη γρήγορη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων στην περιοχή.
Το 2011, το σύνολο των επιβατών που διακινήθηκαν από τα αεροδρόμια του δικτύου SEETO σημείωσε αύξηση 17% σε σχέση με το 2010 και διαμορφώθηκε σε 14,8 δισεκ.
επιβάτες.
Το ύψος των επενδύσεων στις αεροπορικές μεταφορές που ολοκληρώθηκαν μέχρι το 2011 διαμορφώνεται σε 318,8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σε 125 εκ. ευρώ ανέρχεται η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για έργα που ήταν σε εξέλιξη μέχρι και το 2011. Στα ολοκληρωμένα έργα εντάσσεται η αναβάθμιση του αεροδρομίου της Ποντγκόριτσα στο Μαυροβούνιο με δύο δράσεις οικονομικού ύψους 11,36 και 26 εκ. ευρώ, αντίστοιχα, η αναβάθμιση του αεροδρομίου του Βελιγραδίου στη Σερβία καθώς και της Μπάνια Λούκα (Βοσνία-Ερζεγοβίνη).
Θετικές εξελίξεις στον τομέα των μεταφορών χαρακτηρίζονται οι συμφωνίες παραχώρησης 2οετούς και 30ετούς διάρκειας των αεροδρομίων των Τιράνων (υπεγράφη το 2004), της Οχρίδας και των Σκοπίων (υπεγράφη το 2008), του Ζάγκρεμπ (υπεγράφη το 2012) και της Πρίστινα (υπεγράφη το 2010), καθώς αυτές προϋποθέτουν από τους παραχωρησιούχους επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, ορισμένες εκ των οποίων έχουν ολοκληρωθεί και άλλες βρίσκονται στο στάδιο της εξέλιξης.
Δίκτυο λιμένων Στο δίκτυο των λιμένων και των ποτάμιων μεταφορών (που αφορούν κατά κύριο λόγο τον Δούναβη) το SEETO διαπίστωσε ότι, το 2011 η μεγαλύτερη συχνότητα στη διακίνηση επιβατών καταγράφηκε στο λιμάνι του Βελιγραδίου με 57.817 επιβάτες.
Σημαντικά έργα υποδομών πραγματοποιήθηκαν στα λιμάνια του Δυρραχίου (Αλβανία) της Ριέκα και του Πλότσε (Κροατία), ωστόσο, καταγράφηκε μείωση στη διακίνηση εμπορευμάτων κατά 11% έναντι του 2011. Ομως, αντίστροφη ήταν η τάση στη διακίνηση επιβατών, καθώς αυξήθηκε κατά 7% το 2012, έναντι του προηγούμενου έτους.Μέχρι το 2011,υλοποιήθηκαν επενδύσεις 192,4 εκ. ευρώ στα λιμάνια του δικτύου.
'Εργα στο οδικό δίκτυο των Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων X, VIII και Vc Επενδύσεις ύψους 625,3 εκ. ευρώ υλοποιήθηκαν μέχρι το 2011 στο οδικό δίκτυο του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου Χ που “διατρέχει” την Κροατία, τη Σερβία και την ΠΓΔΜ, σύμφωνα με το SEETO, ενώ η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για έργα που υλοποιούνταν μέχρι το 2011 διαμορφώθηκε σε 1,1 δισ.ευρώ. Σ' αυτά ξεχωρίζουν ορισμένα τμήματα της περιφερειακής οδού του Βελιγραδίου, καθώς και οδικοί άξονες που συνδέουν πόλεις των προαναφερθεισών χωρών με τις πρωτεύουσες.
Στο οδικό δίκτυο του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου Vc, (Κροατία και Βοσνία-Ερζεγοβίνη), η αξία των συνολικών επενδύσεων μέχρι το 2011 διαμορφώθηκε σε 892 εκ. ευρώ.Τα περισσότερα έργα αφορούν νέα κατασκευή οδικών αξόνων και μόλις 6 σε σύνολο 20 αφορούν σε αποκατάσταση του υφιστάμενου οδικού δικτύου.
Τον κύριο όγκο των έργων καταλαμβάνει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (13 σε σύνολο 17 έργων).
Στο οδικό δίκτυο του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου VIII (Αλβανία και ΠΓΔΜ) το συνολικό ύψος των επενδύσεων που έχουν υλοποιηθεί μέχρι το 2011 διαμορφώθηκε σε 303 εκατ. ευρώ και η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για τις υπό εξέλιξη επενδύσεις μέχρι το 2011, στα 377 εκ.ευρώ. Στα έργα που έχουν ολοκληρωθεί περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, νέες κατασκευές οδικών υποδομών που συνδέουν περιφερειακές πόλεις της Αλβανίας με την πρωτεύουσα, αλλά και μεταξύ τους.
«Κέρδος» με πληροφόρηση από το ΑΠΕ - ΑΜΠ
