Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 25/2 στον ελεύθερο κοινωνικό χώρο Nosotros στην Αθήνα η προγραμματισμένη εκδήλωση της Πρωτοβουλίας για την Κοινωνική Υπεράσπιση του Σιδηροδρόμου. Στην εκδήλωση μίλησαν από τους συλλόγους φίλων σιδηροδρόμου Αθηνών ο Σ. Φασούλας, Τρικάλων ο Γ. Κρανιάς, Μεσσηνίας ο Η. Νταίβης, Δυτικής Στερεάς ο Β. Πυρπύλης, από την Πρωτοβουλία Υπεράσπισης του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης ο Φ. Γιάγκας από την κίνηση Διόδια Στοπ ο Κ. Γιαννακάκης, μέλη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών, ο δημοσιογράφος Α. Χεκίμογλου, από το δίκτυο ΕΠΙΒΑΤΗΣ (τμήμα Πάτρας) ο Κ. Πέτας και μέλη του δικτύου επιβατών προαστιακού. Η Κίνηση Φίλων του τραίνου Φλώρινας συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης, η οποία άνοιξε τιμητικά την εκδήλωση συμμετέχοντας καθόλα δυναμικά στη συζήτηση. Κεντρικοί ομιλητές ήταν οι συγκοινωνιολόγοι Ν. Σμπαρούνης και Γ. Νάθενας, οι οποίοι ανέλυσαν την κατάσταση στον ελληνικό σιδηρόδρομο σήμερα και το ζοφερό μέλλον που διαγράφεται από πλευράς της κυβέρνησης ως προς αυτόν. Τόνισαν την αδιαφορία για το σιδηρόδρομο και την καταστροφική πολιτική της διοίκησης του ΟΣΕ και των κυβερνήσεων, την απαξίωση του περισσότερο κοινωνικού μέσου μεταφοράς, που το οδήγησαν σταδιακά στην απόλυτη συρρίκνωση και ενορχήστρωσαν την εκποίηση της δημόσιας σιδηροδρομικής περιουσίας. Επίσης αναφέρθηκαν στα πλαστά στοιχεία ως προς το χρέος του ΟΣΕ καθώς και στην επιβατική κίνηση των συρμών, στοιχεία που χρησιμοποιούν ως πρόσχημα για να περικόπτουν δρομολόγια, παραδίδοντας την «πίτα» των μεταφορών στα οδικά συμφέροντα (παραχορησιούχους αυτοκινητόδρομων, αυτοκινητοβιομηχανία, ενεργειακά λόμπυ, ΚΤΕΛ, εταιρίες οδικών μεταφορών). Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις περιφεριακές γραμμές, οι οποίες καταργούνται ακόμα πριν καλά-καλά λειτουργήσουν, αφήνοντας τα πλατιά κοινωνικά στρώματα αποκομμένα από την εύκολη, φτηνή, οικολογική και ασφαλή μετακίνησή τους για χάρη των συμφερόντων που θέλουν τη διάλυση του σιδηροδρόμου στη χώρα. Στο τέλος της εκδήλωσης όλες οι συμμετέχουσες κινήσεις και άτομα αποφάσισαν τη συγκρότηση πανελλαδικού δικτύου καθώς και τη διοργάνωση εβδομάδας κοινωνικής υπεράσπισης του σιδηροδρόμου στις αρχές του ερχόμενου Απριλίου.
Στόχοι του Δικτύου Κοινωνικής Υπεράσπισης του Σιδηροδρόμου είναι η αποτροπή της πώλησης και διάλυσης του ελληνικού σιδηροδρόμου και η διατήρηση και επέκτασή του ως αδιαπραγμάτευτου κοινωνικού αγαθού.
ΔΙΚΤΥΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΥ
EΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΕΛΛΑΔΑ ΧΩΡΙΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟ» (OPERATION RAIL-A-WAY), ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΑΣΙΝΑ ΑΛΟΓΑ ΤΗΣ ΤΡΟΙΚΑΣ
(Ομιλία Γιώργου Νάθενα – μαθηματικού, συγκοινωνιολόγου, μέλους ΔΣ Δικτύου ΕΠΙΒΑΤΗΣ και τ. προέδρου Συλλόγου Φίλων Σιδηροδρόμου)
Αγαπητοί φίλοι
Ευχαριστώ τους διοργανωτές για την πρόσκληση και χαιρετίζω την σημερινή εκδήλωση με θέμα την κοινωνική προάσπιση του ελληνικού σιδηροδρόμου, ως κοινωνικού αγαθού επαπειλούμενου με εξαφάνιση ή ουσιαστική εξουδετέρωση, ύστερα από τις πρόσφατες μαζικές καταργήσεις δρομολογίων σε μεγάλο τμήμα του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν το 100%, αλλά και τις άλλες συρρικνωτικές για τον σιδηρόδρομο αποφάσεις που έλαβε πρόσφατα η ελληνική κυβέρνηση και μάλιστα νομοθετικά (νόμος 3891/10 για την «εξυγίανση του ΟΣΕ κλπ») με το πρόσχημα του μνημονίου
-μείωση του προσωπικού του κατά τρόπο που πρακτικά να μην μπορεί να λειτουργήσει τουλάχιστον το 50% του ελληνικού δικτύου,
-υποχρεωτικές μετατάξεις σε πιστοποιημένο προσωπικό ειδικής τεχνογνωσίας με αποτέλεσμα να καθίσταται προβληματική η συντήρηση, λειτουργία και πιθανόν και η ασφάλεια της σιδηροδρομικής υποδομής, του τροχαίου υλικού και εξοπλισμού και της κυκλοφορίας,
- απειλή για οικοπεδοποίηση των σιδηροδρομικών διαδρόμων και σταθμών των γραμμών στις οποιες γίνεται αναστολή κυκλοφορίας,
-απειλή για εκποίηση πολύτιμων σιδηροδρομικών πόρων τροχαίου υλικού ακόμα και πρόσφατης προμήθειας λόγω αποδραστηριοποίησής του μετά τις πρόσφατες καταργήσεις τραίνων κλπ
-επιβολή αστείου πλαφόν 50 εκατ. Ευρώ για τις επιδοτήσεις των λεγόμενων «ζημιογόνων» αλλά και κοινωνικά απαραίτητων δρομολογίων και γραμμών σε ολόκληρο το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο από Εβρο μέχρι Καλαμάτα, όταν πχ η Δανία για ίδιου μήκους σιδηροδρομικό δίκτυο και πληθυσμό εξυπηρέτησης με τα δικά μας, επιδοτεί τα σιδηροδρομικά δρομολόγια με παραπάνω από 600 εκατ. Ευρώ ενώ εδώ στην Ελλάδα η ίδια η Πολιτεία επιδοτεί μονάχα τον ιδιωτικό ΟΑΣΘ που ασκεί την συγκοινωνιακή εκμετάλλευση στις αστικές συγκοινωνίες μιάς μόνο πόλης της Θεσσαλονίκης, με 112 εκατ. Ευρώ. Τι σημαίνει αυτό το αστείο πλαφόν ? Ότι δεν μπορεί να καλυφθεί και άρα να συνεχιστεί η εκτέλεση του 70% των δρομολογίων που υπήρχαν έως πρόσφατα. Και λέμε έως πρόσφατα, γιατί ήδη σε εκτέλεση του ως άνω νόμου, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ ήδη προέβη σε κατάργηση των σιδηροδρομικών δρομολογίων σε Πελοπόννησο και Δυτική Μακεδονία και στον ανασκολοπισμό των υπολοίπων (κατάργηση των ανταγωνιστικών στο ΚΤΕΛ απευθείας αμαξοστοιχιών Αθήνας-Εβρου, των τοπικών δρομολογίων ανταπόκρισης στη Δυτική Θεσσαλία, κακοποίηση προαστιακών δρομολογίων Θεσσαλονίκης-Εδεσσας με κατάργηση των πλέον πετυχημένων από αυτά από πλευράς πληρότητας κλπ), των διεθνών σιδηροδρομικών συνδέσεων με τις βαλκανικές πρωτεύουσες κλπ. Γραμμές με πολύτιμη τοπική συμβολή στην πράσινη ανάπτυξη, την προαστιακή / περιφερειιακή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση (ένα είδος τοπικά μετρό για τις περιοχές τους) και την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση (πχ Προαστιακός Καλαμάτας με 2000 επιβάτες την ημέρα το 2008, τραίνα Φλώρινας-Θεσσαλονίκης με 70-100% πληρότητες κλπ), θυσιάστηκαν βορά στις επιταγές (?) του μνημονίου.
Προέβη ακόμα και σε απαράδεκτες αυξήσεις +40% και +50% στα εναπομείνοντα δρομολόγια του υπεραστικού και προαστιακού σιδηροδρόμου, που σε συνδυασμό με τα συμπληρώματα εισιτηρίου των τραίνων ΙΝΤΕΡΣΙΤΥ και την ολοσχερή κατάργηση των εκπτώσεων (φοιτητικό, στρατιωτικό, τρίτης ηλικίας, πολυτέκνων, έκπτωση στα μετ'επιστροφής εισιτήρια κλπ), καθιστούν ΠΑΝΤΟΥ κατά πολύ ακριβότερο του ΚΤΕΛ το τραίνο (χωρίς ανάλογη προφανή βελτίωση της προσφερόμενης υπηρεσίας),
Σήμερα μάλιστα έρχεται και η επόμενη πρόκληση από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων.
ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ Η ΠΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΔΙΕΘΝΩΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΥ που είναι οι κλινάμαξες και τα κλινοθέσια, υπηρεσία γνωστή και ως "νυχτερινό σιδηροδρομικό ξενοδοχείο". Οπότε όλοι όσοι προτιμούσαν αυτόν τον τρόπο μετακίνησης για να κερδίσουν τη μέρα τους (επαγγελματίες και άλλες ομάδες πληθυσμού με υψηλή κινητικότητα), τώρα θα στραφούν σε άλλα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς. Ενώ τα οχήματα των κλιναμαξών και κλινοθεσίων, που αγοράστηκαν ή μετασκευάστηκαν πρόσφατα με χρήματα του ελληνικού λαού, για να προσφέρουν υπηρεσίες εφάμιλλες των αντίστοιχων ευρωπαικών, θα ρημάξουν σε κάποια παρακαμπτήρια γραμμή του δικτύου, έρμαια σε βανδαλισμούς, κλοπές και πλιάτσικο των συνήθων υπόπτων. Αν αυτό επιθυμούν η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και οι υπεύθυνοι αυτών των αποφάσεων στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, συγχαρητήρια που ανακαλύπτουν συνεχώς τρόπους για να απομακρύνουν από τα εναπομείναντα ελληνικά τραίνα και τους τελευταίους πελάτες τους.
Οσο για τα φληναφήματα περί προαγωγής των συνδυασμένων μεταφορικών υπηρεσιών, της οδικής ασφάλειας και της «πράσινης ανάπτυξης», αυτά καθίστανται πλέον τα πιο σύντομα ελληνικά ανέκδοτα.
Ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΝ ΕΞΥΓΙΑΙΝΕΤΑΙ, ΟΥΤΕ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ, ΑΠΛΑ ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ.
ΜΕΧΡΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΜΗ ΠΑΡΕΚΕΙ...
Κανονικά, με βάση τον ευρωπαικό μέσο όρο για χώρες με ανάλογο πληθυσμό και έκταση με την Ελλάδα, θα έπρεπε να έχουμε σιδηροδρομικό δίκτυο 4500 χλμ. Αυτή τη στιγμή έχουμε 2500 χλμ και με τις πρόσφατες αποφάσεις, αν κάτι δεν αλλάξει εγκαίρως, κινδυνεύει να μείνουμε τελικά με μόλις 700 – 1000 το πολύ χλμ, δηλ. δίκτυο κατά πολύ αραιότερο και από την Αλβανία.Ο σιδηρόδρομος ως κοινωνικό αγαθό, είναι ο πυλώνας της βιώσιμης κινητικότητας, γιατί συμπυκνώνει μέσα του σε ένα ενιαίο πακέτο ασφαλή-αξιόπιστη-΄άνετη-συγχρονη-οικονομική (ιδιαίτερα από πλευράς Εθνικής Οικονομίας και εξωτερικού κόστους) συγκοινωνιακή και μεταφορική εξυπηρέτηση, πολιτισμό, οικολογία (από πλευράς περιβαλλοντικής, ενεργειακής, κατάληψης χώρου, ασφαλούς μετακίνησης κλπ) και ευκαιρίες για ήπια και οργανωμένη πολεοδομική-χωροταξική-κοινωνική και οικονομική περιφερειακή ανάπτυξη και αποκέντρωση.Για τον λόγο αυτό σε όλο τον πολιτισμένο Κόσμο έχουν κάνει ως βασική επιλογή την κατά προτεραιότητα ανάπτυξή του, και την επιδότηση της λειτουργίας του κατά το 60% περίπου του συνόλου των εσόδων των εταιρειών που ασκούν την εκμετάλλευσή του. Δεν γίνεται τυχαία αυτό, αλλά ως αναγνώριση της μεγάλης συμβολής του στη μείωση του εξωτερικού κόστους των μεταφορών (κόστη συμφόρησης, ποσοτικοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, επιπτωσεων από ατυχήματα κλπ) που αξιολογούνται σε επίπεδο Εθνικής Οικονομίας.
Παντού κατά προτεραιότητα κατασκευάζονται νέες σύγχρονες σιδηροδρομικές υποδομές τραίνων μεγάλης ταχύτητας καθώς και αστικών και προαστιακών σιδηροδρόμων και τραμ, ενώ ανακαινίζονται και βελτιώνονται οι υπάρχουσες περιφερειακές γραμμές για επιδοτούμενη κατά βάση τοπική-προαστιακή και περιφερειακή επιβατική-εμπορευματική και τουριστική εξυπηρέτηση.
Στη χώρα μας, αφού για διάφορους λόγους κατασπαταλήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια σημαντικοί χρηματοδοτικοί πόροι χωρίς να ολοκληρωθούν τα απαραίτητα έργα εκσυγχρονισμού του ελληνικου σιδηροδρομικου δικτύου, λόγω κωλυσιεργιών και άλλων προβλημάτων και εμπλοκών, τους υπεύθυνους των οποίων θα κατονομάσουμε παρακάτω, δυστυχώς ένα σημαντικό μέρος αυτών τελικά αποσπάστηκε από τα σιδηροδρομικά έργα και δόθηκε για υλοποίηση ανταγωνιστικών οδικών έργων.Παράλληλα, αφού σκόπιμα επιδιώχθηκε να απαξιωθεί ο σιδηρόδρομος ως έννοια και ως λειτουργία συστηματικά από διάφορες πλευρές, στη συνέχεια οδηγήθηκε στην πυρά, θυσία για τον εξαγνισμό της στρεβλής, αντιπαραγωγικής, ανορθολογικής και διεφθαρμένης πολιτικής που ακολούθησε η χώρα τα τελευταία 40 χρόνια, με ευθύνη πρωτίστως των κυβερνήσεων που διαδοχικά την διακυβέρνησαν και των οργανωμένων συμφερόντων που επωφελήθηκαν απ'αυτό.Οι ευθύνες για την σημερινή σπίλωση και κατάργηση ντεφάκτο και ντεγιούρε του ελληνικού σιδηροδρομου, ύστερα από την χρόνια και συστηματική υπονόμευσή του και απαξίωσή του, όπως όλοι σας γνωρίζετε κατανέμονται σε πολλές πλευρές
-Πολιτεία που τον κακοδιαχειρίστηκε και που δεν φρόντισε να υπάρξει μιά συστηματική και ορθολογική εξυγίανση που να βασίζεται στην έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων εκσυγχρονισμού του, αλλά και των αναδιαρθρωτικών δράσεων εξορθολογισμού τηςς λειτουργίας του που θα περιόριζε το σημερινό υπερβολικό λειτουργικό του κόστος, ΧΩΡΙΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΓΡΑΜΜΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥΝ ΜΕ ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ,
- Διοικήσεις του Ομίλου ΟΣΕ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ που έπαιρναν και παίρνουν αλλοπρόσαλες αποφάσεις ουσιαστικής εκδίωξης των πελατών τους μέσω της υποβάθμισης του προιόντος τους (πχ βλ. κυκλοφορία αμαξοστοιχιών με ρυπαρή εξωτερική και ορισμένες φορές και εσωτερική εμφάνιση, κατάργηση θεσμοθετημένων ανταποκρίσεων μεταξύ αρτηριακών τραίνων και τραίνων που κινούνται στις διακλαδώσεις του δικτύου, κατάργηση υπηρεσίας κλιναμαξών και μεταφοράς δεμάτων κλπ), και του δραστικού περιορισμού η / και κατάργησης των μεταφορικών υπηρεσιών τους (δρομολογίων κλπ),
-αυτοκινητιστικό και οδικό λόμπυ που τον ανταγωνίστηκε (-ζεται) αθέμιτα και τον υπονόμευσε (και υπονομεύει) κάτω από το τραπέζι, για να μονοπωλήσει την αγορά μεταφορών και να αυξήσει την κερδοσκοπία του, μηδενίζοντας ταυτόχρονα το επιχειρηματικό του ρίσκο
- εργολάβους και προμηθευτές που κερδοσκόπησαν ασύστολα σε βάρος του (ανατιμήσεις, ανακοστολογήσεις, καθυστερήσεις, παραβίαση προδιαγραφών κλπ)
-κακομαθημένους συνδικαλιστές και συντεχνίες εντός ΟΣΕ που συνέβαλαν στην εσωτερική του κατάρρευση (αντιπαραγωγικότητα, διόγκωση λειτουργικού κόστους),
- δημάρχους, κομματικές και αυτοδιοικητικές παρατάξεις και περιοίκους των γραμμών που συστηματικά αντιδρούσαν στα έργα εκσυγχρονισμού του προβάλλοντας εξωπραγματικές απαιτήσεις εκτεταμένων υπογειοποιήσεων ή ριζικών αλλαγών στη χάραξη και απομάκρυνση των σταθμών από τα οικιστικά κέντρα
-παπαγαλάκια των media που συστηματικά, εξωφλώντας γραμμάτια προς τους διαπλεκόμενους βαρώνους των ΜΜΕ, την εκάστοτε κυβέρνηση / πολιτική εξουσία και το εργολαβικό λόμπυ που διαφεντεύει πλέον τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους, απαξίωναν, σπίλωναν τον σιδηρόδρομο ως δήθεν ελλειματικό, αντιπαραγωγικό μέσο, συνώνυμο της ρεμούλας, συγκαλύπτοντας όμως, διαστρεβλώνοντας και παραποιώντας την πραγματικότητα για το έλλειμμα και την κακοδιαχείριση.
Ένα παράδειγμα της παραπληροφόρησης αυτής είναι ο μύθος του ελλείματος του ΟΣΕ. Ποτέ δεν μας είπαν όλα αυτά τα αδέκαστα ΜΜΕ ότι κατά 85% το έλλειμα αυτό είναι κρυμμένο δημόσιο έλλειμα, αφού αφορά τις δαπάνες υποδομής και λειτουργίας ζημιογόνων αλλά κοινωνικά απαραίτητων γραμμών και υπηρεσιών του ΟΣΕ τις οποίες όφειλε να καλύπτει βάσει της θεσμοθετημένης οικονομικής συμφωνίας Κράτους-ΟΣΕ το Κράτος, όπως κάνει στην περίπτωση των οδικών, ακτοπλοικών και αεροπορικών μεταφορών. Στον σιδηροδρομο όμως, όχι μόνο δεν το έκανε, αλλά τον υποχρέωνςε να δανείζεται γι αυτές τις δαπάνες και να επιβαρύνεται με βαρύτατα τοκοχρεωλύσια.
ΜΕΧΡΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΜΗ ΠΑΡΕΚΕΙ ΛΟΙΠΟΝ.
Η κοινωνία των πολιτων αξιώνει να αλλάξουν άμεσα οι σχετικές ανωτέρω αποφάσεις που εξαφανίζουν από την χώρα το οικολογικώτερο μέσο μεταφοράς, την ναυαρχίδα των χερσαίων μεταφορών διεθνώς. Στην ακριτική Φλώρινα, στην Πελοπόννησο, τη Θεσσαλία, τον Εβρο και αλλού, η κοινωνία των πολιτών αφυπνίζεται και διεκδικεί πλέον το δικαίωμά της στην ποιοτική και ασφαλή μεταφορά που εγγυάται ο σιδηροδρομος στη σημερινή συγκυρία παγίωσης ενός επικίνδυνου, αντικοινωνικού και αντιαναπτυξιακού σε τελευταία ανάλυση ιδιωτικού οδικού μονοπωλίου στις μεταφορές (παραχωρησιούχοι αυτοκινητοδρόμων που σπέρνουν κάθε λίγες δεκάδες χλμ πανάκριβα διόδια, ΚΤΕΛ που ανατιμούν τα εισιτήριά τους μόλις αναστέλλονται τα δρομολόγια του τραίνου κλπ). Καλούμε δε και τις αιρετές αρχές των Περιφερειών να αναλάβουν τις ευθύνες τους στον συγκοινωνιακό σχεδιασμό, προγραμματισμό και επιδότηση των συγκοιωνιακών σιδηροδρομικών και λεωφορειακών υπηρεσιών της περιοχής τους, αφού βέβαια προικοδοτηθούν από την κεντρική κυβέρνηση με τους ανάλογους πόρους.
