της Μάρως Τσαντήλα
Το επιτυχημένο μοντέλο των πόλεων του εξωτερικού όπου ένα μεγάλο μέρος των μετακινήσεων γίνεται με δίκτυο προαστιακού σιδηροδρόμου ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν πολλές ελληνικές πόλεις.
Καλύτερες από ποτέ είναι αυτό το διάστημα οι προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός αξιόλογου και αξιόπιστου προαστιακού σιδηροδρομικού δικτύου σε αρκετές πόλεις της χώρας. Οι προσπάθειες, που βρίσκονται σε εξέλιξη, είναι σημαντικές και αφορούν τόσο στην δημιουργία νέων δικτύων, όπως στην περίπτωση της επέκτασης του δικτύου προς το Λαύριο, όσο και στην προσπάθεια αξιοποίησης παλιού δικτύου που έχει περιπέσει σε αχρηστία, όπως για παράδειγμα την περίπτωση της Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Η χρήση του τρένου για τις προαστιακές μετακινήσεις βρίσκεται πλέον ψηλά στην επιλογή των επιβατών. Σε αυτό συμβάλει κυρίως το υψηλό κόστος μετακίνησης ενώ απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η αξιοπιστία των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το επιβατικό κοινό φαίνεται ότι έχει την διάθεση να την επιλέξει την μετακίνηση με τρένο, αρκεί να ξέρει ότι θα φτάσει εγκαίρως στον προορισμό του και χωρίς ταλαιπωρία κάτι που, δυστυχώς, δεν είναι, ακόμη, αυτονόητο στις σιδηροδρομικές μεταφορές στη χώρα μας.
Αθήνα: σιδηροδρομικό πλέγμα με γραμμές προς Χαλκίδα – Κιάτο – Λαύριο
Η επέκταση του προαστιακού της Αθήνας προς το Λαύριο θωρείται κρίσιμης σημασίας. Από τη μια θα τονώσει την επιβατική κίνηση του μέσου, καθώς θα διέρχεται από μεγάλες περιοχές που σήμερα δεν εξυπηρετούνται από μέσο σταθερής τροχιάς. Από την άλλη θα συμβάλει σημαντικά και στην τόνωση της δραστηριότητας του λιμανιού του Λαυρίου, που σήμερα είναι μία μάλλον δυσπρόσιτη επιλογή για τους επιβάτες των καραβιών.
Μετά από σημαντικές καθυστερήσεις φαίνεται ότι ωρίμασαν οι συνθήκες προκειμένου να προχωρήσει το συγκεκριμένο έργο. Την Πέμπτη αναμένεται ότι ο υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ Μιχάλης Χρυσοχοϊδης θα ανακοινώσει στη Βουλή τις αποφάσεις για την επέκταση του Προαστιακού από το Κορωπί στο Λαύριο. Το υπουργείο φαίνεται ότι εξασφάλισε από το ΣΕΣ κονδύλια ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ και το έργο θα μπορέσει να ενταχθεί στην επόμενη προγραμματική περίοδο. Η επέκταση από το Κορωπί στο Λαύριο δίχασε τον ΟΣΕ και την θυγατρική του ΕΡΓΟΣΕ, με τις δύο εταιρείες να διαφωνούν στα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου, που προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό και το τελικό κόστος. Πάντως η τελική επιλογή των χαρακτηριστικών αυτών θα υπαγορευθεί κατά κύριο λόγο από τις επιταγές της ΕΕ, η οποία προκειμένου να χρηματοδοτήσει ένα έργο θέτει συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Την ίδια στιγμή προσπάθειες ενίσχυσης καταβάλλονται και για την προαστιακή γραμμή Αθήνα – Χαλκίδα. Στις αρχές του 2015 η γραμμή θα είναι πλήρως ηλεκτροκινούμενη, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά το κόστος λειτουργίας της. Σήμερα η γραμμή παρότι έχει περίπου 1,7 εκατομμύρια επιβάτες κάθε χρόνο είναι ζημιογόνα, και η λειτουργία της είναι ουσιαστικά επιδοτούμενη. Η ηλεκτροκίνηση της γραμμής θα μειώσει σημαντικά το κόστος, αυξάνοντας παράλληλα της δυνατότητες (χρήση μεγαλύτερων συρμών, ταχύτητα κλπ), γεγονός που αναμένεται να φέρει περισσότερους επιβάτες.
Βελτιώσεις είναι απαραίτητες και στην γραμμή Αθήνα – Κιάτο, στην οποία οι κλοπές σιδηροδρομικού υλικού δημιουργούν, κατά καιρούς, προβλήματα στη λειτουργία λόγω των σημαντικών βραδυποριών που παρατηρούνται.
Θεσσαλονίκη: city train για τις δυτικές περιοχές
Εκτός από τις προαστιακές γραμμές Θεσσαλονίκη – Λάρισα και Θεσσαλονίκη - Έδεσσα – Φλώρινα η συμπρωτεύουσα φιλοδοξεί να αποκτήσει και City Train, το οποίο θα εξυπηρετεί τις δυτικές συνοικίες της πόλης. Το έργο, που έχει προϋπολογισμό περίπου 10 εκατομμυρίων ευρώ, πρόκειται, επίσης, να ενταχθεί στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2014 -2020, όπως προβλέπει και το Σύμφωνο Συνεργασίας το οποίο υπέγραψαν πρόσφατα οι συναρμόδιοι φορείς. Η πρόταση που έχει μελετηθεί προβλέπει την ανακατασκευή και επανάχρηση υφιστάμενου τμήματος μη ενεργού σιδηροδρομικού δικτύου του ΟΣΕ ή/και την κατασκευή νέων τμημάτων, ώστε να καταστεί λειτουργική η προαστιακή σιδηροδρομική σύνδεση περιοχών της Δυτικής Θεσσαλονίκης με το λιμάνι, μέσω 11 στάσεων που θα κατασκευαστούν. Πρόκειται για περιοχές που σήμερα δεν έχουν καλή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση και το τρένο θα δώσει «ανάσες».
Πάτρα: κερδοφορία και σχέδια επέκτασης
Η πόλης της Πάτρας αποτελεί ένα ισχυρό, θετικό παράδειγμα για όσες πόλεις σχεδιάζουν να αναπτύξουν προαστιακό δίκτυο καθώς και ο προαστιακός της πόλης αποτελεί εδώ και τέσσερα χρόνια ένα πολύ επιτυχημένο πείραμα. Ο Προαστιακός Σιδηροδρόμος, που στήθηκε πάνω στο αχρησιμοποίητο σιδηροδρομικό δίκτυο, καλύπτει πλέον μεγάλο μέρος της αστικής συγκοινωνίας στην ευρύτερη περιοχή της πόλης, στο τμήμα εως τον Άγιο Βασίλειο, ενώ παράγει και κερδοφορία εξυπηρετώντας καθημερινά περίπου 5.000 επιβάτες.
Οι τοπικοί φορείς διεκδικούν επέκταση του δικτύου προς την Κάτω Αχαϊα, σημειώνοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα εξυπηρετήσει ένα μεγάλο μέρος των αναγκών μετακίνησης της πόλης.
Το προτεινόμενο έργο αφορά στην επέκταση της μετρικής γραμμής του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Πάτρας, που αναπτύσσεται στο τμήμα από τον Άγιο Ανδρέα και δυτικά έως την Κάτω Αχαΐα. Η πρόταση περιλαμβάνει την κατασκευή εννιά συνολικά στάσεων: Κεντρικός Σταθμός Άγιος Ανδρέας, Ανθείας, Άγιος Γεώργιος (Ιτιές), Παραλία Πατρών - 25ης Μαρτίου, Τσαούση -Μιντιλόγλι, Βραχνέικα, Τσουκαλέικα, Αλισσός, Κάτω Αχαΐα, που υπολογίζεται ότι θα εξυπηρετούν περίπου 8.000 επιπλέον επιβάτες κάθε μέρα. Το σχέδιο είναι ακόμη πιο φιλόδοξο καθώς προβλέπει μελλοντική επέκταση έως τον Ψαθόπυργο.
Καλαμάτα
Πρωτοβουλία για την επαναλειτουργία της προαστιακής γραμμής Καλαμάτα - ΤΕΙ – Μεσσήνη, υπάρχει και στην πόλη της Καλαμάτας από ο σύλλογος φίλων σιδηροδρόμου «Amnizia Railfan Club». Εκείνο που τονίζεται είναι ότι μπορούν με ελάχιστες παρεμβάσεις να αξιοποιηθούν υφιστάμενες υποδομές, που όσο παραμένουν σε αχρηστία απαξιώνονται. Όπως επισημαίνεται το μηχανοστάσιο της πόλης είναι εξαιρετικά σύγχρονο, συρμοί υπάρχουν, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα, ενώ και έτοιμες είναι και οι αποβάθρες – στάσεις.
Λουτράκι
Τέλος θέμα αξιοποίησης του σιδηροδρομικού δικτύου της Πελοποννήσου και του προαστιακού σιδηροδρόμου, στο τμήμα Ισθμός - Λουτράκι, θέτουν και οι φορείς της περιοχής. Την κίνηση αυτή στηρίζει και η Περιφέρεια Πελοποννήσου η οποία θεωρεί ότι μπορεί να αποτελέσει «μοντέλο» και για άλλες πόλεις της χώρας, συμβάλλοντας ιδιαίτερα και στην τουριστική ανάπτυξη. Για το έργο αυτό έχει ήδη κατατεθεί προς το ΟΣΕ σχετική πρόταση, με προϋπολογισμό 11,5 εκατομμύρια ευρώ.
