Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

Ούτε τρύπα στο νερό

ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΒΟΪΤΣΙΔΗ
Την περασμένη Παρασκευή, οι Ελβετοί ολοκλήρωσαν την εκσκαφή της σιδηροδρομικής σήραγγας στο πέρασμα Γκοτάρ. Θα χρειαστούν έξι ακόμη χρόνια μέχρι να τεθεί η γραμμή σε λειτουργία, αλλά ήδη τα 57 χιλιόμετρα μήκους καθιστούν το νέο τούνελ μοναδικό στον κόσμο. Μέχρι τώρα, από τις αρχές του εικοστού αιώνα, η διέλευση από το Gotthard Pass γίνεται από σήραγγα 15 χιλιομέτρων, που στην εποχή της ήταν επίσης η μεγαλύτερη στον κόσμο, αναγκάζει όμως τα τρένα να ανεβαίνουν σε υψόμετρο 1.100 μέτρων πριν περάσουν τις εισόδους της. Η απότομη κλίση και οι μικρές ακτίνες καμπυλότητας συνιστούσαν πρόκληση για τη σιδηροδρομική τεχνολογία και, για να ανταποκριθούν, οι Ελβετοί μηχανικοί κατασκεύασαν μηχανές που πέρασαν στην ιστορία, όπως αρχικά τους διάσημους «Κροκόδειλους» και κατόπιν τις πανίσχυρες Αe 6/6 και Re 6/6. Το πέρασμά τους από τη διαδρομή, πάντα σε διπλή έλξη για να τα βγάζουν πέρα, φέρνει στο Gotthard Pass φίλους του σιδηρόδρομου και της σιδηροδρομικής φωτογραφίας απ' όλο τον κόσμο που κατασκηνώνουν στις γύρω πλαγιές.
Γιατί τόσος κόπος και εννιά δισεκατομμύρια ευρώ για τη νέα σήραγγα; Ασφαλώς, όχι για να ξαναμπεί η Ελβετία στο βιβλίο Γκίνες, αλλά για να βελτιώσει τη θέση του σιδηρόδρομου σε μια από τις πιο κρίσιμες μεταφορικά διαδρομές της Ευρώπης. Για τα επιβατικά τρένα, σημασία έχει ότι η νέα σήραγγα θα συντομεύσει τη διαδρομή από την κεντρική Ευρώπη προς την Ιταλία κατά 46 λεπτά. Τρέχοντας με 230 χιλιόμετρα την ώρα, οι συρμοί θα την περνούν σε δεκατέσσερα λεπτά! Αντίστοιχα, για τις εμπορικές μεταφορές, το μεγάλο κέρδος είναι η δυνατότητα να κινούνται μεγαλύτεροι και περισσότεροι συρμοί. Υπάρχουν και τα περιβαλλοντικά οφέλη. Σήμερα, από το πέρασμα διέρχονται ετησίως 1,2 εκατομμύρια φορτηγά. Αύριο, τα μισά από αυτά υπολογίζεται ότι θα προτιμούν να επιβιβάζονται στο τρένο. Αυτό σημαίνει μικρότερη επιβάρυνση στους δύσκολους ορεινούς δρόμους, λιγότερα καύσιμα και καυσαέρια.
Το έργο των Ελβετών είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό, αλλά μόνον ένα από τα πολλά μεγάλα που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ευρώπη. Ακόμη και χώρες χωρίς ιδιαίτερη σιδηροδρομική παράδοση, όπως η Ισπανία, επενδύουν εξ ιδίων και εκμεταλλεύονται τις κοινοτικές επιδοτήσεις για να εκσυγχρονίσουν τα δίκτυά τους. Μόνο στην Ελλάδα καταφέραμε να σκορπίσουμε τόσο χρήμα χωρίς να κάνουμε ούτε μια τρύπα στο νερό.