IntelliNews
Ο τομέας των μεταφορών υφίσταται βαθιές αλλαγές καθώς στρέφεται προς πιο βιώσιμα, ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή και χωρίς αποκλεισμούς πρότυπα.
Πηγή: msn.com
Ο εκσυγχρονισμός των σιδηροδρόμων αποτελεί κρίσιμο μέρος αυτών των προσπαθειών, παρέχοντας μια καθαρότερη, ασφαλέστερη και πιο πράσινη εναλλακτική λύση σε σχέση με τους δρόμους. Τόσο για τους επιβάτες όσο και για τα εμπορεύματα, οι σιδηρόδρομοι προσφέρουν το χαμηλότερο οριακό λειτουργικό κόστος και τις χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά μονάδα μεταφοράς, καθιστώντας τους ηλεκτροκίνητους σιδηροδρόμους έναν από τους πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς που υπάρχουν.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεκτείνει στρατηγικά το σιδηροδρομικό της δίκτυο υψηλής ταχύτητας και έχει επιτύχει αύξηση 47% από το 2013. Στο πλαίσιο της Στρατηγικής της για Βιώσιμη και Έξυπνη Κινητικότητα, έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για αύξηση της σιδηροδρομικής εμπορευματικής κυκλοφορίας κατά 50% έως το 2030 και διπλασιασμό της έως το 2050, καθώς και για τριπλασιασμό της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας υψηλής ταχύτητας έως το 2050. Αυτοί οι στόχοι ευθυγραμμίζονται με τη Συμφωνία του Παρισιού και τους στόχους της Ευρώπης για κλιματική ουδετερότητα.
Η δέσμευση της ΕΤΕπ στον σιδηροδρομικό τομέα είναι σαφής. Μόνο το 2024, η τράπεζα της ΕΕ επένδυσε 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ παγκοσμίως, με το μεγαλύτερο μέρος να πηγαίνει στην αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών και στην εισαγωγή νέων και καινοτόμων τεχνολογιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξετάζοντας το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας, η ΕΤΕπ έχει χρηματοδοτήσει σχεδόν κάθε σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας της ΕΕ που κατασκευάστηκε από τη δεκαετία του 1990, με λίγες εξαιρέσεις, και έχει συμμετάσχει σε σχεδόν όλες τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για σιδηροδρομικές υποδομές που έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία 30 χρόνια.
Μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της εμπειρογνωμοσύνης και της χρηματοδότησης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια
Μοιραζόμενα την ίδια ήπειρο και δεσμευόμενα για την επίτευξη αυτών των στόχων, τα Δυτικά Βαλκάνια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτήν την εξίσωση. Πάνω από το 50% των σιδηροδρομικών γραμμών στην περιοχή χαρακτηρίζονται ως κακής ποιότητας και μόνο περίπου το ένα τρίτο του συνολικού δικτύου είναι ηλεκτροδοτημένο (σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 56%). Το Κεντρικό Σιδηροδρομικό Δίκτυο εκτείνεται σε περίπου 3.000 χλμ., με 2.882 χλμ. σε λειτουργία και 65% ηλεκτροδοτημένο από το 2023. Ωστόσο, λόγω αναξιοπιστίας και αναποτελεσματικότητας, το μερίδιο των σιδηροδρόμων αντιπροσωπεύει το 19% των εμπορευματικών μεταφορών και μόλις το 7% των επιβατικών μεταφορών, σύμφωνα με στοιχεία της Κοινότητας Μεταφορών . Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το επενδυτικό κενό υπερβαίνει τα 4 δισ. ευρώ.
Αυτά είναι μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν στην πρόσφατη εκδήλωση με τίτλο «Γεφυρώνοντας την Ευρώπη: Η Συμμαχία, που διοργανώθηκε από την Πρεσβεία της Σουηδίας στα Σκόπια. Η εκδήλωση αυτή υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανάπτυξη ενός έξυπνου, ασφαλούς και ανθεκτικού σιδηροδρομικού δικτύου σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας. Αξιοποιώντας τις υπάρχουσες ευκαιρίες χρηματοδότησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προβλέπονται στο Νέο Σχέδιο Ανάπτυξης, η περιοχή μπορεί να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο των σιδηροδρομικών επενδύσεων ευθυγραμμίζοντάς τες με τους στρατηγικούς στόχους κινητικότητας, ψηφιοποίησης και κλιματικής αλλαγής.
Ανακαινισμένες σιδηροδρομικές γραμμές σε όλη την περιοχή
Ως τράπεζα της ΕΕ, ο αναπτυξιακός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η EIB Global, υποστηρίζει τις μεταφορές υιοθετώντας μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την προστασία του περιβάλλοντος και τις βελτιώσεις στην ασφάλεια, καθώς και την προώθηση της κοινωνικής ευημερίας. Μέχρι σήμερα, η τράπεζα έχει αποδεσμεύσει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια ευρώ για τον σιδηροδρομικό τομέα των Δυτικών Βαλκανίων, με στόχο τη βελτίωση των υποδομών και την προώθηση της ψηφιοποίησης και του αυτοματισμού.
Μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τράπεζα έχει κινητοποιήσει σημαντικούς πόρους σε επιχορηγήσεις και δάνεια της ΕΕ για την έναρξη βασικών σιδηροδρομικών έργων, μετά από δεκαετίες ανεπαρκούς συντήρησης και χρηματοδότησης. Η EIB Global υποστηρίζει την αναβάθμιση αρκετών στρατηγικών σιδηροδρομικών τμημάτων στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των διαδρομών από το Βόρε στην κεντρική Αλβανία μέχρι τα σύνορα με το Μαυροβούνιο και από το Δυρράχιο μέχρι το Ρόγκοζίνα· των τμημάτων Βελιγραδίου-Νις και Νις-Ντιμίτοβγκραντ στη Σερβία· της σιδηροδρομικής γραμμής Μπαρ-Βρμπνίτσα στο Μαυροβούνιο· καθώς και της σιδηροδρομικής διαδρομής 10 στο Κοσσυφοπέδιο.
Ένα πακέτο χρηματοδότησης της Ομάδας Ευρώπης για το σιδηροδρομικό τμήμα από την Κρίβα Παλάνκα έως τα βουλγαρικά σύνορα υπογράφηκε το 2023 με δάνεια από την ΕΤΕπ και την ΕΤΑΑ, και σημαντικές επιχορηγήσεις της ΕΕ συνολικού ύψους 210 εκατ. ευρώ (αν και μια επιχορήγηση της ΕΕ ύψους 61 εκατ. ευρώ ακυρώθηκε μετά την απόφαση του φορέα υλοποίησης του έργου να ακυρώσει τον διαγωνισμό το περασμένο φθινόπωρο). Αυτό αντιπροσωπεύει μια τεράστια προσπάθεια της Ομάδας Ευρώπης για την υλοποίηση της τελικής φάσης του ανατολικού τμήματος του Σιδηροδρομικού Διαδρόμου VIII, ενός κρίσιμου μέρους του βασικού Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και κρίσιμου για την περιφερειακή και την ενωσιακή συνδεσιμότητα, καθώς και για τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ.
Συνδυασμός οικονομικών και τεχνικών πόρων
Για αυτά τα εμβληματικά σιδηροδρομικά έργα, έχουν παρασχεθεί πάνω από 1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις της ΕΕ μόνο στο πλαίσιο του Πλαισίου Επενδύσεων για τα Δυτικά Βαλκάνια. Τα περισσότερα χρηματοδοτούμενα έργα επωφελούνται επίσης από το κοινό συμβουλευτικό πρόγραμμα JASPERS της ΕΤΕπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο βοηθά στην υλοποίηση των έργων. Αυτή η τεχνική βοήθεια διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τα κοινωνικά, κλιματικά και περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ, καθώς και την ανάπτυξη ικανοτήτων στις περιφερειακές ομάδες διαχείρισης έργων. Οι ειδικοί του JASPERS συμμετέχουν σε 21 σιδηροδρομικές αναθέσεις στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, με συνολικό κόστος επένδυσης που υπερβαίνει τα 5 δισ. ευρώ.
