Την περίοδο 1908-1910 εμφανίζεται στην Αθήνα ο ηλεκτροκίνητος τροχιόδρομος, το γνωστό μας τραμ, που διαδέχτηκε τον ατμοκίνητο -παλαιωμένο και επικίνδυνο πια- τροχιόδρομο. Αυτό βέβαια, παρά τις σχετικές προειδοποιήσεις, έγινε μόνο μετά από έκρηξη του ατμολέβητα σε κάποιο δρομολόγιο το 1909 και τον τραυματισμό τριάντα περίπου επιβατών!
Άγγελος Μανταδάκης
avgi.gr
Η εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού αναβαθμίστηκε σε ασφάλεια και άνεση και οι ταχύτητες των οχημάτων αυξήθηκαν με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Τροχιοδρόμων Αθηνών-Πειραιώς, βελγικών συμφερόντων. Αυτή η νέα πραγματικότητα βελτιώθηκε περαιτέρω με την ίδρυση της Ηλεκτρικής Εταιρείας Μεταφορών, που χρηματοδοτήθηκε από αγγλικά κεφάλαια.
Η πρώτη γραμμή του νέου τραμ ήταν το δρομολόγιο 1 Ομόνοια-Καλλιθέα. Μια νέα γραμμή ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, το δρομολόγιο 16 Θων-Θησείο, που συνέδεε το τέρμα Αμπελοκήπων με το Θησείο. Από το 1939 τα νέα οχήματα του τραμ, από μπεζ που ήταν αρχικά, έγιναν βαθυπράσινα. Αργότερα προστέθηκαν και τα κίτρινα.
Αξίζει να φανταστεί κανείς το όμορφο βαθυπράσινο τραμ να διασχίζει το πιο ιστορικό και γοητευτικό κομμάτι της Αθήνας γεμάτο επιβάτες, με τον «τραμβαγιέρη» όρθιο στον εξώστη να χειρίζεται τον μοχλό οδήγησης και -όταν χρειαζόταν- τον μοχλό δαπέδου, που χτυπούσε το θρυλικό καμπανάκι. Η γραμμή 16 ακολουθούσε τη λεωφόρο Αμαλίας περνώντας από το Ζάππειο, την Πύλη του Αδριανού, τους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Μετά έστριβε στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, τη διέσχιζε σε όλο της το μήκος περνώντας μπροστά από το Θέατρο του Διονύσου, τη Στοά του Ευμένη και το Ηρώδειο, υπό τη σκιά του Ιερού Βράχου και του Παρθενώνα. Συνέχιζε στην Αποστόλου Παύλου με θέα την Αρχαία Αγορά της Αθήνας και έφτανε στο Θησείο, απέναντι από τον ναό του Ηφαίστου. Δεν ξέρουμε, βέβαια, πόσο οι επιβάτες -τουλάχιστον τις ώρες της αιχμής- μπορούσαν να απολαύσουν την υπέροχη διαδρομή σκαρφαλωμένοι στους προφυλακτήρες ή κρεμασμένοι σαν «τσαμπιά» από τις πόρτες και τα παράθυρα με πραγματικό κίνδυνο για τη ζωή τους. Είτε για να προλάβουν τη δουλειά τους, είτε για να γλιτώσουν το εισιτήριο, είτε από απερισκεψία, αυτό συνέβαινε κατά κόρον και αποτελούσε πραγματική πληγή.
Το βαθυπράσινο τραμ με τον χαρακτηριστικό εισπράκτορα, που έκοβε εισιτήρια φωνάζοντας «προχωρείτε στον διάδρομο», τους επιβάτες να ανεβοκατεβαίνουν ενώ το όχημα βρισκόταν εν κινήσει και να γαντζώνονται όπου μπορούσαν, με τις αλησμόνητες επιγραφές «Απαγορεύεται το καπνίζειν» ή «Απαγορεύεται το πτύειν» έμεινε νοσταλγικά στην Ιστορία. Και όσοι δεν ακούσαμε το καμπανάκι του, ακούσαμε και αγαπήσαμε το τραγούδι του:
«Ντράγκα ντρουνγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουνγκ μεσ’ στο βραδάκι...».
Το πράσινο αλλά και τα υπόλοιπα τραμ της Αθήνας, αντί να εκσυγχρονιστούν, ξηλώθηκαν αυθαίρετα, εν μια νυκτί, από τον υπουργό Δημοσίων Έργων της κυβέρνησης Παπάγου Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1953, προς όφελος του αυτοκινήτου. Ο επίλογος γράφτηκε το Σάββατο 15 Οκτωβρίου 1960, όταν ήχησε το τελευταίο καμπανάκι στον Κεραμεικό.
sidirodromikanea.blogspot.com
