Το θέμα της συνταγματικότητας ή μη της περικοπής συγκεκριμένων συνταξιοδοτικών παροχών συζητήθηκε χθες στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, στην πολυαναμενόμενη δίκη που θα λύσει οριστικά το θέμα που έχει ανακύψει.
Δημήτρης Δαμιανός
Κώστας Κατίκος
eleftherostypos.gr
Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο συστήθηκε για να λύσει τη διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ των αποφάσεων του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας για την περικοπή των τριών Δώρων – επιδομάτων (Χριστουγέννων, Πάσχα και θερινής άδειας) στους συνταξιούχους της Τραπέζης της Ελλάδας για το 11μηνο 11/6/2015 έως 11/5/2016.
Για την περικοπή αυτή, τον Ιανουάριο του 2023 το Β2 Εργατικό Τμήμα του Αρείου Πάγου έκρινε ότι όλες οι περικοπές των τριών Δώρων που έγιναν με το μνημονιακό Νόμο 4093/2012 είναι συνταγματικές και σύμφωνες με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς «η θέσπισή τους εξυπηρετούσε σκοπούς δημοσίου συμφέροντος» και όχι μόνο. Απόφαση που είναι αντίθετη με την προ 9ετίας απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που είχε κρίνει τις περικοπές των τριών Δώρων των επικουρικών συντάξεων αντισυνταγματικές και αντίθετες με την ΕΣΔΑ, με πλειοψηφία 14 έναντι 11.
Κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΑΕΔ, στην οποία προήδρευσε η πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Ευαγγελία Νίκα, το πρώτο ζήτημα που συζητήθηκε είναι εάν όντως υφίσταται αρμοδιότητα του δικαστηρίου να εξετάσει το θέμα και εάν πράγματι έχουν εκδοθεί αντίθετες αποφάσεις για το επίμαχο θέμα μεταξύ του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Η εισηγήτρια της υπόθεσης, σύμβουλος Επικρατείας Ειρήνη Σταυρουλάκη, έθεσε ζήτημα απαραδέκτου ως προς την εισαγωγή της υπόθεσης στο δικαστήριο, αναφέροντας ουσιαστικά στην εισήγησή της πως το κάθε δικαστήριο επελήφθη επί διαφορετικών νομοθετικών δεδομένων.
Σύμφωνα με την κυρία Σταυρουλάκη, ο Αρειος Πάγος ασχολήθηκε με υπόθεση επιδομάτων εορτών και αδείας, ενώ αντίθετα το Συμβούλιο της Επικρατείας απασχόλησε υπόθεση που αφορά σε περικοπές κύριων συντάξεων. Επιπρόσθετα, σημείωσε πως το ΣτΕ απασχολήθηκε με επικουρικές συντάξεις χορηγούμενες σε συνταξιούχους του ΙΚΑ.
Κατά την εισηγήτρια, «θα πρέπει να ερευνηθεί εάν το Μετοχικό Ταμείο Υπαλλήλων της Τραπέζης της Ελλάδος δύναται να θεωρηθεί φορέας επικουρικής ασφάλισης όμοιος με εκείνους, για τους οποίους έκρινε το ΣτΕ, και εάν επομένως τίθεται στις δύο αποφάσεις (σ.σ.: του ΣτΕ και του Α.Π.) το ίδιο ζήτημα ή εάν, αντιθέτως, οι διαφορές μεταξύ των φορέων επικουρικής ασφαλίσεως, στους οποίους αφορούσε η κάθε απόφαση, ήταν τέτοιας φύσεως, ώστε να καθίσταται διαφορετικό το κριθέν με αυτές ζήτημα».
Εφόσον η εισήγηση αυτή γίνει αποδεκτή, τότε το ΑΕΔ δεν θα εξετάσει την ουσία της υπόθεσης, τη συνταγματικότητα δηλαδή ή μη των περικοπών, αλλά θα λήξει το θέμα για τον τυπικό λόγο πως δεν υφίστανται αντίθετες αποφάσεις, αφήνοντας την κατάσταση ως έχει. Δηλαδή, οι συνταξιούχοι θα συνεχίσουν να διεκδικούν τα αναδρομικά τους στα δικαστήρια που τους δικαιώνουν μαζικά σε όλες τις δίκες και επαφίεται στην κυβέρνηση να δώσει οριστική λύση.
Πάντως, η εισήγηση βρήκε αντίθετους τους δικηγόρους των συνταξιούχων της Τραπέζης της Ελλάδος, αναφέροντας πως, εφόσον αυτή υιοθετηθεί από το ΑΕΔ, «θα οδηγήσει στο να είναι οι μόνοι συνταξιούχοι που δεν έχουν δικαιωθεί».
Οι συνήγοροι των συνταξιούχων της Τραπέζης της Ελλάδος υποστήριξαν ότι το ΑΕΔ πρέπει να ξεπεράσει το σκόπελο του παραδεκτού και να εισέλθει στο θέμα της συνταγματικότητας ή όχι των επίμαχων περικοπών, καθώς τα δύο επίμαχα δικαστήρια ερμήνευσαν τις ίδιες νομοθετικές διατάξεις.
Από την άλλη πλευρά, οι νομικοί παραστάτες της Τραπέζης της Ελλάδος, όπως και του ΕΦΚΑ που έκαναν παρέμβαση στο δικαστήριο υπέρ της τράπεζας, υποστήριξαν υπέρ της ορθότητας της απόφασης του Εργατικού Τμήματος του Αρείου Πάγου. Ανέφεραν, επίσης, ότι ο Αρειος Πάγος έκρινε τις ίδιες νομοθετικές διατάξεις με αυτές που έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας, ερμηνεύοντας με αντίθετο τρόπο το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο, υποστηρίζοντας πως πρέπει το ΑΕΔ να εισέλθει στην ουσία της υπόθεσης.
ΤΟΥΣ ΕΠΟΜΕΝΟΥΣ ΜΗΝΕΣ Η ΑΠΟΦΑΣΗ
Η απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου αναμένεται τους επόμενους μήνες και μένει να φανεί εάν οι ανώτατοι δικαστές θα μπουν στην εξέταση των νομικών θεμάτων που έχουν ανακύψει ή εάν θα κρίνουν πως δεν υφίστανται αντιφατικές αποφάσεις των δύο ανώτατων δικαστηρίων για το ίδιο θέμα.
Σε περίπτωση που η πλειοψηφία των δικαστών συμφωνήσει με την εισήγηση της κ. Σταυρουλάκη, αμφότερες οι αποφάσεις θα μείνουν σε ισχύ: Οι περικοπές των Δώρων των επικουρικών συντάξεων στον ιδιωτικό τομέα θα παραμείνουν αντίθετες στο Σύνταγμα κατά τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ, ενώ συνταγματική και νόμιμη θα παραμείνει συγκεκριμένα η περικοπή των Δώρων στις επικουρικές συντάξεις των πρώην εργαζόμενων στην Τράπεζα της Ελλάδας.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΠΕΡΙΚΟΠΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2012
Η περικοπή των τριών επιδομάτων χρονολογείται πίσω στο 2012, μέσω του Νόμου 4093/12. Το θέμα είχε κριθεί με σειρά αποφάσεων του ΣτΕ (2287- 2290/2015), που είχαν κρίνει ότι αυτές οι περικοπές των συντάξεων προσκρούουν σε συνταγματικές αρχές, όπως είναι της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη. Οι Σύμβουλοι Επικρατείας το 2015 είχαν κρίνει ακόμη ότι δεν προηγήθηκε επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις που θα υπάρχουν στο βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων από τις περικοπές των συντάξεων.
Με την περσινή απόφαση του Β2 Εργατικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, οι περικοπές στους συνταξιούχους της Τραπέζης της Ελλάδας κρίθηκαν συνταγματικές, με βασικό επιχείρημα ότι δεν είναι συνταγματικά αναγκαία η σύνταξη αναλογιστικής μελέτης επιπτώσεων πριν γίνουν περικοπές επιδομάτων.
ΟΙ 7 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΠΟΥ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ
Από 500 εκατ. € έως 2 δισ. € ο λογαριασμός
Λογαριασμό για πληρωμές αναδρομικών στους 370.000- συνταξιούχους που έχουν κάνει ομαδικές προσφυγές, διεκδικώντας αναδρομικά από Δώρα και μειώσεις επικουρικών συντάξεων, ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας εφόσον η απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ) είναι υπέρ των συνταξιούχων.
Ολες οι διεκδικήσεις αφορούν τους παλαιούς πριν τον Μάιο του 2016 συνταξιούχους.
Το ποσό των αναδρομικών για επικουρικές και Δώρα μόνον για τους 370.000 συνταξιούχους με προσφυγές δεν ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ.
Με τα Δώρα των κύριων συντάξεων, ο λογαριασμός ανεβαίνει στα 750 εκατ. ευρώ. Αν η κυβέρνηση αποφασίσει ότι θα πρέπει να επιστραφούν οι περικοπές και σε όσους δεν άσκησαν προσφυγή, τότε ο λογαριασμός ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ και μπορεί να πληρωθεί μόνον σε δόσεις.
Με την απόφαση του ΑΕΔ -εφόσον δικαιωθούν οι συνταξιούχοι- θα ξεκλειδώσουν αναδρομικά για 7 κατηγορίες δικαιούχων που είναι οι εξής:Συνταξιούχοι Δημοσίου οι οποίοι λαμβάνουν μόνον κύρια σύνταξη (μία ή και άθροισμα κύριων συντάξεων) πάνω από 1.400 ευρώ μικτά. Δικαιούνται αναδρομικά από Δώρα κύριας και αναδρομικά 23 μηνών από την κράτηση ΕΑΣ που επιβάλλεται σε κύριες συντάξεις πάνω από 1.400 ευρώ.
Συνταξιούχοι Δημοσίου οι οποίοι λαμβάνουν κύρια και επικουρική από 1.000 ως 1.400 ευρώ. Δικαιούνται αναδρομικά 11μήνου από Δώρα κύριας και επικουρικής και επιστροφές από μειώσεις 11 μηνών στην επικουρική.
Συνταξιούχοι Δημοσίου οι οποίοι λαμβάνουν κύρια και επικουρική κάτω από 1.000 ευρώ. Δικαιούνται αναδρομικά από Δώρα κύριας και επικουρικής και επιστροφές 11 μηνών από τις περικοπές στην επικουρική εφόσον είναι πάνω από 200 ευρώ.
Συνταξιούχοι Δημοσίου οι οποίοι λαμβάνουν σύνολο συντάξεων (κύρια και επικουρική), εκ των οποίων η κύρια είναι πάνω από 1.400 ευρώ μικτά. Δικαιούνται αναδρομικά από Δώρα κύριας και επικουρικής, επιστροφές 11 μηνών από τις περικοπές στην επικουρική και αναδρομικά 23 μηνών από την κράτηση ΕΑΣ.
Συνταξιούχοι από ταμεία ιδιωτικού τομέα με άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από τα 1.000 ευρώ. Διεκδικούν αναδρομικά 11 μηνών από Δώρα κύριας και επικουρικής σύνταξης και επιστροφές 11 μηνών για μειώσεις στην επικουρική.
Συνταξιούχοι από Ταμεία ιδιωτικού τομέα με άθροισμα κύριας και επικουρικής κάτω από τα 1.000 ευρώ. Διεκδικούν αναδρομικά 11 μηνών από Δώρα κύριας και επικουρικής σύνταξης, καθώς και από μειώσεις επικουρικής.
Συνταξιούχοι από Ταμεία ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι λαμβάνουν μόνον κύρια σύνταξη ανεξαρτήτως ποσού (πάνω ή κάτω από 1.000 ευρώ). Δικαιούνται μόνον τα αναδρομικά 11μήνου από Δώρα κύριας σύνταξης ως 800 ευρώ.