Καταργείται κάθε διάταξη που προέβλεπε σε συγκεκριμένα ταμεία, το δικαίωμα προκαταβολής εφάπαξ (πχ Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού ΟΣΕ και τον ΚΑΠ-ΔΕΗ του ΤΑΥΤΕΚΩ).
Τον τρόπο καταβολής των εφάπαξ παροχών στο εξής, περιλαμβάνει εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας, στην οποία ορίζεται ότι από την 1.1.2017 το ΕΤΕΑ, μετονομάζεται σε ΕΤΕΑΕΠ, καθώς εντάσσονται σε αυτό, τομείς, κλάδοι ή λογαριασμοί πρόνοιας. Οριοθετείται ότι για τον υπολογισμό του εφάπαξ γίνεται διάκριση στην εργασιακή περίοδο πριν και μετά το 2014. Για το διάστημα έως 31.12.2013, αξιοποιείται ο μέσος όρος των αποδοχών του δικαιούχου κατά την τελευταία πενταετία. Διευκρινίζεται ότι δεν είναι δυνατή η καταβολή εφάπαξ σε περιπτώσεις προσωρινής συνταξιοδότησης από το φορέα κύριας ασφάλισης.
Η εφάπαξ παροχή θεμελιώνεται και στις περιπτώσεις εκείνες των ασφαλισμένων που λαμβάνουν προσυνταξιοδοτική παροχή (πχ τραπεζοϋπάλληλοι). Καταργείται όμως κάθε διάταξη που προέβλεπε σε συγκεκριμένα ταμεία, το δικαίωμα προκαταβολής εφάπαξ (πχ Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού ΟΣΕ και τον ΚΑΠ-ΔΕΗ του ΤΑΥΤΕΚΩ). Στην εγκύκλιο παρατίθενται αναλυτικά παραδείγματα υπολογισμού εφάπαξ για περιπτώσεις μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων.
Οι περίπου 65.000 εκκρεμείς αιτήσεις υπολογισμού εφάπαξ από την 1.9.2013 και μετά, θα κριθούν με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού. Ειδικότερα: Με έναρξη ισχύος τη 13.5.2016, προϋπόθεση για την καταβολή της εφάπαξ παροχής, αποτελεί: α) Η λήψη κύριας σύνταξης λόγω γήρατος ή οριστικής αναπηρίας, δηλαδή να έχει εκδοθεί η οριστική πράξη συνταξιοδότησης γήρατος ή αναπηρίας. β) Η πλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων που ορίζονται από το καταστατικό του εντασσόμενου ταμείου, τομέα, κλάδου ή λογαριασμού (εφεξής ταμείου) πρόνοιας. Επομένως, δεν είναι δυνατή η καταβολή της εφάπαξ παροχής στην περίπτωση προσωρινής συνταξιοδότησης από τον φορέα κύριας ασφάλισης.
Παράλληλα, διατηρούνται σε ισχύ οι καταστατικές προϋποθέσεις που θέτουν τα ταμεία για την θεμελίωση του δικαιώματος απονομής της εφάπαξ παροχής. Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος έχει ασφαλισθεί σε περισσότερα του ενός (από τα εντασσόμενα) ταμεία, για την θεμελίωση του δικαιώματος χορήγησης της εφάπαξ παροχής λαμβάνονται υπόψη οι απαιτούμενες χρονικές προϋποθέσεις που διέπουν το τελευταίο από αυτά κατά την ημερομηνία ένταξης (1.1.2017). Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος έχει διακόψει την ασφάλιση του από το τελευταίο εντασσόμενο ταμείο πριν από την ημερομηνία ένταξης του ταμείου, λαμβάνονται υπόψη οι χρονικές προϋποθέσεις από τη νομοθεσία που διέπει το τελευταίο αυτό ταμείο πρόνοιας στο οποίο υπήρχε ασφάλιση και όπως αυτές ισχύουν κατά την ημερομηνία ένταξης. Από 13.5.2016, παύουν να ισχύουν οι καταστατικές διατάξεις των ταμείων από τις οποίες προβλεπόταν ως προϋπόθεση για τη χορήγηση εφάπαξ παροχής η προηγούμενη συνταξιοδότηση από φορέα επικουρικής ασφάλισης (όπως για παράδειγμα από τον Τομέα Πρόνοιας Δημοτ. και Κοινοτ. Υπαλλήλων του Τ.Π.Δ.Υ., κ.α.).
Μετά την θέσπιση της διάταξης αυτής, είναι προφανές ότι, δεν απαιτείται η προσκόμιση πράξης επικουρικής σύνταξης στις εκκρεμείς αιτήσεις για την χορήγηση εφάπαξ παροχής, εκτός των περιπτώσεων αποχωρήσεων μέχρι και την 31.8.2013, όπου από τον καταστατικό τρόπο υπολογισμού του ταμείου το ποσό του εφάπαξ παροχής εξαρτάται από το ποσό της επικουρικής σύνταξης. Επίσης, προβλέπεται ότι αν ο ασφαλισμένος λαμβάνει σύνταξη από ταμείο που χορηγεί προσυνταξιοδοτική παροχή, θεμελιώνεται το δικαίωμα για την χορήγηση της εφάπαξ παροχής, εφόσον ο ασφαλισμένος έλαβε την προσυνταξιοδοτική παροχή.
Ορίζονται τα πρόσωπα που είναι οι δικαιούχοι θανόντος ασφαλισμένου καθώς και οι προϋποθέσεις χορήγησης της εφάπαξ παροχής και προβλέπονται, κατά περίπτωση, τα ακόλουθα: i) Σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου, που δεν είχε αποκτήσει κατά το χρόνο του θανάτου του δικαίωμα για λήψη εφάπαξ παροχής, δηλαδή ασφαλισμένου ο οποίος απεβίωσε εν ενεργεία, ήτοι πριν την επέλευση ασφαλιστικού κινδύνου, γήρατος ή αναπηρίας, χορηγείται εφάπαξ παροχή κατά σειρά: *Στα πρόσωπα της οικογένειάς του που καθίστανται δικαιούχοι της σύνταξης λόγω θανάτου του φορέα κύριας ασφάλισης στον οποίο ήταν ασφαλισμένος ο θανών. *Αν δεν υπάρχουν τα ανωτέρω πρόσωπα, τότε η εφάπαξ παροχή χορηγείται στον/στην επιζώντα σύζυγο και στα τέκνα, ανάλογα με το κληρονομικό τους δικαίωμα. *Αν δεν υπάρχουν τα ανωτέρω πρόσωπα και εφόσον ο θανών είχε συμπληρώσει κατά το χρόνο θανάτου του εικοσαετή τουλάχιστον ασφάλιση, η εφάπαξ παροχή καταβάλλεται στους γονείς, αδελφούς/ες του θανόντος ασφαλισμένου, κατά το ποσοστό του κληρονομικού τους δικαιώματος.
ii) Εάν ο ασφαλισμένος απεβίωσε μετά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου και μετά την έκδοση της συνταξιοδοτικής πράξης, η εφάπαξ παροχή χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής.
Καταργείται κάθε διάταξη από την οποία προβλεπόταν προκαταβολή της εφάπαξ παροχής (για παράδειγμα για τον Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού ΟΣΕ και τον ΚΑΠ-ΔΕΗ του ΤΑΥΤΕΚΩ). Η εφάπαξ παροχή θα αποτελείται στο εξής από το άθροισμα δύο τμημάτων: το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης μέχρι την 31.12.2013 και το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης από την 1.1.2014 και εφεξής.
Για τους μισθωτούς i) Για αυτούς με εισφορά ύψους 4% επί των αποδοχών, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του εξήντα τοις εκατό (60 %) των αποδοχών, επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, υπέρ του ταμείου επί του δεκαδικού αριθμού των ετών ασφάλισης έως και την 31.12.2013, με ακρίβεια δεύτερου δεκαδικού ψηφίου, ii) για αυτούς με εισφορά ύψους διάφορου του 4% ή με σταθερό ποσό εισφοράς το ως άνω ποσοστό (60%) θα αναπροσαρμόζεται αναλογικά ως προς το ύψος της εισφοράς, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.
Για την υλοποίηση της περίπτωσης αυτής, το υπουργείο Εργασίας ζητάει την υποβολή γνώμης των Διοικητικών Συμβουλίων, το ταχύτερο δυνατό, προκειμένου να διατυπωθεί η σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής για να καταστεί δυνατός ο υπολογισμός του ανωτέρω ποσοστού. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής, νοείται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31.12.2013, εφόσον υπεβλήθησαν σε ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του ταμείου, χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Ο ως άνω μέσος όρος προσαυξαίνεται ετησίως κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, η οποία υπολογίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Η ως άνω προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο έτος μετά το καταληκτικό της ανωτέρω πενταετίας, έως και το έτος αποχώρησης από την υπηρεσία ή την εργασία. Ο σωρευμένος συντελεστής που προκύπτει από την ετήσια μεταβολή μισθών δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα.
Για τον υπολογισμό του τμήματος που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα έως την 31η-12-2013 απαιτείται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31.12.2013. Ειδικά, στις περιπτώσεις που ο δικαιούμενος εφάπαξ παροχής έχει μισθοδοτηθεί για λιγότερο από 5 έτη, για τον υπολογισμό του μέσου όρου πενταετίας θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος της πενταετίας ομοιοβάθμου του ή ασφαλισμένου με τα ίδια έτη ασφάλισης. Αν δεν είναι δυνατός ο υπολογισμός πενταετίας, ο υπολογισμός γίνεται με βάση το σύνολο του χρόνου ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί. Για τους αυτοτελώς απασχολούμενους i) για αυτούς με εισφορά ύψους 4%, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του εξήντα επί τοις εκατό (60%) των αποδοχών επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί του δεκαδικού αριθμού των ετών ασφάλισης έως και την 31.12.2013, με ακρίβεια δευτέρου δεκαδικού ψηφίου. ii) για αυτούς με εισφορά ύψους διάφορου του 4% ή με σταθερό ποσό εισφοράς, το ως άνω ποσοστό (60%) αναπροσαρμόζεται αναλογικά ως προς το ύψος της εισφοράς, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Για την υλοποίηση της περίπτωσης αυτής, αντίστοιχα το υπουργείο Εργασίας ζητάει την υποβολή γνώμης των Διοικητικών Συμβουλίων, το ταχύτερο δυνατό, προκειμένου να διατυπωθεί η σύμφωνη γνώμη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής για να καταστεί δυνατός ο υπολογισμός του ανωτέρω ποσοστού. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής, νοείται ο μέσος όρος των τιμών των ασφαλιστικών κατηγοριών, επί των οποίων επεβλήθησαν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του ταμείου κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31.12.2013, όπως οι εν λόγω τιμές είχαν διαμορφωθεί κατά το καταληκτικό της πενταετίας έτος. Ο ως άνω μέσος όρος προσαυξαίνεται ετησίως κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, η οποία υπολογίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Η ως άνω προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο έτος μετά το καταληκτικό της ανωτέρω πενταετίας, έως και το έτος αποχώρησης από την επάγγελμα ή την εργασία. Ο σωρευμένος συντελεστής που προκύπτει από την ετήσια μεταβολή μισθών δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα. Προβλέπεται ότι, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και ύστερα από οικονομική έκθεση καθορίζονται οι ασφαλιστικές κατηγορίες για όσους αυτοτελώς απασχολούμενους η εισφορά τους δεν προκύπτει ως ποσοστό επί ασφαλιστικής κατηγορίας, καθώς και κάθε άλλο θέμα που απαιτείται για την εφαρμογή της περίπτωσης αυτής. Σύμφωνα δε με τις υπ. αρίθμ. 25908/469/76-2016 (Β' 1604) και οικ.26334/894/8-6-2016 (Β' 1623) Υ.Α. που εκδόθηκαν κατ' εξουσιοδότηση του νόμου αυτού, η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής πραγματοποιείται έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2016.
Τμήμα που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης από 1.1.2014 και εφεξής: Το τμήμα της εφάπαξ παροχής μισθωτών και αυτοτελώς απασχολούμενων που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης που πραγματοποιείται από την 1.1.2014 και εφεξής, υπολογίζεται με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση και προκύπτει από τον τύπο (1). Όπως προαναφέρθηκε, για όσους έχουν χρόνο ασφάλισης πριν και μετά την 1-1-2014 η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το άθροισμα των δύο τμημάτων και προκύπτει από τον τύπο (2). Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται από 1.1.2014 για κάθε ασφαλισμένο τηρούνται σε ατομικές μερίδες, όπως άλλωστε ήδη προβλέπεται στην κείμενη νομοθεσία (άρθ. 18 του ν. 4242/2014- ΦΕΚ τ.Α750). Επισημαίνεται ότι, η Διοίκηση του κάθε φορέα πρόνοιας θα πρέπει να μεριμνά και να λαμβάνει όλα τα αναγκαία και ενδεικνυόμενα μέτρα για την τήρηση των ατομικών μερίδων των ασφαλισμένων τους.
Στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου αυτής προβλέπεται εξουσιοδοτική διάταξη που αφορά την έκδοση Υ.Α. για τον καθορισμό κάθε αναγκαίου θέματος για την εφαρμογή της διάταξης αυτής. Όπως προαναφέρθηκε, ήδη δημοσιεύτηκε η υπ. αρίθμ. 25908/469/7-6-2016 Υ.Α. (και η συμπλήρωσή της με την οικ.26334/894/8-6-2016 Υ.Α.) * Για την πληρέστερη κατανόηση του νέου τρόπου υπολογισμού της εφάπαξ παροχής παρατίθενται τα ακόλουθα παραδείγματα : Παράδειγμα εφάπαξ παροχής μισθωτού Έστω ασφαλισμένος, ο οποίος αποχώρησε 28-02-2014 με συνολικό χρόνο ασφάλισης 34 έτη & 8 μήνες από τα οποία τα 34 έτη & 6 μήνες έως 31-122013. Στον ασφαλισμένο γίνονταν κρατήσεις 4% επί των αποδοχών του. Οι ασφαλιστέες αποδοχές την πενταετία 2009-2013 είναι οι εξής: ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗΝΑΣ 2009 2010 2011 2012 2013 ΙΑΝ 1855 1930 1904 1967 2110 ΦΕΒ 1855 1930 1904 1967 2110 ΜΑΡ 1902 1930 1904 1967 2110 ΑΠΡ 1902 1980 1904 2025 2110 ΜΙΑ 1902 1980 1904 2025 2110 ΙΟΥΝ 1902 1980 1904 2025 2110 ΙΟΥΛ 1902 1980 1904 2025 2110 ΑΥΓ 1915 1904 1904 2025 2110 ΣΕΠ 1915 1904 1967 2025 2110 ΟΚΤ 1915 1904 1967 2025 2110 ΝΟΕ 1915 1904 1967 2025 2110 ΔΕΚ 1915 1904 1967 2025 2110 Οι εισφορές που καταχωρήθηκαν στην ατομική μερίδα του για το 2014 είναι : ΜΗΝΑΣ 2014 ΙΑΝ 84,4 ΦΕΒ 84,4 ΣΥΝΟΛΟ 168,80 Ο μέσος μισθός (ΜΜ) της πενταετίας 2009-2013 είναι 1.976,18 και τα έτη ασφάλισης (Ε) μέχρι 31-12-2013 είναι 34,50. Επειδή η αποχώρηση έγινε το 2014, ο μέσος μισθός δεν υπόκειται σε έλεγχο προσαύξησης με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Αυτό αφορά σε όλες τις περιπτώσεις ασφαλισμένων που αποχώρησαν μέχρι 31-12-2014. Η ενδεχόμενη προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο της πενταετίας έτος και μέχρι το έτος αποχώρησης. Η εφάπαξ παροχή αποτελείται από δύο τμήματα: Α) Μέχρι 31-12-2013, το ποσό προκύπτει από το γινόμενο του 60% επί το μέσο μισθό (ΜΜ ) της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης μέχρι το2013 (Ε) με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων. Δηλαδή, Α= ΜΜ * Ε *60% = 1.976,18 * 34,50 * 0,6 = 40.907,00 Β) Μετά την 1-1-2014, το ποσό προκύπτει από τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης που τηρούνται στην ατομική μερίδα του ασφαλισμένου. Δηλαδή, Β = 168,80 Άρα η συνολική εφάπαξ παροχή είναι: Α+Β = 41.075,80 Παράδειγμα εφάπαξ παροχής αυτοτελώς απασχολούμενου Έστω ασφαλισμένος, ο οποίος αποχώρησε 28-02-2014 με συνολικό χρόνο ασφάλισης 34 έτη & 8 μήνες από τα οποία τα 34 έτη & 6 μήνες έως 31-12- 2013. Στον ασφαλισμένο γίνονταν κρατήσεις 4% επί του ποσού της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία ανήκε κάθε φορά. Οι ασφαλιστικές κατηγορίες και τα αντίστοιχα ποσά που ίσχυαν στις 31 -12- 2013 είναι: ΑΣΦ. ΠΟΣΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 1 690 2 850 3 1010 4 1160 Ακολουθεί ο πίνακας με τις ασφαλιστικές κατηγορίες που ανήκε ο ασφαλισμένος την πενταετία 2009-2013, και επί των οποίων πλήρωνε εισφορές. ΑΣΦ. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗΝΑΣ 2009 2010 2011 2012 2013 ΙΑΝ 1 1 1 2 2 ΦΕΒ 1 1 1 2 2 ΜΑΡ 1 1 1 2 2 ΑΠΡ 1 1 1 2 2 ΜΙΑ 1 1 1 2 2 ΙΟΥΝ 1 1 1 2 2 ΙΟΥΛ 1 1 1 2 2 ΑΥΓ 1 1 1 2 3 ΣΕΠ 1 1 2 2 3 ΟΚΤ 1 1 2 2 3 ΝΟΕ 1 1 2 2 3 ΔΕΚ 1 1 2 2 3 Οι ασφαλιστέες αποδοχές την πενταετία 2009-2013, που αντιστοιχούν στην ασφαλιστική κατηγορία που ανήκε, είναι οι εξής: ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΗΝΑΣ 2009 2010 2011 2012 2013 ΙΑΝ 690 690 690 850 850 ΦΕΒ 690 690 690 850 850 ΜΑΡ 690 690 690 850 850 ΑΠΡ 690 690 690 850 850 MAI 690 690 690 850 850 ΙΟΥΝ 690 690 690 850 850 ΙΟΥΛ 690 690 690 850 850 ΑΥΓ 690 690 690 850 1010 ΣΕΠ 690 690 850 850 1010 ΟΚΤ 690 690 850 850 1010 ΝΟΕ 690 690 850 850 1010 ΔΕΚ 690 690 850 850 1010 Οι εισφορές που καταχωρήθηκαν στην ατομική μερίδα του για το 2014 είναι : ΜΗΝΑΣ 2014 ΙΑΝ 40,40 ΦΕΒ 40,40 ΣΥΝΟΛΟ 80,80 Ο μέσος μισθός (ΜΜ) της πενταετίας 2009-2013 είναι 778,00 και τα έτη ασφάλισης (Ε) μέχρι 31-12-2013 είναι 34,50. Επειδή η αποχώρηση έγινε το 2014, ο μέσος μισθός δεν υπόκειται σε έλεγχο προσαύξησης με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Αυτό αφορά σε όλες τις περιπτώσεις ασφαλισμένων που αποχώρησαν μέχρι 31-12-2014. Η ενδεχόμενη προσαύξηση εφαρμόζεται από το επόμενο της πενταετίας έτος και μέχρι το έτος αποχώρησης. Η εφάπαξ παροχή αποτελείται από δύο τμήματα: Α) Μέχρι 31-12-2013, το ποσό προκύπτει από το γινόμενο του 60% επί το μέσο μισθό (ΜΜ ) της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης μέχρι το2013 (Ε) με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων. Δηλαδή, Α= ΜΜ * Ε *60% = 778,00 * 34,50 * 0,6 = 16.104,60 Β) Μετά την 1-1-2014, το ποσό προκύπτει από τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης που τηρούνται στην ατομική μερίδα του ασφαλισμένου. Δηλαδή, Β = 80,80 Άρα η συνολική εφάπαξ παροχή είναι: Α+Β = 16.185,40 Επισημαίνεται ότι, για όσους έχουν αποχωρήσει μετά την 1.1.2015 (μισθωτούς και αυτοτελώς απασχολούμενους) και δεδομένου ότι απαιτείται αναπροσαρμογή του μέσου μισθού με την ετήσια μεταβολή μισθών από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, καθώς και η αναπροσαρμογή των συσσωρευμένων εισφορών στις ατομικές μερίδες με τον δείκτη ετήσιας μεταβολής της βάσης υπολογισμού των εισφορών, θα δοθούν οδηγίες με νεώτερη εγκύκλιο. Οι εκκρεμείς αιτήσεις χορήγησης εφάπαξ παροχής για αποχωρήσεις από την υπηρεσία ή την εργασία ή το επάγγελμα από 1.9.2013 και εφεξής, σε όποιο στάδιο της διοικητικής διαδικασίας και αν ευρίσκονται κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου (δηλαδή 13.5.2016), κρίνονται ως προς τον τρόπο υπολογισμού της παροχής βάσει των διατάξεων του άρθρου αυτού. Είναι αυτονόητο ότι, η εφάπαξ παροχή σε εκκρεμείς αιτήσεις για αποχωρήσεις μέχρι και την 31.8.2013 υπολογίζεται σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις και τις τυχόν μειώσεις που έχουν επέλθει μέχρι και τον ν. 4093/2012 (Α' 222). Ως συνολικός χρόνος ασφάλισης, για την εξέταση της θεμελίωσης του δικαιώματος της εφάπαξ παροχής, θεωρείται ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στο καθεστώς του ν. 103/1975 (Α' 167), ο χρόνος ασφάλισης που έχει πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε ταμείο πρόνοιας που εντάσσεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. μέχρι την ένταξή του σε αυτό και ο χρόνος μετά την 1.1.2017 που θα διανυθεί στην ασφάλιση του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Τα απαιτούμενα έτη για την θεμελίωση του δικαιώματος της εφάπαξ παροχής συνεχίζουν να είναι αυτά που απαιτούνται από τον Τομέα Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων του ΤΠΔΥ, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 21 του ν. 3232/2004 (Α' 48). Επισημαίνεται ότι, για τη θεμελίωση, προσμετράται ο χρόνος ασφάλισης έως την οριστική αποχώρηση που είχε διανυθεί σε οποιοδήποτε ταμείο που εντάσσεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. και όχι μόνο στον Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ, όπως προβλεπόταν έως την έκδοση του νόμου αυτού. Η εφάπαξ παροχή υπολογίζεται για όλο το χρόνο υπηρεσίας που έχει διανυθεί από 1.10.1975 έως 31.12.2013. Η παροχή καταβάλλεται κατ αναλογία από το νομικό πρόσωπο, στο οποίο τηρείτο ο λογαριασμός του ν. 103/1975 (Α'167) και στον οποίο ήταν ασφαλισμένος ο υπάλληλος την 31.12.2005 και το υπόλοιπο ποσό που αντιστοιχεί σε χρονικό διάστημα ασφάλισης σε οποιοδήποτε ταμείο πρόνοιας που εντάσσεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. έως τις 31.12.2013, από το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Εξυπακούεται ότι η απόδοση εφάπαξ παροχών πριν την ένταξη των ταμείων στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. (δηλ. πριν την 1.1.2017) θα πραγματοποιείται από τα εντασσόμενα ταμεία. Σε περίπτωση μετάταξης/μεταφοράς του υπαλλήλου πριν την 31.12.2005 και ασφάλισής του σε οποιοδήποτε ταμείο πρόνοιας που εντάσσεται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., το ΝΠΔΔ και το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. αποδίδουν κατ' αναλογία τα αντίστοιχα ποσά, όπως αναλύεται ανωτέρω. Με τα προαναφερόμενα που αφορούν στην θεμελίωση και στον τρόπο υπολογισμού απλοποιείται σημαντικά το έργο διαχείρισης των ασφαλιστικών περιπτώσεων υπαλλήλων ΝΠΔΔ που έχουν μεταταχθεί/μετακινηθεί ή ασφαλίζονται σε έτερο φορέα από τον Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ. Το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. αποδίδει και το τμήμα της παροχής που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα μετά από την 1.1.2014 (η απόδοση εφάπαξ παροχών πριν την υπαγωγή των ταμείων στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., -δηλ. πριν την 1-1-2017- θα πραγματοποιείται από τα εντασσόμενα ταμεία). Σε περίπτωση ανεπάρκειας των σχηματιζόμενων κεφαλαίων που έχουν συσσωρευτεί στο ΝΠΔΔ αυτά συμπληρώνονται κατά το ποσό που υπολείπεται από το ίδιο το Ν.Π.Δ.Δ. Σε περίπτωση μετατροπής, κατάργησης ή συγχώνευσης του Ν.Π.Δ.Δ., η επιβάρυνση για την κάλυψη του ανωτέρω ποσού καλύπτεται από τον προϋπολογισμό του διάδοχου εργασιακού φορέα ή τον Κρατικό Προϋπολογισμό σε περίπτωση μεταφοράς των υπαλλήλων στο Δημόσιο και σε καμία περίπτωση από το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Εξυπακούεται ότι, ειδικά στην περίπτωση των εντασσόμενων στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. ταμείων, τα οποία είναι ΝΠΔΔ και οι υπάλληλοί τους ήταν ασφαλισμένοι στο καθεστώς του ν.103/75, το ποσό καλύπτεται από το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. το οποίο είναι ο διάδοχος εργασιακός φορέας. Για την πληρέστερη κατανόηση του νέου τρόπου υπολογισμού της εφάπαξ παροχής για τους υπαλλήλους που ασφαλίζονταν στον ν. 103/75 για την παροχή εφάπαξ βοηθήματος, παρατίθεται το ακόλουθο παράδειγμα: * Υπάλληλος ΝΠΔΔ που ασφαλίστηκε στον ν. 103/75 την 1 -6-1984 και αποχωρεί την 31-5-2014: Ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει συνολικό χρόνο ασφάλισης 30 έτη. Το ΝΠΔΔ θα υπολογίσει την εφάπαξ παροχή για το χρονικό διάστημα 1-6-1984 έως 31 -12-2013, όπως ισχύει, με ποσοστό αναπλήρωσης 60% που αντιστοιχεί σε μηνιαία εισφορά μισθωτού 4% (που ισχύει στον Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ) και θα αποδώσει το μέρος της παροχής που αναλογεί για το διάστημα I- 6-1984 έως 31-12-2005. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής, νοείται ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31.12.2013 (2013, 2012, 2011, 2010 και 2009), εφόσον υπεβλήθησαν σε ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ, χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Επειδή η αποχώρηση έγινε το 2014, ο μέσος μισθός δεν υπόκειται σε έλεγχο προσαύξησης με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Ο Τομέας Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ θα υπολογίσει την εφάπαξ παροχή για το διάστημα 1 -6-1984 με 31 -12-2013 βάσει της περίπτωσης α' της παραγράφου 4 και θα αποδώσει το μέρος της παροχής που αναλογεί για το διάστημα 1 -1-2006 έως 31 -12-2013 (όπως ανωτέρω). Επειδή η αποχώρηση έγινε το 2014, ο μέσος μισθός δεν υπόκειται σε έλεγχο προσαύξησης με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Επιπρόσθετα, ο Τομέας Πρόνοιας Υπαλλήλων ΝΠΔΔ του ΤΠΔΥ θα αποδώσει και την παροχή για το διάστημα 1-1-2014 έως 31-5-2014. Ορίζονται οι προϋποθέσεις για την επιστροφή ατομικών εισφορών σε μη δικαιούμενους εφάπαξ παροχής, ο χρόνος υποβολής της σχετικής αίτησης από τον ασφαλισμένο ή σε περίπτωση θανάτου αυτού από τους δικαιούχους του και ο τρόπος υπολογισμού τους. Ειδικότερα, καθορίζονται οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο ασφαλισμένος και το πότε δύναται να υποβάλει τη σχετική αίτηση, ορίζοντας ότι οι μη δικαιούμενοι εφάπαξ παροχής από υπηρεσία, εργασία ή επάγγελμα, για το οποίο ασφαλίστηκαν σε ταμείο πρόνοιας για χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον τριών ετών ή σε περίπτωση θανάτου αυτών, εφόσον ο θανών είχε συμπληρώσει τον παραπάνω χρόνο ασφάλισης, επιστρέφονται οι ατομικές τους εισφορές, ύστερα από αίτησή τους, η οποία υποβάλλεται μετά την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου μαζί με τη συνταξιοδοτική απόφαση, θετική ή απορριπτική, του φορέα κύριας ασφάλισης. Ο υπολογισμός του ύψους του ποσού των προς απόδοση ατομικών εισφορών για χρονικά διαστήματα ασφάλισης μέχρι και 31.12.2013 διενεργείται σύμφωνα με τα οριζόμενα Το ύψος του ποσού των προς απόδοση ατομικών εισφορών για χρονικά διαστήματα ασφάλισης από 1.1.2014 και εφεξής ισούται με τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών στην ατομική μερίδα. Κάθε γενική ή ειδική ή καταστατική διάταξη της νομοθεσίας που προβλέπει διαφορετικά από τα οριζόμενα καταργείται από την έναρξη ισχύος του άρθρου αυτού (13.5.2016). Η εφάπαξ παροχή καταβάλλεται κατ' απόλυτη προτεραιότητα σε όλους τους δικαιούχους που είναι είτε : α) Άτομα με αναπηρία. β) Άτομα με χρόνιες παθήσεις. γ) Γονείς και νόμιμοι κηδεμόνες που προστατεύουν άτομα με αναπηρία. δ) Άτομα που συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις του ν. 612/1977 (Α' 164) «Περί συνταξιοδοτήσεως λόγω γήρατος των τυφλών των ησφαλισμένων εις ασφαλιστικούς οργανισμούς αρμοδιότητος του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών» όπως ισχύουν κάθε φορά ή με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, όπως ισχύουν κάθε φορά. ε) Άτομα που συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις που αναφέρονται στα πρόσωπα του τετάρτου εδαφίου της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθ. 1 (πολιτικοί υπάλληλοι) και του τετάρτου εδαφίου της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθ. 26 (στρατιωτικοί) του π.δ. 169/2007 (Α' 210), ή με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, όπως ισχύουν κάθε φορά, είτε άτομα που ή συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις που αναφέρονται στα πρόσωπα του π.δ. 169/2007 (Α' 210) ή με βάση τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, όπως ισχύουν κάθε φορά. στ) Άτομα που λαμβάνουν μηνιαίο εξωιδρυματικό επίδομα ή προσαύξηση της σύνταξής τους λόγω απόλυτης αναπηρίας, σύμφωνα με το άρθρο 42 του ν. 1140/1981 (Α' 68), όπως ισχύει για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις. Σημειώνεται ότι, για την εφαρμογή των περιπτώσεων αναπηρίας (α και γ), είναι αναγκαίο να προκύπτει αποδεδειγμένα αναπηρία ποσοστού τουλάχιστον 50%. Παρέχεται εξουσιοδότηση, έτσι ώστε με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μετά από γνώμη του Δ.Σ. του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., να ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο θέμα που προκύπτει από την εφαρμογή του άρθρου αυτού.
Συντάκτης: Βασίλης Αγγελόπουλος
Πηγή: dikaiologitika.gr
