Μαθητική εργασία: "O παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός στη Θεσσαλονίκη".

1.  Ο σιδηρόδρομος ήταν η αρχή μιας σειράς μεγάλων αλλαγών για την οικονομία που οδήγησαν τον 19o aι. στον εκσυγχρονισμό της πόλης και έδωσαν στην Θεσσαλονίκη χαρακτηριστικά μιας ευρωπαϊκής πόλης  Την κατασκευή ανέλαβαν οι «Ανατολικοί Σιδηρόδρομοι», αυστριακή εταιρεία ιδιοκτησίας του βαρόνου Μορίς ντε Χιρς. Η πρώτη γραμμή ένωσε τη Θεσσαλονίκη με την πόλη Μητροβίτσα που τότε εξελισσόταν σε σημαντικό εμπορικό κέντρο του Κοσσυφοπεδίου

2.  Στα 1878, οπότε και ολοκληρώθηκε η σιδηροδρομική γραμμή, μπορούσε να καλύψει τη διαδρομή Σκόπια- Mητροβίτσα- Θεσσαλονίκη. Έτσι συνδέθηκαν σιδηροδρομικά δύο βιλαέτια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, των Σκοπίων και της Θεσσαλονίκης και η ενδοχώρα συνδέθηκε με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για την μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων.

3.  Το 1888 η γραμμή ενώθηκε με το σερβικό σιδηροδρομικό δίκτυο, προσφέροντας για την Οθωμανική Αυτοκρατορία σύνδεσμο με την Κεντρική Ευρώπη, αλλά και για τη Σερβία και την Αυστρία διέξοδο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ο πρώτος συρμός από το Παρίσι έφτασε στη Θεσσαλονίκη στις 7 Μαΐου του 1888, μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα.

4.  Στη δεκαετία του 1890 κατασκευάστηκαν με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση δύο ακόμα σιδηροδρομικές γραμμές, που ένωσαν τη Θεσσαλονίκη με το Μοναστήρι (1891- 1894) και την Κωνσταντινούπολη (1893-1896)  Η Θεσσαλονίκη δεν ήταν πλέον μόνο το σημαντικότερο λιμάνι της Μακεδονίας, ήταν ταυτόχρονα και το κυριότερο σιδηροδρομικό κέντρο.

5. Μεγάλη υπήρξε η προσφορά του σιδηροδρόμου και των σιδηροδρομικών τόσο για τη μεταφορά των Μικρασιατών πριοσφύγων μετά τη μικρασιατική καρταστροφή όσο και κατά το Μακεδονικό αγώνα 1904 -1908. Τα τρένα ήταν το μέσον προώθησης τόσο όπλων και πυρομαχικών όσο και μηνυμάτων δια μέσου των μυημένων στον αγώνα σιδηροδρομικών. Το 1912-1913 στους βαλκανικούς πολέμους ο σιδηρόδρομος ζει μεγάλες στιγμές, μεταφέροντας νυχθημερόν στρατό και εφόδια προς βορρά για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης Στον Α Παγκόσμιο πόλεμο ο σταθμός της Θεσσαλονίκης εξυπηρέτησε τη μετακίνηση του στρατού , πολεμικού και νοσοκομειακού υλικού και τις αυξημένες ανάγκες μετακίνησης των δυνάμεων της Αντάντ που έδρευαν τότε στη Θεσσαλονίκη

6.  Με το ξέσπασμα του Β' Παγκόσµιου Πολέµου,ο σταθμός εξυπηρετεί τη μετακίνηση των στρατιωτών, πυρομαχικών αλλα η περιοχή γινεται τόπος µαρτυρίων του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης μας .Εδώ φορτώνονταν στα βαγόνια του θανάτου οι Εβραίοι για τη μεταφορά τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Πολωνίας

7.  Ο Σιδηροδρομικός σταθμός Θεσσαλονίκης, ονομαζόταν σιδηροδρομικός σταθμός της Ανατολής ή σταθμός των ανατολικών σιδηροδρόμων.  Σήμερα είναι γνωστός ως ο παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός. Βρισκόταν στα δυτικά του λιμανιού, βορείως των κήπων του Μπες Τσινάρ στους οποίους έφτανε κανείς μέσω της 26ης Οκτωβρίου

8.  Ο παλιός Σταθµός είχε και µια µεγάλη αερογέφυρα που την χρησιµοποιούσε ο κόσµος για να ξεκουράζεται χαζεύοντας την κίνηση αλλά και για να κόβει δρόµο για τα Μπάνια του Μπες τσινάρ. Το µεγάλο γλέντι των Θεσσαλονικέων ήταν όταν έρχονταν τα τρένα µε τους επισήµους, πρωθυπουργούς, βασιλιάδες, εκπροσώπους ξένων κρατών. Έστρωναν κόκκινο χαλί στην είσοδο του Σταθµού και ο Σταθµάρχης περίµενε λάµποντας µέσα στη µεγάλη στολή .Στην υποδοχή κεντρικό ρόλο έπαιζε η σιδηροδρομική µπάντα. Υπήρχε μια τουρκική και και μια ελληνική που η κάθε µια έπαιζε το δικό της ρεπερτόριο κατά την προσέλευση των επισήµων. Μετά το 1912 παρέμεινε µόνο η ελληνική.

9.  . Στο κεντρικό κτίριο βρισκόταν η Επιθεώρηση Σιδηροδρόµων µε κυρίαρχο πρόσωπο τον Σταθµάρχη. Επίσης, κάτω υπήρχαν τρεις αίθουσες αναµονής για την πρώτη, δεύτερη και τρίτη θέση. Η πρώτη, πολυτελώς διακοσμημένη χρησίµευε και για αίθουσα υποδοχής των επισήµων. Τριγύρω από την πλατεία του Σταθµού υπήρχαν ξενοδοχεία, ταβέρνες, κέντρα διασκέδασης... Οι κάτοικοι της περιοχής έλεγαν: «Πάµε για διασκέδαση στην πλατεία του Σταθµού...». Και δεν πήγαιναν µόνο για διασκέδαση, πήγαιναν και για να χαζέψουν τους υπαλλήλους των κέντρων και του Σταθµού που φόραγαν τις όµορφες στολές τους. Εκεί ήταν και η πυκνοκατοικηµένη περιοχή των Εβραίων, όπου πολλά από τα κέντρα διασκέδασης ήταν εβραϊκά µαγαζιά.

10.  Το νεοκλασικό κτίριο που σώζεται σήμερα εντός του σταθμού είναι το τρίτο κατά σειρά που αντικατέστησε το αρχικό κτίριο που καταστράφηκε και είχε κτιστεί σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πιέρο Αριγκόνι. Ο Αριγκόνι σχεδίασε και το κτίριο που στεγάζει σήμερα το Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης το οποίο κατασκευάστηκε το 1894 για να στεγάσει την Υπηρεσία Στρατηγικής Εκμετάλλευσης της Εταιρείας Σιδηροδρόμων της Σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης- Κωνσταντινούπολης.

11.  Το σωζόμενο κτίριο στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό (άγνωστου αρχιτέκτονα) κτίστηκε γύρω στα 1900 και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως κατοικία του Διευθυντή των Ανατολικών σιδηροδρόμων. Αργότερα εκεί στεγάστηκαν οι τεχνικές υπηρεσίες του ΟΣΕ. Το κτίριο χαρακτηρίστηκε κατεδαφιστέο προκειμένου να ανοιχτεί η δυτική είσοδος της Θεσσαλονίκης.  Ευτυχώς το 1997 μετά από πιέσεις αποφασίστηκε να μην κατεδαφιστεί αλλά να μετακινηθεί κατά μερικές δεκάδες μέτρα νότια. Σήμερα το κτίριο στέκει εντός του σταθμού μάρτυρας παλιότερων εποχών.

12.  http://www.parallaximag.gr/thessaloniki/ i-thessaloniki-palia-palaios- sidirodromikos-stathmos  http://www.anistor.gr/greek/grback/ist18 .htm  http://sidirodromikanea.blogspot.gr/  http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/19 95/10/15101995.pdf

"Σ.Ν" : Ευχαριστούμε θερμά, τους μαθητές του 2ου Γυμνασίου Ευόσμου, αλλά και την καθηγήτριά τους κα. Αφροδίτη Διαμαντοπούλου, για την αποστολή της αξιόλογης εργασίας τους!