Ακρόβαθρο
Αλαργέν
Περιγράφει την κίνηση μιας ατμάμαξας κατά την οποία ο θάλαμος χειρισμού βρίσκεται μπροστά από το λέβητα (και όχι το αντίθετο).
Αμμουδιέρα
Είναι μια συσκευή που εκτοξεύει άμμο μεταξύ κινητήριων τροχών και σιδηροτροχιάς, προκειμένου να αυξηθεί η πρόσφυση της κίνησης του συρμού.
Ανταπόκριση
Είναι η διαδικασία αλλαγής συρμού σε κομβικούς σταθμούς. Σταθμοί ανταπόκρισης στη γραμμή της Τρίπολης ήταν η Κόρινθος (από και προς Πάτρα), το Άργος (από και προς Ναύπλιο), η Τρίπολη (λεωφορεία από και προς Σπάρτη), το Λεύκτρον (από και προς Μεγαλόπολη), το Ζευγολατιό (από και προς Πάτρα) και το Ασπρόχωμα (από και προς Μεσσήνη).
Αυτοκινητάμαξα
Είναι ένα αυτόνομα κινούμενο σιδηροδρομικό όχημα, το οποίο δεν απαιτεί ξεχωριστή κινητήρια μονάδα. Στις γραμμές της Πελοποννήσου κινήθηκαν κατά καιρούς αυτοκινητάμαξες κατασκευής M.A.N., Uerdigen, Esslingen, De Dietrich, Ganz Mavagκαι Stadler.
Γκανάτσα
Είναι η συσκευή αμφίδεσης των σιδηροτροχιών.
Γόνδολα
Είναι το βαγόνι μεταφοράς και διασκορπισμού σκύρου και απαντάται σε συρμούς έργων
Δέλτα – τρίγωνο
Είναι μια ειδική διάταξη τριών γραμμών, για την αναστροφή φοράς των σιδηροδρομικών οχημάτων. Οι σταθμοί της Πελοποννήσου που διαθέτουν διάταξη δέλτα είναι η Κόρινθος, η Τρίπολη, το Ασπρόχωμα, ο Πύργος και το Καλόνερο.
Δρεζίνα
Είναι το αυτοκινούμενο βενζινοκίνητο όχημα, χαρακτηριστικού κυβικού σχήματος, που χρησιμοποιούν οι ομάδες γραμμής.
Ελκόμενο
Περιγράφει μια σιδηροδρομική σύνθεση που αποτελείται από τουλάχιστον μία κινητήρια μονάδα και τουλάχιστον ένα όχημα μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων. Αντίθετο του ελκομένου είναι η αυτοκινητάμαξα.
Ελιγμοί
Είναι το σύνολο των κινήσεων των σιδηροδρομικών οχημάτων εντός της περιοχής ενός σταθμού για τη σύνθεση ή ανασύνθεση ενός σιδηροδρομικού συρμού.
Επικεφαλής
Ως τέτοιο χαρακτηρίζεται το πρώτο όχημα μιας σιδηροδρομικής σύνθεσης.
Μηχανές εφεδρείας
Είναι οι μηχανές που παραμένουν σε μηχανοστάσια και σταθμούς μηχανών για την αντιμετώπιση έκτακτων αμηχανιών των κινητήριων μονάδων που εκτελούν δρομολόγιο. Κατά την πλήρη λειτουργία του πελοποννησιακού δικτύου έδρευαν μηχανές εφεδρείας στα Μηχανοστάσια Πειραιά, Πάτρας και Καλαμάτας, στους σταθμούς μηχανών Κορίνθου, Τρίπολης και Πύργου, καθώς επίσης και μια ελαφριά μηχανή στο Σταθμό Πελοποννήσου.
Ζευκτό
Είναι το οριζόντιο μεταλλικό στοιχείο μιας μεταλλικής γέφυρας, εντός ή επί του οποίου εδράζεται η σιδηροδρομική γραμμή. Μια μεταλλική γέφυρας μπορεί να αποτελείται από ένα ζευκτό (π.χ. γέφυρες Ανδρίτσας) ή και περισσότερα (π.χ. γέφυρα Άργους).
Κάθετο στοιχείο
Είναι μια μικρού μήκους γραμμή, κατασκευασμένη κάθετα ως προς την κύρια γραμμή, για την προσωρινή στάθμευση συρμών έργων.
Κανονικό εύρος
Αναφέρεται στις σιδηροδρομικές γραμμές, η απόσταση των σιδηροτροχιών των οποίων ανέρχεται σε 1435mm
Καρέ
Είναι ένα ειδικό εργαλείο, για την απασφάλιση διάφορων μηχανισμών.
Καρτονέ
Είναι ένα προτυπωμένο εισιτήριο, κατασκευασμένο από σκληρό χαρτόνι, στο οποίο αναγράφονται οι σταθμοί αφετηρίας και προορισμού, η κατηγορία του εισιτηρίου και η τιμή του, καθώς επίσης και ο σειριακός αριθμός του εισιτηρίου.
Κλειδί
Είναι η συσκευή αλλαγής τροχιάς των σιδηροτροχιών, ώστε μια γραμμή να διακλαδίζεται σε δύο.
Κλινάμαξα
Είναι ένα σιδηροδρομικό όχημα που φέρει αποκλειστικά κλίνες (κρεβάτια) και απαντάται σε συνθέσεις νυχτερινών δρομολογίων.
Κορσές
Είναι η συσκευή που μεταφέρει την έλξη από κάθε σιδηροδρομικό όχημα στο επόμενό του.
Λιθοδομή
Αναφέρεται σε οικοδομές κατασκευασμένες με βάση τη λαξευμένη πέτρα. Όλα τα αρχικά σιδηροδρομικά κτήρια της γραμμής της Τρίπολης είναι λίθινα, ωστόσο τα περισσότερα εξ’ αυτών έχουν υποστεί τροποποιήσεις.
Μετρικό εύρος
Αναφέρεται στις σιδηροδρομικές γραμμές, η απόσταση των σιδηροτροχιών των οποίων ανέρχεται σε 1000mm. Σε σχέση με το κανονικό εύρος πλεονεκτεί ως προς τη δυνατότητά του να ελίσσεται σε ορεινές διαδρομές (συνεπώς να απαιτεί λιγότερα τεχνικά έργα) και μειονεκτεί ως προς την επίτευξη υψηλών ταχυτήτων και την έλξη πολύ βαρέων συρμών.
Μικτή αμαξοστοιχία
Είναι το δρομολόγιο που εξυπηρετεί, με διαφορετικά οχήματα, επιβάτες και εμπορεύματα.
Μόρτα
Άλλως, νεκρή γραμμή: είναι μια αδιέξοδη γραμμή εντός της περιοχής σταθμού. Στη γραμμή της Τρίπολης διαθέτουν μόρτες οι σταθμοί Χιλιομοδίου, Νεμέας, Μυκηνών, Άργους, Κοτσώνη (τώρα αποξηλωμένη), Αχλαδοκάμπου, Ελαιοχωρίου, Τρίπολης, Ίσσαρι, παρακαμπτηρίου Κοκκινόλακας (τώρα αποκομμένη), Δεσύλλα (τώρα αποκομμένη), Άριος, Θουρίας και Καλαμάτας.
Νύχι
Είναι το ειδικά διαμορφωμένο εσωτερικό άκρο του σιδηροδρομικού τροχού, που επιτρέπει την ευχερή διαγραφή καμπυλών.
Πασάγιο
Είναι η περιοχή ισόπεδης συνάντησης της σιδηροδρομικής γραμμής με μια οδό.
Πασαγιοφυλακας
Είναι ο σιδηροδρομικός υπάλληλος, στον οποίο έχει ανατεθεί η διακοπή της οδικής κυκλοφορίας επί μιας ισόπεδης διάβασης, για όσο χρόνο απαιτεί μια σιδηροδρομική διέλευση.
Πέδιλο
Είναι η συσκευή που εμπλέκεται μεταξύ τροχού και σιδηροτροχιάς και εμποδίζει ένα ακίνητο σιδηροδρομικό όχημα να κινηθεί προς τυχόν κατωφέρεια.
Περιστροφική πλάκα
Είναι μια εγκατάσταση περιστροφής των σιδηροδρομικών οχημάτων. Στην Πελοπόννησο λειτουργούν περιστροφικές πλάκες σε Μηχανοστάσιο Πειραιά, Αχλαδόκαμπο, Μηχανοστάσιο Καλαμάτας, Μηχανοστάσιο Πάτρας και Καλόνερο.
Ποιμενιοφορος
Αναφέρεται σε ειδικά διασκευασμένα σιδηροδρομικά οχήματα μεταφοράς ζώντων ζώων.
Πόστα
Ήταν το δρομολόγιο μεταφοράς του ταχυδρομείου, το οποίο αναγκαστικά στάθμευε σε όλους τους σταθμούς. Χαρακτηριστικά, κατά τη δεκαετία του 1950, η πόστα στη γραμμή της Τρίπολης διήνυε την απόσταση μεταξύ Αθήνας και Τρίπολης σε χρόνο 8.22’ και την αντίστοιχη μεταξύ Τρίπολης και Καλαμάτας σε χρόνο 4.15’!
Ράγα
Άλλως, η σιδηροτροχιά.
Ρεμούλκα
Είναι τα ελκόμενα οχήματα από αυτοκινητάμαξες, με τα οποία ενισχυόταν η μεταφορική ικανότητα των τελευταίων.
Σκευοφόρος
Είναι το όχημα μεταφοράς των αποσκευών των επιβατών και των μη ογκωδών εμπορευμάτων σε επιβατικές συνθέσεις.
Σκύρο
Αναφέρεται στο υλικό στρώσης της σιδηροδρομικής υποδομής.
Στρωτήρας
Είναι η ξύλινη, μεταλλική ή τσιμεντένια βάση έδρασης των σιδηροτροχιών.
Συνοδός
Είναι ο σιδηροδρομικός υπάλληλος, στον οποίον έχει ανατεθεί ο έλεγχος των εισιτηρίων, η παροχή πληροφοριών και βοήθειας προς τους επιβάτες και η εκτέλεση μικρών χειρισμών κυκλοφορίας.
Συρμός έργου
Είναι μια σιδηροδρομική σύνθεση που χρησιμοποιείται από τις ομάδες γραμμές για τις ανάγκες συντήρησης των σιδηροδρομικών γραμμών.
Ταμπόνι
Άλλως, συγκρουστήρας. Είναι η συσκευή απόσβεσης των κραδασμών που προκαλούνται μεταξύ δύο διαδοχικών σιδηροδρομικών οχημάτων. Οι συρμοί που κινούνται στο πελοποννησιακό δίκτυο φέρουν ένα συγκρουστήρα, ενώ σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα χρησιμοποιούνται δύο συγκρουστήες.
Ταμπονιέρα
Είναι η συσκευή αποκλεισμού των τερμάτων σιδηροδρομικών γραμμών.
Τρανσέρα
Άλλως, όρυγμα. Αναφέρεται στην εκσκαφή του εδάφους σε χαμηλό ύψος για τη διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής.
Υδατόπυργος
Είναι ένα οικοδόμημα αποθήκευσης νερού σε μεγάλο ύψος, ώστε να εξασφαλίζεται η υδροδότηση των ατμαμαξών σε σταθμούς.
Υδροφόρα
Αναφέρεται σε οχήματα μεταφοράς νερού
Υπέρβαση
Είναι η διαδικασία αλλαγής σειράς διαδοχής μεταξύ δύο ομόρροπων συρμών: ένας ταχύς συρμός υπερβαίνει εντός σταθμού ή επί διπλής γραμμής έναν πιο αργό.
Φορτάμαξα
Αναφέρεται σε σιδηροδρομικά οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων.
Φυλάκιο
Είναι ο οικίσκος, εντός του οποίου παραμένει ο πασαγιοφύλακας κατά τη διάρκεια της βάρδιας του.
Φωτοσήματα
Είναι μη σταθερά οπτικά σήματα παρά το σιδηροδρομικό διάδρομο, τα οποία απεικονίζουν εντολές (σταθμεύσατε, ελαττώσατε ταχύτητα, γραμμή ελεύθερη) προς το μηχανοδηγό ενός συρμού. Οι ενδείξεις των φωτοσημάτων μπορεί να ορίζονται τοπικά (από τον εκάστοτε σταθμό) ή κεντρικά (από το κοντινότερο Κέντρο Ελέγχου Κυκλοφορίας).
Λαγοπόδαρο
Ειδικό σημείο διαμορφωμένης εγκοπής επί της σιδηροτροχιάς για την μείωση της επιτάχυνσης βαγονιού και την εκτίναξη του ανασταλτικού πέδιλου. Τέτοιο σύστημα υπάρχει μόνο στον σιδηροδρομικό εμπορικό σταθμο Διαλογής Θεσσαλονίκης
Πηγή: mithostousirti.blogspot.gr
