ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΤΕΣ «ΚΟΒΟΥΝ» ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ ΓΙΑ ΤΑ ΕΣΟΔΑ
Του Θανάση Παπαδή
Κυβέρνηση και τρόικα ανέκρουσαν πρύμναν σε ό,τι αφορά την υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων. Αντιλήφθηκαν και με μεγάλη καθυστέρηση ότι οι στόχοι που έθεταν μέσα από τα προγράμματα και τις αλλεπάλληλες αξιολογήσεις μόνο προσγειωμένοι στην πραγματικότητα δεν ήταν. Η αλλαγή διοίκησης σηματοδοτεί ένα νέο status quo στις ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα, κάτι που έσπευσε εμμέσως πλην σαφώς να αποκρυπτογραφήσει ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Πασχάλης Μπουχώρης κατά την ομιλία του Βουλή.
Σε ελεύθερη μετάφραση είπε δύο πολύ σημαντικά πράγματα. Το ένα είναι ότι οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν μεν μοχλό ανάπτυξης της οικονομίας, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα πουληθούν επιχειρήσεις κάτω από την εύλογη αξία τους και δεν πρόκειται να γίνουν αποκρατικοποιήσεις για τις αποκρατικοποιήσεις.
Το άλλο έχει να κάνει με τις αλλαγές στην πορεία υλοποίησης του προγράμματος. Είπε ο Π. Μπουχώρης ότι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της επιτυχούς υλοποίησης του σχεδίου οι αλλαγές και οι αναπροσαρμογές ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν.
Αν αυτή η αλλαγή στάσης σηματοδοτεί και μία νέα πρακτική στο ΤΑΙΠΕΔ θα το δείξει ο καιρός. Πάντως φαίνεται πως έστω και μετά από καιρό αντιλήφθηκαν εντός και εκτός Ελλάδος ότι στις περιπτώσεις που θέτει κάποιος υψηλούς στόχους εσόδων για τις αποκρατικοποιήσεις, ουσιαστικά ναρκοθετεί από μόνος του το όλο εγχείρημα.
Η εμπειρία δείχνει πως ο πωλητής δεν πρέπει να κάνει γνωστό το τίμημα που θέλει να εισπράξει, γιατί σε περίπτωση καθυστερήσεων του χρονοδιαγράμματος οι υποψήφιοι επενδυτές αποκτούν πλεονέκτημα, γνωρίζοντας την ανάγκη επίτευξης των στόχων και μπαίνουν σε έναν ιδιότυπο μειοδοτικό διαγωνισμό με αποτέλεσμα να πέφτουν οι τιμές.
Κορυφαίος στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών φέρεται να ασπάζεται τη λογική ότι «πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι το ΤΑΙΠΕΔ και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας θα μπορεί να συνεισφέρει σε ετήσια βάση γύρω στο 1,5 δισ., το οποίο πηγαίνει κατευθείαν στη μείωση του χρέους και σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική προσαρμογή θα απομακρύνει κάθε μέρα όλο και πιο πολύ το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων, αφού δεν θα υπάρχει χρηματοδοτικό κενό».
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα πρέπει πλέον να γίνει πράξη αυτό που τόσο καιρό λέει η κυβέρνηση, ότι δηλαδή οι αποκρατικοποιήσεις αποτελούν πρωτίστως μοχλό ανάπτυξης, όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει αφενός να υπάρχει σωστός προγραμματισμός και αφετέρου χρόνος για την υλοποίησή τους. Η πίεση, τονίζουν κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης και του ΤΑΙΠΕΔ, όχι μόνο δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά υποσκάπτει και την όλη προσπάθεια.
Στα τελευταία τρία χρόνια λειτουργίας του ΤΑΙΠΕΔ έχουν συγκεντρωθεί έσοδα περίπου 3 δισ. ευρώ. Το 1/3 όμως προήλθε από τα κεφάλαια που πλήρωσε ο ΟΠΑΠ για να λάβει τις άδειες για τα VLTs και την ανανέωση του μονοπωλίου. Αν μάλιστα συνυπολογιστούν και τα 600 εκατ. της πώλησης του 33% του οργανισμού, τότε το 50% των εσόδων του ΤΑΙΠΕΔ προέρχονται από μία μόνο εταιρεία. Κανείς δεν θα πρέπει να είναι ευχαριστημένος από αυτό το αποτέλεσμα, αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι η Πορτογαλία που έζησε και αυτή το «μαρτύριο» του Μνημονίου έχει σχεδόν τα διπλάσια έσοδα.
Ο απολογισμός ιδίως του 2014 είναι τραγικός, αφού έως τώρα έχουν συγκεντρωθεί 300 εκατ. ευρώ, ενώ ο αναθεωρημένος στόχος -ο αρχικός ήταν 3 δισ.- κάνει λόγο για 1,5 δισ. ευρώ. Στελέχη της αγοράς, που για ευνόητους λόγους θέλουν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, αναφέρουν ότι το μοναδικό έσοδο που μπορεί να εισρεύσει στα κρατικά ταμεία εντός του έτους είναι αυτό από τον ΔΕΣΦΑ και ίσως ένα μικρό από πώληση ακινήτων. Κανένας άλλος διαγωνισμός δεν μπορεί -χρονικά- να ολοκληρωθεί.
Η μία πλευρά του νομίσματος είναι η παραπάνω. Η άλλη είναι οι «τρικλοποδιές» που μπήκαν στην υλοποίηση του προγράμματος τόσο από το εσωτερικό της χώρας όσο και από το εξωτερικό. Όλοι θυμούνται τον «πόλεμο» που έκανε η Κομισιόν στην πώληση της ΔΕΠΑ, που στέρησε ουσιαστικά έσοδα από το ΤΑΙΠΕΔ και κατ΄ επέκταση το ελληνικό δημόσιο ύψους περί το ένα δις ευρώ. Ένα σημαντικό ποσό στερείται επίσης από τις αποφάσεις του ΣτΕ, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα το μπλόκο στις ιδιωτικοποιήσεις σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.
Ακόμη και η μεταβίβαση της ΔΕΣΦΑ στη Socar μόλις πριν από λίγες ημέρες έλαβε το «πράσινο φως» από την αρμόδια επιτροπή της Κομισιόν.
Επίσης, υπάρχει και ο κακός συντονισμός με το Δημόσιο, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, όπου το αρμόδιο υπουργείο δεν έχει ακόμη χωροθετήσει τα διόδια.
Παράλληλα, δεν θα πρέπει να αγνοηθεί και το γεγονός του περιορισμένου ενδιαφέροντος λόγω ρίσκου της χώρας, γι' αυτό και σε πολλούς διαγωνισμούς υπήρχε μόνο ένας ενδιαφερόμενος. Ήσσονος σημασίας αλλά ουσιαστικό και οι καθυστερήσεις που παρουσιάζονται στην έγκριση των συμβάσεων από τις αρμόδιες αρχές.
Αντίστροφη μέτρηση για τα αεροδρόμια
Την 30ή Σεπτεμβρίου όρισε το ΤΑΙΠΕΔ ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής δεσμευτικών προσφορών για την παραχώρηση της διαχείρισης 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες αποκρατικοποιήσεις που θα συνοδευτεί με επενδύσεις τουλάχιστον 200 εκατ. από τους επενδυτές για την αναβάθμιση των αεροδρομίων.
Ο διαγωνισμός μπαίνει στην τελική ευθεία μετά την ολοκλήρωση της σύμβασης παραχώρησης και τον συντονισμό με το ελληνικό δημόσιο για την οριστικοποίησή της που πέτυχε η απερχόμενη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ. Πλέον το μόνο που απομένει για την ολοκλήρωση του διαγωνισμού είναι η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών.
Όπως εκτιμάται θα γίνει σκληρή μάχη από τα επτά σχήματα που έχουν προεπιλεγεί, αφού τα περίπου 18 εκατ. επιβατών που διακινούνται από τα υπό παραχώρηση αεροδρόμια είναι ένα μέγεθος που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο.
Μάλιστα, επειδή η κίνηση παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυξημένη, στο ΤΑΙΠΕΔ θεωρούν ιδανική τη συγκυρία για την επίτευξη υψηλού τιμήματος.
Υπό παραχώρηση βγαίνουν δύο ομάδες από 7+4 αεροδρόμια η καθεμία, με τον διαγωνισμό να προβλέπει τη δημιουργία συμβάσεων παραχώρησης για 30 συν 10 έτη.
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας, Χανίων, Κεφαλλονιάς, Ζακύνθου, Ακτίου, Καβάλας. Προαιρετικά μπορούν να προστεθούν τρία μεταξύ των αεροδρομίων Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Καλαμάτας και Αγχιάλου.
Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Ρόδου, Κω, Σάμου, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σαντορίνης και Σκιάθου και προαιρετικά μέχρι τρία από τα αεροδρόμια Λήμνου, Χίου, Καρπάθου και Νέας Αγχιάλου. Από τη Ρόδο, τη Θεσσαλονίκη, την Κω, την Κέρκυρα και τα Χανιά εκτιμάται ότι περνούν περισσότεροι από 13 εκατ. επιβάτες, απορροφώντας το 71% της επιβατικής κίνησης. Για τα συγκεκριμένα αεροδρόμια προβλέπεται επένδυση αξίας άνω των 100 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των υποδομών. Οι αερολιμένες Ζακύνθου, Σαντορίνης, Μυτιλήνης, Μυκόνου, Σάμου, Κεφαλλονιάς, Ακτίου και Καβάλας είναι αναπτυσσόμενοι μεσαίου μεγέθους και απαιτούν την πραγματοποίηση έργων υποδομής ύψους 95 εκατ. ευρώ. Βάσει των δεδομένων του 2013, ο αριθμός των αφίξεων στα συγκεκριμένα αεροδρόμια διαμορφώθηκε περίπου στα 4 εκατομμύρια.
Η κατάρα των προέδρων
Αν μη τι άλλο, πάντως, η καρέκλα του προέδρου του ΤΑΙΠΕΔ είναι ηλεκτρική. Εχουν περάσει από το 2011 ο κ. Ιωάννης Κουκιάδης, ο κ. Παναγιώτης Αθανασόπουλος, ο αείμνηστος Στέλιος Σταυρίδης, ο κ. Μανιατόπουλος και τώρα ο κ. Κονδύλης. Ο κ. Γιάννης Εμίρης ανέλαβε καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου το 2012 από τον κ. Κωνσταντίνο Μητρόπουλο και τώρα παραδίδει στον 46χρονο κ. Μπουχώρη.
Οι επόμενες προκλήσεις
Η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ έχει μπροστά της να «ανέβει ένα βουνό». Πολλά project είτε είναι σε νηπιακό στάδιο, είτε βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Κυριότερα εξ αυτών είναι οι ιδιωτικοποιήσεις της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, του ΟΛΠ και του ΟΛΘ. Η πιο «ώριμη» μεγάλη ιδιωτικοποίηση είναι αυτή των περιφερειακών αεροδρομίων, απ' όπου το ΤΑΙΠΕΔ αναμένει σημαντικά έσοδα, καθώς η αύξηση της κίνησης έχει δημιουργήσει προσδοκίες. Το Ταμείο έχει εγκρίνει το τελικό σχέδιο σύμβασης και σύντομα οι επιλεγέντες επενδυτές θα κληθούν να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές.
"Η"
