Μπορούν οι σιδηρόδρομοι να αδράξουν την ευκαιρία και να αλλάξουν ρότα;

Τι επιδιώκουν οι ιθύνοντες των σιδηροδρόμων μέχρι το 2050

Σιδηρόδρομοι  έχουν μια χρυσή ευκαιρία να έχουν  σημαντική συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και άλλων ρύπων με  μετατόπιση των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών από τις οδικές στις σιδηροδρομικές μεταφορές.

Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να ξεπεραστούν πολλά εμπόδια μεταξύ των οποίων και η χρηματοδότηση,  προκειμένου να αναπτυχτεί σιδηρόδρομος με μεγάλη χωρητικότητα γραμμών. Σε πρόσφατο συνέδριο στην Αμβέρσα της Διεθνούς Ένωσης Σιδηροδρόμων (UIC) τα συμπεράσματα σχετικά με την κατανάλωση καύσιμων στις μεταφορές είναι αποκαλυπτικά.

Οι μεταφορές είναι η μεγαλύτερη αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε πολλές πόλεις που  κοστίζουν περισσότερο από 5% του ΑΕΠ. Η κατανάλωση καυσίμου έχει διπλασιαστεί από το 1970 και ο τομέας  μεταφοράς καταναλώνει σήμερα το 25% της παγκόσμιας ενέργειας, το 90% του οποίου προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Οι μεταφορές είναι υπεύθυνες για το 23% των παγκόσμιων εκπομπών του CO 2 και αυτό αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,5% ετησίως μέχρι το 2020, και θα μπορούσε να πετάξει στα ύψη κατά 120% έως το 2050, σε σύγκριση με το 2000, αν δεν γίνει κάτι για να ελεγχτεί.

Ωστόσο, υπάρχει μια τεράστια διαφορά μεταξύ των τρόπων μεταφοράς, ενώ το μερίδιο των οδικών μεταφορών της κατανάλωσης ενέργειας αυξάνεται  από 50% το 1973 σε σχεδόν 75% το 2011, αντίθετα το μερίδιο των σιδηροδρόμων είναι πολύ μικρό σε σύγκριση και έχει μειωθεί ελαφρά. Οι δρόμοι είναι υπεύθυνοι  για το 72,3% των μεταφορών και την εκπομπή  CO 2. Το 2010 η αύξηση ήταν  11,3% για τη ναυτιλία, 10,8% για τον αεροπλοΐα και μόλις 3,2% για το σιδηρόδρομο. 

Ορισμένες χώρες και πόλεις έχουν ήδη αναγνωρίσει την ανάγκη για αύξηση της κυκλοφοριακής ικανότητας. Για παράδειγμα, το Παρίσι και τη Σιγκαπούρη πραγματοποιούν   διπλασιασμό του μεγέθους του μετρό τους, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία πραγματοποιούν  τεράστια σιδηροδρομικά έργα  τόσο σε εθνικό όσο και σε μεγάλες πόλεις, αλλά η γενική εικόνα εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό θετική απέναντι στις οδικές μεταφορές. Κατά την τελευταία δεκαετία, η παγκόσμια οδική μεταφορά  αυξήθηκε κατά 32%, ενώ το συνολικό σιδηροδρομικό δίκτυο συρρικνώθηκε κατά 3%.

Μιλώντας κατά τη διάρκεια της συνόδου, που χρηματοδοτείται από την Κοινότητα των Ευρωπαϊκών Σιδηροδρόμων και των διαχειριστών υποδομής (CER), ο εκτελεστικός διευθυντής της, κ. Libor Lochman χάραξε μια στρατηγική τριών σημείων για να ξεκινήσει μια πραγματική μετάβαση προς τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Πρώτον, Lochman υποστηρίζει νέες προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε οι σιδηροδρομικές μεταφορές να μπορούν να ανταγωνίζονται ισότιμα ​​με άλλους τρόπους

 Δεύτερον, οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να αυξήσουν σημαντικά το επίπεδο των επενδύσεων στις σιδηροδρομικές υποδομές. «Αν δεν έχουμε υψηλής ποιότητας, υποδομές υψηλής χωρητικότητας δεν θα είμαστε σε θέση να λειτουργήσουν πια  τρένα», είπε. Τρίτον, οι επενδύσεις στην τεχνολογία πρέπει να ενισχυθούν, προκειμένου ο σιδηρόδρομος να γίνει ποιο αποδοτικός και ποιο ανταγωνιστικός.

 Ο κ. Antoine Kedzierski της ΓΔ διεύθυνσης Μετακίνηση μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογραμμίζει ότι έως το 2050 θα πρέπει να έχουν θεσπιστεί αυστηροί κανόνες στις σιδηροδρομικές μεταφορές ώστε να επιτευχθεί η μετατόπιση των μεταφορών από τις οδικές στις σιδηροδρομικές μεταφορές. Αυτό σημαίνει, απαγόρευση οδικών μεταφορών πάνω από 300 χιλιόμετρα και χρήση συνδυασμένων μεταφορών (τρένο-πλοίο)  με σύνδεση όλων των λιμανιών με τον σιδηρόδρομο.

Για σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών, η ΕΕ θέλει το σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας να τριπλασιαστεί σε μέγεθος, το μεγαλύτερο μέρος των επιβατικών μεταφορών μεσαίων αποστάσεων να περάσουν στον σιδηρόδρομο συνδέοντας όλα τα βασικά αεροδρόμια με το σιδηροδρομικό δίκτυο.

Οι στόχοι της Διεθνούς Ένωσης Σιδηροδρόμων (UIC) είναι φιλόδοξοι και ευελπιστούν ότι οι σιδηρόδρομοι θα αυξήσουν το μερίδιο των  χερσαίων επιβατικών μεταφορών κατά 50% έως το 2030 και κατά 100% μέχρι το 2050 σε σύγκριση με το 1990.

Για τις εμπορευματικές μεταφορές, η UIC επιθυμεί να επέλθει ισορροπία μεταξύ σιδηρόδρομου και οδικών μεταφορών έως το 2030 και να αυξήσει ο σιδηρόδρομος τις μεταφορές  κατά 50% έναντι των οδικών μεταφορών το 2050. Αν και οι στόχοι είναι καλοί θα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές λένε οι ιθύνοντες της UIC  διότι μια τέτοια τεράστια μετατόπιση από τις οδικές στις σιδηροδρομικές μεταφορές χωρίς τη μαζική αύξηση των επενδύσεων δεν μπορεί να επιτευχτεί.

Σήμερα υπάρχει μια παγκόσμια μεταστροφή κυβερνήσεων που παίρνουν σοβαρά τις σιδηροδρομικές μεταφορές μετά από πολλές δεκαετίες.

Ο χρόνος είναι πολύτιμος και ο κλάδος των σιδηροδρόμων δεν μπορεί να έχει την πολυτέλεια να αφήσει να χαθεί αυτή η μεγάλη ευκαιρία.

Χρήστος Γιαννακίδης