Πέμπτη 24 Απριλίου 2014

Άρθρο του Χρήστου Τσίτουρα, Προέδρου της Αττικό Μετρό για τις εξελίξεις και τις και τις προοπτικές της Αττικό Μετρό ΑΕ για επόμενα χρόνια

Η Αττικό Μετρό Α.Ε. (ΑΜ) ιδρύθηκε με το Νόμο 1955/1991 ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας και με μοναδικό μέτοχο της εταιρείας το Ελληνικό Δημόσιο. Με τη σύστασή της επιδιώχθηκε να αντιμετωπιστεί έξω από το πλαίσιο των ρυθμίσεων που αφορούσαν στο στενό αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, η μελέτη και η κατασκευή του υπόγειου σιδηροδρόμου (Μετρό), κατά τρόπο που να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία κινήσεων και αποτελεσματικότητα στην κατασκευή του έργου.

Η ΑΜ ανταποκρινόμενη στους σκοπούς ίδρυσής της παρέχει στους πολίτες ένα ασφαλές και αξιόπιστο μητροπολιτικό σύστημα Μετρό που μειώνει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής και το περιβάλλον στην Αθήνα.

Η ΑΜ κατά το περασμένο έτος προχώρησε στην υλοποίηση των υπό κατασκευή έργων της και απέδωσε στο επιβατικό κοινό επτά νέους σταθμούς στην Αθήνα, στις επεκτάσεις προς Ελληνικό, Περιστέρι-Ανθούπολη και Χαϊδάρι.

Με τα έργα αυτά το δίκτυο των Γραμμών 2 και 3 του Μετρό της Αθήνας ανέρχεται πλέον σε περίπου 60 χλμ. (περιλαμβανομένου του κλάδου υποδομής του Προαστιακού προς το Αεροδρόμιο) και σε 40 σταθμούς, που εξυπηρετούν καθημερινά περίπου 930 χιλιάδες επιβάτες. Πρόκειται για μια επένδυση που ανέρχεται συνολικά σε 4,2 δις € και η οποία έχει αλλάξει καθοριστικά τον συγκοινωνιακό χάρτη της Πρωτεύουσας, όπως τις συνθήκες και τις συνήθειες μετακίνησης των κατοίκων – εκτιμάται ότι η μέση ημερήσια μείωση της κυκλοφορίας των ΙΧ λόγω Μετρό ανέρχεται μέχρι σήμερα σε περίπου 170.000 οχήματα. Αλλά και η βελτίωση στο περιβάλλον της Αθήνας λόγω του Μετρό είναι αξιοσημείωτη, καθώς συμβάλει στη μείωση των ρύπων από τα ΙΧ κατά 760 τόνους CO2 ημερησίως.

Πέραν των ανωτέρω, ολοκληρώνεται σύντομα ο έλεγχος 17 νέων συρμών του Μετρό Αθήνας, τους οποίους προμηθεύεται η ΑΜ και θα αποδώσει στη ΣΤΑΣΥ για τη βελτίωση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού.

Παράλληλα, συνεχίζεται η κατασκευή μεγάλων έργων Μετρό στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα:
• Το βασικό έργο του Μετρό Θεσσαλονίκης, μήκους 9,6 χλμ. με 13 σταθμούς, αμαξοστάσιο, συρμούς κ.α., προϋπολογισμού περίπου 1 δις €.

• Η επέκταση της Γραμμής 3 του Μετρό Αθήνας από Σταθμό Αγ. Μαρίνα μέχρι Πειραιά, μήκους 7,6 χλμ. με 6 νέους σταθμούς και συνολικού προϋπολογισμού 660 εκ. €.

Να σημειωθεί επίσης ότι εντός του 2013 ξεκίνησε η κατασκευή νέων έργων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα:

• Η επέκταση του Τραμ από το ΣΕΦ προς το κέντρο Πειραιά, μήκους 5,4 χλμ. μονής γραμμής με 12 νέους σταθμούς και προϋπολογισμού 77 εκ. €.

• Η επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά, μήκους 4,8 χλμ. με 5 νέους σταθμούς και συνολικού προϋπολογισμού 518 εκ. € (400 εκ. € αφορούν στην ήδη υπογραφείσα βασική σύμβαση).

Παράλληλα, εντός του 2013 ξεκίνησε η δημοπράτηση για την προμήθεια 25 νέων οχημάτων για το δίκτυο του Τραμ της Αθήνας.

Πέραν των ανωτέρω έργων κατά το 2013 προχώρησε εντός της ΑΜ η ωρίμανση για τη δημοπράτηση νέων έργων Μετρό και Τραμ στην Αθήνα. Από αυτά τα παρακάτω έργα Τραμ προβλέπεται να δημοπρατηθούν σύντομα εντός του 2014:

• Επέκταση του Τραμ από το Σύνταγμα μέχρι την πλ. Αιγύπτου σε συνδυασμό με πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου και ευρείας κλίμακας αναπλάσεις και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο κέντρο της Αθήνας (μελέτες με δωρεά του Ωνασείου Ιδρύματος). Η επέκταση του Τραμ είναι μήκους 2,2 χλμ. με 4 νέους σταθμούς, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου συμπεριλαμβανομένων των αναπλάσεων ανέρχεται σε 90 εκ. € περίπου.

• Επέκταση του Τραμ στην περιοχή του Ελληνικού για τη σύνδεση του δικτύου Τραμ με το Σταθμό Μετρό Αργυρούπολη, μήκους 1,1 χλμ. με 2 σταθμούς, καθώς και επέκταση του υφιστάμενου αμαξοστασίου στην περιοχή. Προϋπολογισμός του έργου περίπου 17 εκ. €.

Εφ’ όσον εξασφαλισθεί χρηματοδότηση, εντός του 2014 μπορεί να ξεκινήσει η δημοπράτηση και των παρακάτω έργων Μετρό στην Αθήνα:

• Το πρώτο τμήμα μιας νέας γραμμής Μετρό, της Γραμμής 4, από Άλσος Βεΐκου- μέχρι τον Ευαγγελισμό, μήκους 8,3 χλμ. με 9 σταθμούς και προϋπολογισμού περίπου 1 δις €.

• Η υπογειοποίηση της Γραμμής 1 των π. ΗΣΑΠ στο τμήμα από Ν. Φάληρο μέχρι Πειραιά με την προσθήκη ενός νέου υπόγειου σταθμού στα Καμίνια. Έργο προϋπολογισμού περίπου 100 εκ. €.

Επιπρόσθετα, προχωρεί η ωρίμανση μελετών, ερευνών, κλπ. των παρακάτω νέων έργων:

• Της επέκτασης της Γραμμής 2 του Μετρό Αθήνας προς Ίλιον, μήκους 3,5 χλμ. με 3 νέους σταθμούς, προϋπολογισμού 350 εκ. €.

• Της επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Σταυρούπολη, μήκους 5 χλμ. με 5 νέους σταθμούς, προϋπολογισμού περίπου 500 εκ. €.

• Της επέκτασης του Τραμ προς Χατζηκυριάκειο/Φρεαττύδα, μήκους 2,8 χλμ. μονής γραμμής, 1 χλμ. διπλής γραμμής και 10 σταθμών, προϋπολογισμού 42 εκ. €

• Της επέκτασης του Τραμ προς Κερατσίνι, μήκους περίπου 4 χλμ. με 6 σταθμούς, προϋπολογισμού περίπου 130 εκ. €, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου αμαξοστασίου του Τραμ στο Σχιστό.

• Της επέκτασης του Τραμ από πλ. Αιγύπτου μέχρι Α. Πατήσια (έχουν ήδη ξεκινήσει οι τοπογραφικές εργασίες) με δωρεά και στην περίπτωση αυτή των μελετών από το Ίδρυμα Ωνάση. Έργο μήκους 4,3 χλμ., με 10 νέους σταθμούς, προϋπολογισμού περίπου 60 εκ. €.

Επισημαίνεται ότι ως επακόλουθο των 22 ετών αναγνωρισμένης πορείας της ΑΜ, βασισμένης στις αξίες, στην αποτελεσματικότητα του έμπειρου ανθρώπινου δυναμικού, στην τεχνογνωσία και στην οργάνωσή της για την παραγωγή μεγάλων έργων συγκοινωνιακών υποδομών, η Πολιτεία με πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις (Ν.3920/2011 και Ν.4070/2012) ενέταξε στους σκοπούς και στις αρμοδιότητες της εταιρείας:

1. Την αρμοδιότητα μελέτης και κατασκευής όλων των έργων μητροπολιτικού σιδηροδρόμου στην Αθήνα, δηλαδή και των έργων της Γραμμής 1 των π. ΗΣΑΠ, όπως και την αντίστοιχη αρμοδιότητα για τα έργα Τραμ στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και γενικότερα σε όλη την Ελληνική Επικράτεια.

2. Την υλοποίηση αστικών παρεμβάσεων, αναπλάσεων δημοσίων χώρων, πεζοδρομήσεων ή άλλων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων στην ευρύτερη περιοχή των έργων αρμοδιότητας της εταιρείας, δηλαδή στο πλαίσιο των έργων Μετρό και Τραμ.

3. Την εκπόνηση για λογαριασμό τρίτων, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αντί αμοιβής, μελέτες μεταφορών, μελέτες συγκοινωνιακών έργων, οποιουδήποτε τύπου και σταδίου, μελέτες οργάνωσης και διαχείρισης, ερευνητικά προγράμματα, καθώς και να παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης και διαχείρισης αντίστοιχων έργων σε τρίτους.

Με την πρώτη ρύθμιση αναγνωρίζεται η ανάγκη να ενοποιηθούν σε μια εταιρεία όλες οι αρμοδιότητες προώθησης και διαχείρισης αστικών έργων υποδομής στα μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό και Τραμ), επιλέγοντας για τον σκοπό αυτό την ΑΜ.

Με τη δεύτερη ρύθμιση επιλύεται ένα σημαντικό θέμα που αφορά στις τοπικές κοινωνίες και τους δήμους στην περιοχή των οποίων κατασκευάζονται έργα Μετρό ή Τραμ, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει συχνά η ανάγκη υλοποίησης συνοδευτικών έργων, που είτε βελτιώνουν την προσβασιμότητα στους σταθμούς, είτε παρέχουν περιβαλλοντική προστασία στις περιοχές γύρω από τους σταθμούς, όπου λόγω της αυξημένης κινητικότητας και πρόσβασης οχημάτων στους σταθμούς κυρίως του Μετρό, παρατηρούνται συχνά κυκλοφοριακά προβλήματα ή ανεξέλεγκτες σταθμεύσεις στο τοπικό οδικό δίκτυο. Δίδεται λοιπόν στην ΑΜ η δυνατότητα πραγματοποίησης παρόμοιων έργων βελτίωσης των συνθηκών προσβασιμότητας, καθώς και ανάπλασης – περιβαλλοντικής προστασίας στην ευρύτερη περιοχή των έργων.

Επισημαίνεται ότι η ρύθμιση αυτή παρέχει τη δυνατότητα στην ΑΜ να προωθήσει την υλοποίηση του έργου ανάπλασης της οδού Πανεπιστημίου και γενικότερα του κέντρου της Αθήνας σε συνδυασμό με την επέκταση του Τραμ από το Σύνταγμα μέχρι τα Α. Πατήσια, έργο για το οποίο οι μελέτες χρηματοδοτούνται με δωρεά του ΩΝΑΣΕΙΟΥ Ιδρύματος.

Με την τρίτη ρύθμιση αναγνωρίζεται η εμπειρία και η τεχνική ικανότητα του στελεχιακού δυναμικού της ΑΜ στη μελέτη και διαχείριση της κατασκευής (project management) σύνθετων και εξειδικευμένων έργων, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα παροχής αντίστοιχων τεχνικών υπηρεσιών προς τρίτους. Σημειωτέον ότι με τη νομοθετική αυτή ρύθμιση οι ανωτέρω υπηρεσίες παρέχονται έναντι αμοιβής, τόσο την Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, αποκομίζοντας έτσι έσοδα για την εταιρεία. Να σημειωθεί μάλιστα ότι στο πλαίσιο αυτό η εταιρεία προχώρησε ήδη σε Σύμφωνο Συνεργασίας με τα ΚΤΕΛ για την διαχείριση των μελετών και της κατασκευής του Κεντρικού Σταθμού Υπεραστικών Λεωφορείων στον Ελαιώνα, υπεράνω του αμαξοστασίου του Μετρό στην περιοχή αυτή.


Σημειώνεται ότι η ΑΜ τα τελευταία χρόνια επιτυγχάνει την ωρίμανση των έργων της με το δικό της στελεχιακό δυναμικό, εξοικονομώντας έτσι σημαντικά κονδύλια για την εταιρεία. Ως παράδειγμα αναφέρεται το έργο της επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά, για το οποίο η ωρίμανση του έργου επετεύχθη από τη Διεύθυνση Μελετών, ενώ προωθούνται αντίστοιχα και μάλιστα σε προχωρημένο επίπεδο, οι μελέτες δημοπράτησης της Γραμμής 4.

Επισημαίνεται επίσης η προσπάθεια που καταβλήθηκε από την ΑΜ τα τελευταία χρόνια για την επίτευξη της μέγιστης δυνατής πληρότητας και αρτιότητας των εκπονούμενων μελετών δημοπράτησης, αλλά και όλων γενικά των τευχών δημοπράτησης των έργων της. Αναφέρεται ιδιαίτερα προς τούτο το έργο της επέκτασης της Γραμμής 3 του Μετρό προς Πειραιά, για το οποίο έγιναν συνεχείς έλεγχοι των μελετών και των τευχών δημοπράτησης σε πολλά επίπεδα, ώστε να διασφαλισθεί ότι το έργο θα υλοποιηθεί με τα ελάχιστα κατά το δυνατόν προβλήματα, παρά το μέγεθός του και με πλήρη συμμόρφωση της εταιρείας προς όλες τις θεσμικές και κανονιστικές υποχρεώσεις που προβλέπονται από την ελληνική νομοθεσία και το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα προαναφερόμενα επετεύχθησαν μέσα σε μία πολύ δύσκολη περίοδο για τη χώρα, όπου οι κατά καιρούς νομοθετικές ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης είχαν μόνο αρνητικές επιπτώσεις στην ΑΜ. Παράδειγμα αποτελεί η ένταξη της εταιρείας στον νόμο 3429/2005 «Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμοί (ΔΕΚΟ), οι περικοπές των αποδοχών των εργαζομένων μέσω των νόμων 3833/2010 «Προστασία της εθνικής οικονομίας – Επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης» και 3899/2010 «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας», καθώς και η αναγκαστική απομάκρυνση κορυφαίων και έμπειρων στελεχών της μέσω του νόμου 4024/2011 περί εργασιακής εφεδρείας.

Επισημαίνεται ιδιαίτερα η πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η ΑΜ, καλούμενη να ανταποκριθεί στη σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών της, με τα πρόσθετα έργα της Γραμμής 1 και του Τραμ, αλλά και με την στρατηγική επιδίωξη για εξωστρέφεια και για παροχή υπηρεσιών σε τρίτους, με το ίδιο κατ’ ουσία προσωπικό που διέθετε και πριν από τις ρυθμίσεις αυτές, αλλά με τις αμοιβές που ως γνωστόν έχουν μειωθεί κατά μέσον όρο κατά 35% και στα έμπειρα και εξειδικευμένα στελέχη της εταιρείας κατά 50% περίπου.

Συνοψίζοντας, θα μπορούσε να ειπωθεί, ότι μέσα στο γενικότερο κλίμα της κρίσης και της αβεβαιότητας που επικρατεί στη Χώρα, η ΑΜ επιτυγχάνει βήματα προόδου κα εξέλιξης, προσπαθώντας να συμβάλει καθοριστικά στην επίτευξη της ανάπτυξης, μέσω των έργων υποδομής που πραγματοποιεί και είναι έτοιμη με την πρώτη ευκαιρία, να αξιοποιήσει τις δυνατότητες χρηματοδότησης που ελπίζουμε ότι θα δοθούν στην Ελλάδα μέσα από τα Κοινοτικά προγράμματα σε έργα υποδομής, τόσο του Μετρό, όσο και γενικότερα.

Η Διοίκηση της εταιρείας είναι πεπεισμένη, ότι η ΑΜ μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς όλες τις προκλήσεις που παρουσιάζονται και να συμβάλει αποτελεσματικά και ουσιαστικά στην εκπλήρωση των στόχων που έχουν τεθεί και στην επιδιωκόμενη ανάπτυξη της Χώρας στο μέτρο που της αναλογεί.

Χρήστος Τσίτουρας
Πρόεδρος και Διευθύνοντας Σύμβουλος "Αττικό Μετρό ΑΕ"

ypodomes.com